เพาะเห็ดนางฟ้าด้วยฟางข้าว
มีความเข้าใจผิดว่าการเพาะเห็ด โดยเฉพาะเห็ดที่ต้องทำก้อนเชื้อ ต้องมีวัสดุ-อุปกรณ์มากมาย มีเทคนิคที่ซับซ้อน ขั้นตอนการปฏิบัติมาก วัตถุดิบหายาก จนคนทั่วไปไม่สามารถทำได้ อันที่จริงความเข้าใจนี้ถูกแต่เพียงครึ่งเดียว กล่าวคือ หากจะทำการเพาะเห็ดเป็นอาชีพ ทำในปริมาณมากๆเพื่อจำหน่าย หรือต้องการควบคุมการผลิตให้มีคุณภาพสูง ควบคุมปริมาณให้สม่ำเสมอ เพื่อเป็นการค้า ก็คงต้องใช้วิธีการเช่นนั้น แต่สำหรับบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะเกษตรกร ผมเห็นว่าการเพาะเห็ดเพื่อบริโภคในครัวเรือน คนละ 100-200 ก้อน เป็นเรื่องที่ทำได้ง่าย โดยใช้วัสดุอุปกรณ์ที่หาได้ในท้องถิ่น สิ่งสำคัญคือท่านต้องมีแหล่งที่หาซื้อเชื้อเห็ดได้ ซึ่งเดี๋ยวนี้ก็มีแหล่งจำหน่ายมากมายหาได้ง่ายกว่าแต่ก่อนเยอะที่เดียว
วัสดุ-อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
1.ฟางข้าวใหม่(ไม่ผ่านการหมัก)
2.หม้อซึ่งนึ่งผัก หรือ ถังจารบี/ถังน้ำมัน ขนาด 100-200 ลิตรก็ได้
3.รำข้าว
4ถุงร้อนพับฐาน (ถุงเพาะเห็ด) หรือ ถุงร้อน ขนาด 8x12 นิ้ว
5.คอขวดพลาสติก หรือ กระบอกไม้ไผ่รวกลำต้นขนาด 1.5 นิ้ว มาตัดเป็นท่อนๆด้วยเลื่อยลันดา ความยาว 1 นิ้ว(ใช้แทนคอขวดพลาสติก)
6.มีดหั่น-ตัด ฟาง
7.หนังยาง
8.หัวเชื้อเห็ดนางฟ้า หรือ นางรม
9.กระดาษหนังสือพิมพ์ สำลีหรือเศษผ้า
วิธีการ
1.นำฟางข้าวลงแช่นำนาน 1-2 ชัวโมง ให้ฟางข้าวเปียก นุ่ม จากนั้นนำขึ้นมาวางให้สะเด็ดน้ำ
2.ใช้มีดสับ/ตัดฟางข้าวเป็นท่อนๆ ความยาวขนาด 1 คืบ
3.ใช้รำละเอียดโรยลงบนกองฟางข้าว 3 กก./ฟาง 5 มัด(ใส่หรือไม่ใส่ก็ได้ แต่หากใส่รำละเอียดผลผลิตจะเพิ่มขึ้นมาก)
4นำฟางข้าวที่คลุกเคล้ารำละเอียดแล้วยัดบรรจุลงถุงพลาสติก จนเต็มถุง ใช้มือกดให้ฟางข้าวยุบตัวแน่น เมื่อกดแล้ว 1 ถุง จะหนักประมาณ 8 ขีด
5.ใส่คอขวดที่ปากถุง รัดด้วยยางรัดวง ปิดปากถุงด้วยสำลี หรือ เศษผ้าเก่า และปิดด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์เก่าอีกครั้ง และรัดด้วยยางรัด
6.นำไปนึ่งในหม้อซึ่งนึ่งข้าว หรือ นึ่งในถังจารบี/น้ำมัน เป็นเวลานาน 3 ชั่วโมง
7.เมื่อนึ่งจนครบกำหนดเวลา นำก้อนเชื้อออกมาวางเรียงให้เย็น
8.ใส่หัวเชื้อเห็ด ถุงละ ประมาณ 1 ช้อนชา จากนั้นปิดฝาเหมือนเดิม แล้วหุ้มกระดาษหนังสือพิมพ์และรัดด้วยยางรัดวง
9.นำก้อนเชื้อไปวางไว้ในที่ลมสงบ ปราศจากมด แมลง ไม่โดนแดดฟาด หรือ อุณหภูมิร้อนจัด
10.ทิ้งไว้เป็นระยะเวลาประมาณ 25 วัน เชื้อเห็ดเดินเต็มก้อนอาหารเห็นเป็นเส้นใยสีขาวทั่วถุง(เส้นใยเดินไวกว่าในขี้เลื่อย)นำไปไว้ในโรงเปิดดอก หรือ ที่เย็น ในห้องน้ำ (ห้องนำควรเป็นห้องที่สะอาด ไม่มีกลิ่นเหม็นเพราะเห็ดจะซับกลิ่นเหม็นในธรรมชาติทำให้ดอกเห็ดมีกลิ่นติดไปด้วยเมื่อเก็บมาบริโภค)
