โครงการส่งเสริมและขยายผลการลดต้นทุนการผลิตข้าวในเขตลุ่มน้ำเจ้าพระยานี้มีความต่อเนื่องจากสิ่งที่กรมส่งเสริมการเกษตรดำเนินการตั้งแต่ปี 2550 เริ่มจาก
โครงการนำร่องบูรณาการส่งเสริมการผลิตข้าวอย่างยั่งยืนในเขตชลประทานภาคกลาง 8 จังหวัด ผลจากโครงการนี้มีชาวนาสามารถลดต้นทุนการผลิตข้าวได้
จึงมีการถอดบทเรียนจากชาวนาเหล่านี้และนำไปขยายผลต่อในครูติดแผ่นดินข้าว 504 คนใน 56 จังหวัดพร้อมทั้งจัดสถานีเรียนรู้การลดต้นทุนการผลิตข้าวเพื่อเผยแพร่ความรู้สู่เกษตรกรทั่วไปด้วย
ดังนั้นในปี 2552 กรมฯจึงนำหลักการนี้ขยายผลสู่เกษตรกรในเขตลุ่มน้ำเจ้าพระยา 20 จังหวัด(ยกเว้นจังหวัดนครปฐมและราชบุรีซึ่งไม่ได้เลือกข้าวเป็นพืชยุทธศาสตร์หลัก)
กิจกรรมแรก เริ่มต้นด้วยการสร้างความเข้าใจกับทีมงานจังหวัดและคณะทำงานส่วนกลางดำเนินการเมื่อวันที่ 23-25 กุมภาพันธ์ 2552 โดยมีผู้เข้าร่วมเป็น ครุติดแผ่นดินข้าว นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรของจังหวัด เขต และส่วนกลาง รวม 90 คนโดยมีอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร(นายอรรถ อินทลักษณ์) เปิดการสัมมนา ท่านได้กล่าวถึงนโยบายกรมฯให้ความสำคัญเรื่องนี้มากและจะดำเนินการต่อเนื่อง
เนื้อหาการสัมมนามีตั้งแต่
1.การชี้แจงโครงการ การนำเสนอประสบการณ์การปลูกข้าวแบบลดต้นทุนโดยครูติดแผ่นดินข้าวดังนี้
นายเฉียม เจียมสุภา จากราชบุรี เรื่องการใช้เมล็ดพันธุ์ดี
นายธวัช พยุงแก้ว จากพระนครศรีอยุธยา เรื่องการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและการไม่เผาตอซัง
นายจำรัส โกมล จากจังหวัดสิงห์บุรี เรื่องการทำนาแบบนาดำ
นายวินัย ไชยมโน จากจังหวัดฉะเชิงเทรา เรืองการผลิตตามมาตรฐาน GAP
2.การบรรยายและฝึกปฏิบัติเรื่องกระบวนการส่งเสริมและขยายผลการลดต้นทุนการผลิตข้าว การเก็บตัวอย่างดินและระบบข้อมูล โดยดร.ประทีป วีระพัฒนนิรันดร์ ประธานมูลนิธิพลังนิเวศและชุมชน และ นางสาววัลภา สิทธิพิทักษ์ ผู้อำนวยการกลุ่มภูมิสารสนเทศ ศูนย์สารสนเทศ
3.เว็บไซด์และการรายงานความก้าวหน้าผ่านบล็อกโดยนายวีรยุทธ์ สมป่าสัก จากกำแพงเพชรและนายวิศรุต ตุ้ยศักดาจากสถาบันสร้างเสริมนวัตกรรมภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียง
4.การใช้เครื่องมือวิเคราะห์ดินอย่างง่ายโดยนายสุรโชติ ชาลสิทธิ์ พร้อมการฝึกปฏิบัติ
5.การอภิปรายคณะเรื่องแนวทางในการส่งเสริมการผลิตข้าวและระบบการผลิตตามมาตรฐาน GAP ข้าวโดยนายวิเศษศักดิ์ ศรีสุริยะธาดา นายนิวัตติ เจริญศิลป์ และนางวารี เจริญผล
6.การถอดรหัสต้นทุนการผลิตข้าวที่ดีโดย ดร.ประทีป วีระพัฒนนิรันดร์
7.การนำเสนอแผนปฏิบัติงานตามโครงการรายจังหวัด กรอบการทำงานส่วนกลางและการทำงานของเขต
แม้ว่าเนื้อหาจะแน่นแต่ผู้เข้าสัมมนาก็ให้ความสนใจโดยเฉพาะอย่างยิ่งการฝึกปฏิบัติและการอภิปรายมีผู้สนใจสอบถามวิทยากรตลอดช่วงการสัมมนา โดยที่สัมมนาไม่เคยเห็นเครื่อง GPS ก็ได้รับความอนุเคราะห์จากคุณวัลลภาจัดเจ้าหน้าที่นำเครื่องมาให้ผู้เข้าสัมมนาทดลอง นอกจากนี้คุณชัดจากชัยนาทก็ให้วิทยากรและครูติดแผ่นดินข้าวออกรายการวิทยุสัมภาษณ์สดอีกด้วย หวังว่าโครงการนี้จะสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ที่วางไว้ในการขยายผลการลดต้นทุนการผลิตข้าวในเขตลุ่มน้ำเจ้าพระยาได้สำเร็จ ชาวนาจะอยู่ได้อย่างมีศักดิ์ศรี ดังคำกล่าวที่ตรงข้ามกับคำว่า "สิ้นนา สิ้นชาติ" เป็น คำกล่าวว่า"มีนา มีชาติ" ช่วยกันยกย่องชาวนา ครูติดแผ่นดินข้าว ที่เป็นความหวังของประเทศผลิตอาหารให้เราและชาวโลก มีคุณเอนกอนันต์ต่อสังคมของเราเป็นอย่างยิ่งคะ
กิจกรรมอื่น ๆ จะได้รายงานเป็นระยะ ๆนะคะ
ธุวนันท์ พานิชโยทัย
13 มีนาคม 2552