เรื่องเล่าจากการอบรมหลักสูตร Narrative Medicine
ท่ามกลางอากาศอันร้อนแรง ของช่วงเวลาบ่ายแก่ๆ เมื่อวานนี้ มีคนกลุ่มหนึ่งของพวกเรา กำลังทำกิจกรรม"สุมหัว" กันอยู่ในห้องสี่เหลี่ยมที่ต้องอาศัยเครื่องปรับอากาศในจัดการสิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อการมีสมาธิในการร่วมคิดและเรียนรู้สิ่งดีๆ ร่วมกัน...Facilitator จำนวน 6 คน ของพวกเรา ชาว รพร.ปัว ก็มาพบปะกันตามนัดหมาย เพื่อสานต่องานพัฒนาคุณภาพและเรียนรู้สิ่งดีๆ...เราได้มีโอกาสนำเอาเรื่องราว แนวคิดเรื่อง Narrative Medicine ซึ่งได้มีโอกาสเรียนรู้มาจากท่านอาจารย์ โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ เมื่อครั้งที่เข้ารับการอบรม หลักสูตร Narrative Medicine
เมื่อ 27-29 พ.ค.52 ณ โรงแรมโรสการ์เด้น ริเวอร์ไซด์ สวนสามพราน นครปฐม จัดโดย สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล มาแบ่งปัน เรียนรู้ร่วมกัน
จึงถือโอกาสนี้ขออนุญาตท่านอาจารย์และทางทีมผู้จัด นำเอาเรื่องราวบางส่วนที่ได้เรียนรู้ มาแบ่งปันกับท่านผู้อ่านอีกหลายท่านที่สนใจ แต่ไม่มีโอกาสได้เข้าร่วมอบรม ในครั้งนี้ ด้วยค่ะ..
***
เขียนเรื่อง เขียนโลก: เรื่องเล่าเปลี่ยนแปลงโลก
ทำไมต้องใช้ “เรื่องเล่า” อาจารย์ท่านให้แนวคิดว่า...เป็นเพราะ...
· มนุษย์มีศักยภาพการเรียนรู้จากเรื่องเล่ามาตั้งแต่เกิด--> เด็กเรียนรู้นิทาน ก่อนที่จะเรียนรู้เรื่องเลข
· ชีวิตและสังคม มีมิติคุณภาพที่ลดทอนเป็นปริมาณไม่ได้ --> บางเรื่องราว บางกิจกรรม ไม่สามารถที่จะนับเป็นปริมาณได้ในทุกเรื่อง
· เรื่องเล่า เป็นส่วนหนึ่งของการจัดการความรู้ในทุกจารีต ความรู้ ในทุกวัฒนธรรม
· เรื่องเล่าสถาปนาความจริง นิยามความหมายและตีกรอบความเป็นไปได้ให้กับวิธีคิด
· เรื่องเล่าสร้างสรรค์จินตนาการของมนุษย์---> การผูกปม และคลี่คลายทีละน้อย “Reader response theory”
เราอาจใช้เรื่องราวเกี่ยวกับความดี ความงามที่ได้พบเจอ มาบอกเล่าเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ชีวิตในด้านดีของผู้คนหรือแม้แต่ชีวิตในด้านดีขององค์กร เรื่องเล่าไม่จำเป็นต้องเศร้าโศก รันทด สลดหดหู่เสมอไป
เรื่องเล่าที่ดีจะก่อให้เกิดการแรงบันดาลใจแก่ผู้คนที่ได้ยิน ได้ฟังเสมอ
ผู้เขียนสามารถถ่ายทอดความรู้ที่ฝังลึกอยู่ในตัวตน ออกมาสู่ผู้คนอื่นได้โดยผ่านทางเรื่องเล่า
การเขียนเรื่องเล่านอกจากสามารถก่อให้เกิดการเรียนรู้และให้แรงบันดาลใจแก่ผู้อื่นแล้ว ยังเป็นการเรียนรู้ตนเอง เมื่อเราเขียนเรื่องเล่า เราจะเกิดการตรึกตรองเรื่องราวต่างๆ ก่อให้เกิดการเข้าใจตนเอง เป็นการเยียวยาตนเองไปในคราวเดียวกันอีกด้วย
“การเขียน”สร้างสรรค์ทักษะและความละเอียดอ่อนของผู้เขียน
· การใช้คำและภาษา ---> เช่นแทนที่จะบอกคนไข้ว่า ครั้งต่อไป หัดเอายามาบ้างนะ ถ้ามีความละเอียดอ่อน ก็จะไม่ใช้คำว่า “หัด” ซึ่งจะให้ความรู้สึกที่ดีแก่คนฟังมากกว่า
· การคิดและรู้สึกแทนผู้อื่น---> เราจะเกิดการเรียนรู้ความคิดความรู้สึกของผู้ป่วย เมื่อเราสวมบทบาทเป็นผู้ป่วยขณะเขียนเรื่องเล่า