11.เมื่อครบ 30 วัน เส้นใยเห็ดเริ่มแก่เต็มที่จะเริ่มเห็นดอกตูมขึ้นในถุง ให้รีบนำไปเปิดดอก โดยนำสำลีออก 3-5 วันหลังเปิดหน้าดอกจะได้เห็นดอกเห็ดที่เจริญเต็มที่พร้อมที่จะเก็บไปบริโภคได้(ดอกที่แก่ปลายใบจะม้วนงอลงด้านล่างและมีรสขม)
12.ก้อนเชื้อเห็ดที่เก็บดอกแล้ว จะออกดอกให้เก้บได้อีก 2-3 ครั้ง โดยจะทิ้งช่วงออกดอกครั้งละ 7-10 วัน (ในระยะที่เห็ดพักตัวอาจไม่รดนำก็ได้แต่ให้สังเกตว่าเมื่อเริ่มเห็นดอกตุมขึ้นมาให้รีบรดนำให้ความชื้นใหม่ทันที)
13.เห็ดที่เพาะจากฟางข้าวอย่างเดียวจะให้ผลผลิตรวมประมาณ 2 ขีด/ก้อน ซึ่งไม่น้อยเลยทีเดียว ในขณะที่ต้นทุนการผลิตจะตำกว่าการผลิตด้วยขี้เลื่อย 2-3 บาทเลยทีเดียว
(หมายเหตุ : หัวเชื้อเห็ดหาชื้อได้ตามฟาร์มเห็ดใกล้บ้าน เก้บในตู้เย็นได้นาน ประมาณ 1 เดือน โดย1 ขวดสามารถทำก้อนเชื้อเห็ดได้ประมาณ 50-80 ก้อน เลยที่เดียว หากไม่สามารถซื้อได้ทั่วไป สามารถส่งทางไปรณีย์ได้)
ความเห็น (10)
ขอบคุณที่บอกวิธีทำอย่างละเอียด แต่ชอบเห็ดฟางมากกว่าค่ะ จะเพาะแบบเดียวกับเห็ดนางฟ้าได้ไหมคะ
ชอบกินเห็ดมากค่ะโดยเฉพาะเห็ดโคน
เป็นความรู้ที่มีประโยชน์มากครับ ขอบคุณครับที่นำมาแลกเปลี่ยนกัน
ขอบคุณจ้า คุณ nana คุณ sasinand และนายก้ามกุ้ง
เห็ดโคนยังเพาะไม่ได้นะครับ มีแต่เห็ดโคนน้อย(เห็ดถั่ว) ส่วนเห็ดฟางพาะง่ายๆได้ในกระสอบ(สำหรับบริโภคในครัวเรือน) ถ้ามีโอกาศจะนำมาแนะนำมาในโอกาสต่อไปนะครับ
อยากทราบอุปกรณ์สำหรับรดน้ำเห็ด และตารางระยะเวลาการรดน้ำ และเวลาในการเก็บเห็ดนางฟ้าขาวในแต่ละวันครับ
คุณ kasetboy
อุปกรณ์การรดนำ ใช้ได้ตั้งแต่บัว สายยาง สปริงเกอร์ มินิสปริงเกอร์ พ่นหมอก แล้วแต่ความสะดวกครับ
ระยะเวลาการรดนำ ขึ้นอยู่กับความชื้น และความชอบเห็ดครับ ฤดูร้อน อาจวันละ 3-4 ครั้ง ฤดูฝนอาจเหลือแค่ 1-2 ครั้ง หรือหากเป็นโรงเรือนเปิดที่ความชื้นภายนอกเข้ามาเยอะๆ อาจไม่ต้องรดนำก็ได้
สำหรับเห็ดนางฟ้า นางรม แนะนำให้ลองใช้สำผัสธรรมชาติครับ คือใช้มือลูลไปที่ดอกเห็ด หากดอกเห็ดรื่นอยู่ แสดงว่าการให้นำเราเหมาะสมแล้ว หากแห้งให้เพิ่มการรดนำ หากเปียกให้ลดจำนวนครั้งการลดนำลงอีกครับ
ส่วนเวลาการเก็บดอกเห็ดอยู่ที่ตลาดครับ ว่าตลาดต้องการเห็ดช่วงไหน อาจเก็บเย็น เช้า หรือดึกก็ไม่มีปัญหาครับ
ผมกำลังศึกษาเรื่องการอยู่ครับ
ขอบคูณมากครับสำหรับความรู้ดีๆของพี่
ขอบคุณ คุณแชมป์ ที่เข้ามาเยี่ยมครับ
อยากทราบรายระเอียดการทำก้อนโดยใช้ฟางข้าวอย่างละเอียดครับ อยากทราบว่า ใช้ฟางข้าวต้องหมักหรือเปล่าและถ้าหมักกี่วันครับ ขอบคุณครับ
คุณวิเชียร
ฟางข้าวที่ใช้ต้องหมักครับ เอาเป็นว่าสังเกตว่าหมักให้นุ่ม ให้หั่งง่าย บรรจุถุงง่าย ไม่แข็งจนแทงถุงได้เป็นอันใช้ได้ครับ 3-4 สัปดาห์ก็ได้ครับ แต่หากใส่ปุ๋ยยูเรีย และคลุมพลาสติกช่วยก็อาจย่นระยะเวลาลงได้อีกครับ