องค์ประกอบขององค์กรเทคโนโลยี
วันนี้ มาแบ่งปันความรู้ ค่ะ
ท่านอ.สุภาณี เส็งสี หัวหน้าภาคเทคโน ฯ มน.มอบหมายให้นิสิตป.โทค้นคว้าเรื่ององค์ประกอบขององค์กรเทคโนโลยี เมรี จึงนำมาฝากกันค่ะ
องค์ประกอบขององค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา มี 8 องค์ประกอบ อาจจำแนกได้หลายแนว เช่น จำแนกเป็นองค์ประกอบเชิงรูปธรรม และองค์ประกอบเชิงนามธรรม แต่ในภาพรวม องค์ประกอบองค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา ครอบคลุม
๑. ปรัชญา วิสัยทัศน์และปณิธาน
ปรัชญา (Philosophy) เป็นแนวทางกว้างๆเพื่อกำหนดทิศทาง แนวคิดและกรอบกลางๆสำหรับการดำเนินงานองค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาโดยกำหนดไว้ในรูปข้อความสั้นๆในรูปคำขวัญ ปรัชญาเปรียบเหมือนโคมไฟส่องทาง หากเป็นโคมสีขาวมีความสว่างสูงก็ส่องได้ไกล เห็นชัด
เมื่อกำหนดปรัชญาแล้ว ก็กำหนดภาพที่มองเห็นในระยะทางหรือช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง เรียกว่ากำหนดวิสัยทัศน์ ซึ่งแปลว่า สิ่งที่มองเห็นในช่วงระยะที่กำหนด
วิสัยทัศน์ (Vision) เป็นข้อความกว้างๆที่ระบุภารกิจ เหตุการณ์ กิจกรรมและผลที่องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาคาดหวังที่จะดำเนินการให้ได้และไปได้ให้ถึงในช่วงเวลาที่กำหนดไว้ โดยจะมีการกำหนดพันธกิจรองรับเพื่อให้องค์กรดำเนินไปให้ถึงวิสัยทัศน์ที่กำหนดไว้
พันธกิจ (Mission) เป็นข้อความที่แสดงถึงสิ่งที่องค์กรฯมุ่งจะทำให้สำเร็จ โดยมีการกำหนดพันธกิจตามวิสัยทัศน์ที่กำหนดไว้อย่างชัดเจน
๒. เป้าหมายและจุดมุ่งหมาย
เป้าหมาย เป็นสิ่งที่องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา มุ่งดำเนินการให้ถึง ครอบคลุมเป้าหมายผู้รับบริการ เป้าหมายเวลา เป้าหมายปริมาณและคุณภาพ
จุดมุ่งหมาย เป็นสิ่งที่องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาต้องการจะทำหรือดำเนินการให้สำเร็จตามเป้าหมาย โดยเป็นข้อความที่กำหนดการดำเนินการ ภายในเงื่อนไขและเวลาที่กำหนด
๓. โครงสร้างพื้นฐาน
โครงสร้างพื้นฐาน เป็นองค์ประกอบถาวรที่จะต้องจัดหาหรือจัดเตรียมเพื่อให้พร้อมสำหรับการบริการด้านการลิตและการให้บริการ ได้แก่ อาคารสถานที่ สาธารณูปโภค และอุปกรณ์การสื่อสาร
อาคารสถานที่ ได้แก่ ที่ดินและสิ่งปลูกสร้างสำหรับองค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา ได้แก่ อาคารที่ทำการ อาคารผลิต อาคารแพร่เสียงและภาพและอาคารบริการ
สาธารณูปโภค เช่น ประปา ไฟฟ้า ฯลฯ
อุปกรณ์การสื่อสาร ได้แก่ โทรศัพท์ โทรสาร อุปกรณ์รับส่งสัญญาณภาพและเสียง
๔. ระบบการผลิตและการบริการ
องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาจำเป็นที่จะต้องพัฒนาระบบการผลิตและการบริการเป็นของตนเอง เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพการณ์และความต้องการของผู้รับบริการที่องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาตั้งอยู่ โดยการวิเคราะห์ระบบ สังเคราะห์ระบบ สร้างแบบจำลองระบบ และทดสอบระบบ เพื่อให้ได้ระบบการผลิต และบริการที่มีประสิทธิภาพ
ระบบการผลิตและการบริการอาจเป็นระบบที่มุ่งให้องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาดำเนินการผลิตและบริการเองเต็มรูปแบบ หรือดดำเนินการบางส่วน ให้หน่วยงานภายนอกดำเนินให้บางส่วน หรือให้หน่วยงานภายนอกดำเนินการเองทั้งหมด
๕. อุปกรณ์การผลิตและการบริการ
อุปกรณ์การผลิตและการบริการ หมายถึง เครื่องมือที่ใช้ในการผลิตและบริการสื่อการศึกษาและเครื่องมืออำนวยความสะดวก
อุปกรณ์การผลิต ได้แก่ เครื่องพิมพ์ อุปกรณ์การผลิตสื่อโสตทัศน์ อุปกรณ์ผลิตรายงานวิทยุกระจายเสียง/วิทยุโทรทัศน์ อุปกรณ์บันทึกและสำเนาเทปบันทึกเสียงและเทปบันทึกภาพ
อุปกรณ์การให้บริการ ได้แก่ เครื่องมือที่จะนำไปบริการหรือให้ผู้รับบริการยืมไปใช้ อาทิ เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ เครื่องฉายภาพยนตร์เครื่องฉายสไลด์ เครื่องบันทึกเสียง เครื่องบันทึกภาพ ฯลฯ ทั้งนี้รวมถึงอุปกรณ์สำนักงานที่เกี่ยวข้องกับการบริการด้วย เช่น คอมพิวเตอร์บันทึกรายละเอียดเกี่ยวกับผู้รับบริการ ตู้บัตรรายการ เป็นต้น
