พัฒนาทางเชาว์ปัญญา
พีอาเจต์ ให้ชื่อขั้นพัฒนาของเด็กวัยรุ่นหรือวัยมัธยมศึกษาว่า " Formal Operations" แต่พัฒนาการทางสติปัญญาของเด็กวัยแรกรุ่นบางคนยังอยู่ในระหว่าง" Concrete Operations และ "Formal Operations " แต่ในที่สุดก็จะถึงขั้น "Formal Operations" ซึ่งเด็กสามารถคิดแบบผู้ใหญ่ ลักษณะที่สำคัญของระดับเชาว์ปัญญาของเด็กวัยรุ่นได้กล่าวไว้ว่า " เด็กวัยนี้เป็นผู้ที่คิดเหนือกว่าสิ่งปัจจุบัน สนใจที่จะสร้างทฤษฎีเกี่ยวกับทุกสิ่งทุกอย่าง และมีความพอใจที่จะคิดพิจารณาเกี่ยวกับสิ่งที่ไม่มีตัวตน หรือสิ่งที่เป็นนามธรรม
เนื่องจากเด็กวัยรุ่นสามารถที่จะคิดสิ่งที่เป็นนามธรรมได้ เด็กวัยนี้จึงมีความสนใจในปรัชญาชีวิต ศาสนา สามารถที่จะใช้เหตุผลเป็นหลักในการตัดสินใจ สามารถคิดเหตุผลได้ทั้งอนุมานและอุปมาน และจะมีหลักการเหตุผลของตนเองเกี่ยวกับความยุติธรรม ความเสมอภาค และมนุยธรรม การสอนเด็กวัยรุ่นควรท้าทายให้เด็กรู้จักคิด เป็นต้นว่า การแก้ปัญหาโดยใช้หลักวิทยาศาสตร์ การสอนความคิดรวบยอดที่มีความหมายกว้าง และบอกคุณลักษณะที่สำคัญที่เน้นหลัหทั่วๆไป
( สุรางค์ โค้วตระกูล จิตวิทยาการศึกษา )