· การครุ่นคิด ตรึกตรองชีวิตของตนเอง ---> ดูหนังดูละคร แล้วย้อนมาดูตัวเอง / เขียนเรื่องเล่า เขียน
ละคร ย้อนมาดูตัวเอง
---> เวลาที่เราจรดปากกาเขียน จะเป็นช่วงที่ slowdown
/Freeze เป็นช่วงเวลาแห่งการครุ่นคิดพิจารณา
การจะเขียนเรื่องเล่าที่ดีได้ ผู้เขียนต้องมีวัตถุดิบที่ดี วัตถุดิบที่ดี ได้มาจากการช่างสังเกต ใส่ใจในรายละเอียดต่างๆของผู้คนและสิ่งแวดล้อมรอบข้าง ต้องรู้จักการฟังอย่างลึกซึ้ง (Deep Listening)
Deep Listening
· ฟังเพื่อความเข้าใจใหม่---> ไม่ใช่ฟังเพื่อตอกย้ำความเข้าใจเก่า เพราะจะไม่เกิดการเรียนรู้ใหม่ๆ
· ฟังเพื่อหาความหมายเชิงลึก ---> ถามต่อ เชิงลึก
· คนฟัง จะเกิดการเปลี่ยนแปลงไปพร้อมๆกับคนพูด
· เป็น Active listening
· ไม่อยู่ในอารมณ์รีบร้อน ---> บางที “การเงียบ” ชั่วครู่ ก็เป็นเสมือนกับช่วงเวลาของการรอคำตอบดีๆ ที่กำลังจะคลอดออกมาในเวลาอีกไม่นาน “Pregnant silent”
· ไม่ด่วนตัดสิน ไม่ตัดบท ---> U-theory
· ใช้ทวนความ ทวนคำ
ค่ะ...นี่ก็เป็นเพียงบางส่วนที่พวกเราได้เรียนรู้ร่วมกัน และเราก็หวังไว้ไม่น้อยว่า กระบวนการพัฒนาคุณภาพบริการของเราคงจะยั่งยืนต่อไปได้ ถ้ามีเรื่องเล่า เรื่องราวดีๆในองค์กร มาสร้างแรงบันดาลใจในการทำงานประจำให้เป็นงานที่มีคุณภาพอยู่เสมอๆค่ะ...
ความเห็น (6)
ทำงาน APN ของ รพ เป็นยังไงบ้าง เล่าให้ฟังบ้างนะคะ
- สมัยก่อนที่ยังไม่มีวิทยุ โทรทัศน์ อินเตอร์เน็ต คนเราก็ใช้กระบวนการเล่าเรื่องนี่แหล่ะ ทั้งเล่าเรื่องราวชีวิต เล่านิทาน เล่าโศลกธรรมต่างๆ และก็เป็นการสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้คนมากมาย ได้เรียนรู้ และสร้างจินตนาการ
- เคยอบรมการสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลง(Community for social change) มีประโยคหนึ่งที่น่าสนใจว่า ทำไมเรื่องไม่ดีๆ มันกระจายไปอย่างรวดเร็ว แบบเล่าปากต่อปากแพร่สะพัดเร็วมาก (ภาษาคำเมืองเรียกว่า "เล่าขวัญ") แล้วเราจะอย่างไรให้เรื่องราวดีดีแพร่กระจายไปแบบนี้บ้าง ยิ่งเรื่องดีดีแพร่กระจายไปเท่าไหร่ ความดีความงามยิ่งเบ่งบานไปเท่านั้น
- เราต้องมาช่วยกันเล่าเรื่องความดีให้มาก หลักพื้นฐานสำคัญคือ "คิดดี ทำดี พูดดี สร้างบรรยากาศที่ดี และคบคนดีดี"
- "การฟังอย่างลึกซึ้ง และใช้วาจาแห่งรัก" ก็เป็นหลักสำคัญ ซึ่งสุนทรียสนทนาที่ทีมกระบวนกร รพร.ปัว ทำอยู่ก็เป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยสร้างจิตปฏิบัติที่เป็นพื้นฐานนี้
- เคยบันทึกเรื่อง "U Theory" ไว้ที่นี่
- สวัสดีค่ะ นู๋เล็ก
- ขอบคุณมากเลย
- กำลังคิืดกันว่า narrative อาจารย์สอนอะไรบ้าง
- ขอบคุณมากค่ะ/pa_daeng
สวัสดีค่ะ มาเรียนรู้ด้วยค่ะ
ยังไม่ได้อบรมเลยค่ะ
สวัสดีคะ
แม่ต้อยจะมาบอกว่า บล้อกนี้ อาจารย์ โกมาตรเข้ามาอ่านแล้วนะคะ
อย่าลืมเขียนเรื่องราวดีดี มาลงอีกนะคะ
- อยากไปอบรมบ้างจังครับ
- ผมตอบคำถามยาวๆและมีเรื่องรบกวนที่บันทึกนี้แล้วนะครับ