เครื่องมืออำนวยความสะดวก ได้แก่ เครื่องใช้สำนักงาน รถยนต์ รถยก รถเข็น และเครื่องมือประเภทต่างๆ ที่จะทำให้การผลิตและการบริการดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ
๖. บุคลากร
บุคลากร หมายถึง ผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและการให้บริการ ทั้งบุคลากรประจำและบุคลากรภายนอก ประกอบด้วยผู้บริหาร นักเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา นักเนื้อหา เจ้าหน้าที่เทคนิค และบุคลากรสนับสนุนการผลิตและบริการ
ผู้บริหาร ได้แก่ ผู้อำนวยการ หัวหน้าฝ่าย หัวหน้าศูนย์ และ หัวหน้าแผนก หรือหน่วยงานที่มีชื่อเรียกอย่างอื่นขึ้นอยู่กับขนาดขององค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา
นักเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา จำแนกเป็นนักจัดระบบและออกแบบระบบ ผู้ควบคุมการผลิต ผู้กำกับรายการ(สำหรับวิทยุกระจายเสียง และวิทยุโทรทัศน์ ภาพยนตร์) ผู้เขียนบท ผู้ประสานงานการผลิต ช่างเทคนิคประเภทต่างๆ
นักเนื้อหา ได้แก่ ผู้มีหน้าที่ให้ประเด็นและเนื้อหา ตรวจสอบความถูกต้อง และประเมินเนื้อหาที่บรรจุในสื่อการศึกษาประเภทต่างๆ
เจ้าหน้าที่เทคนิค หมายถึง ผู้มีหน้าที่จัดระบบวิศวกรรม ดำเนินการ ควบคุมดูแล และการบำรุงรักษาอุปกรณ์การผลิต ได้แก่ วิศวกร ช่างอิเลคทรอนิกส์ ช่างกล้อง ช่างไฟ ช่างควบคุมแสง เสียง ฯลฯ
บุคลากรสนับสนุนการผลิตและบริการ ได้แก่ เจ้าหน้าที่บริหารการผลิต ช่างศิลป์ ช่างกราฟิก ช่างแต่งผม แต่งหน้า ช่างสร้างและจัดฉาก พนักงานขับรถ พนักงานทำความสะอาด เป็นต้น
๗. ระบบการจัดการ
การดำเนินงานการผลิตและบริการที่ดีมีประสิทธิภาพ องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาจำเป็นจะต้องพัฒนาระบบการจัดการที่เหมาะสมกับธรรมชาติของสื่อที่ให้บริการและผู้รับบริการเป้าหมาย
ในการพัฒนาระบบการจัดการ องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาจำเป็นจะต้องเลือกแนวคิดการจัดการ(แบบวิทยาศาสตร์ มนุษยสัมพันธ์ หรือแบบอิงระบบสถานการณ์ ฯลฯ) ต้องเลือกแบบจำลองทฤษฎีองค์กร(เช่นของ โรเบิร์ต ซี ฟอร์ด) ที่จะใช้เป็นฐานในการจัดการองค์กร
๘. การติดตามและการประเมิน
การติดตามและการประเมินองค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา เป็นการเก็บข้อมูลจากการสังเกต สัมภาษณ์ ดูงาน เก็บข้อมูลเป็นตัวเลขเพื่อตีความและสรุปให้ทราบว่า องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาดำเนินงานเป็นไปตามปรัชญา วิสัยทัศน์และปณิธาน เป้าหมายและจุดมุ่งหมายหรือไม่เพียงใด เพื่อจะได้นำผลกาติดตามและประเมินผลมาใช้ในการปรับเปลี่ยนและปรับปรุงงานการผลิตและการบริการให้ดีขึ้น
การจำแนกองค์ประกอบขององค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา จะสามารถจำแนกได้เป็น 2 องค์ประกอบ คือ
๑. องค์ประกอบเชิงรูปธรรม ไ ด้แก่ โครงสร้างพื้นฐาน อุปกรณ์การผลิตและบริการ บุคลากร ระบบการผลิตและบริการและระบบการจัดการ
๒. องค์ประกอบเชิงนามธรรม ได้แก่ ปรัชญา วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย จุดมุ่งหมาย การติดตามและประเมิน ซึ่งสะท้อนให้เห็นในรูปการบรรยายเป็นลายลักษณ์อักษร
แหล่งอ้างอิง
ชัยยงค์ พรหมวงศ์ “องค์กรเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา”ในเอกสารการสอนชุดวิชาการบริหารศูนย์
สื่อการศึกษา หน่วยที่ 1 . นนทบุรี สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 2541
ความเห็น (4)
เพื่อนๆที่ เมรี สัญญาว่าจะค้นมาให้ คงหายปวดหัวแล้วนะคะ ขออนุญาตไปนอนก่อนจ้า จาตีสองแล้ว
ขอบคุณครับ
ท่าน เมรี
ชื่อ นางยักษ์ ลักมาใจดีตั้งแต่เมื่อไร ทำไมผมจึงอยากเรียนท่านว่า น่าขอขอบพระคุณเป็นอย่างล้นเหลือ ที่ได้ให้ความจุนเจือความรู้แก่กระผม ขอบคุณ ขอบคุณ แล้ว ก้อ ขอบคุณครับ
ขอบพระคุณครับ ที่นำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้