การคิดเชิงวิพากษ์

อุปสรรคการคิด จิตใจลิง สมองจระเข้และโซ่ล่ามช้าง

การคิดเชิงวิพากษ์(Critical Thinking)

- เป็นการวิเคาะห์ (Analytic) คือมีการตั้งคำถามสงสัย และมีการทดสอบตอบคำถาม

- มีการใช้วิจารณญาณตัดสิน (Judgmental) ว่าจะสามารถประสบความสำเร็จตามที่คาดหวังไว้ได้หรือไม่

- เฉพาะเจาะจง(Selective) คือมีการคัดเลือกเอาเฉพาะที่เหมาะใม ใช้งานได้

จิตใจลิง สมองจระเข้ และโซ่ล่ามช้าง

จิตใจลิง อุปสรรคการคิด

การที่เราไม่มีสมาธิเป็นปัจจัยที่ทำให้เราหลุดออกจากกระบวนการทางความคิด

สมองจระเข้ (เราต้องสนองเชิงวิเคราะห์ อย่าทำตามสัญชาติญาณ) จระเข้สมองเล็ก ไม่วิเคราะห์ ทำตามสัญชาติญาณ เรามีสมองใหญ่กว่าจระเข้มากกว่าหลายเท่า

สัญชาตญาณที่ฝังลึกอยู่ในตัว สมองที่ไม่พัฒนาจะสนใจต่อสิ่งเร้า มันจะตอบสนองแต่เพียงสู้ หนี จับคู่ และอยู่เฉย ๆ เท่านั้น

โซ่ล่ามช้าง

การยึดติดกับรูปแบบ จิตใจชอบเดินตามรอยของรูปแบบที่มีอยู่แล้วมากกว่าจะค้นหาวิธีใหม่ ๆ หรือการคิดแบบใหม่ ๆ

ถ้าต้องเผชิญหน้าระหว่างการเปลี่ยนแปลงกับการพิสูจน์

คนเรามักจะเลือกเดินไปกับการพิสูจน์มากกว่า (คนไม่ชอบที่จะเปลี่ยนแปลง จึงมีนักวิจัยมากกว่า)

ต้องควบคุมลิง (อย่าให้ออกนอกลู่นอกทาง) เลี้ยงจระเข้ให้เชื่อง (อย่าทำอะไรโดยไม่ไตร่ตรอง) และตัดโซ่พันธนาการช้างให้ขาดออกไป (อย่ายึดติดกับประสบการณ์ที่ผ่านมา)

เฮนรี่ฟอร์ด เคยกล่าวว่า “การคิด (การคิดแบบ Critical) เป็นงานที่ยากที่สุด มันอาจเป็นเหตุผลที่ทำให้มีคนชอบคิดน้อยเหลือเกิน”

Kaizen = Reproductive Thinking

ความคิดแบบสืบทอด คือการที่บุคคลใช้แนวความคิดในการพัฒนาสิ่งต่าง ๆ ด้วยการพัฒนาจากขั้นตอน ที่ทำอยู่เป็นปกติอยู่แล้วให้ดียิ่งขึ้น หรือการเพิ่มการตรวจสอบเข้าไปในขั้นตอนการผลิต เพื่อทำให้สินค้าที่ผลิตมีคุณภาพมากขึ้น ลดความเสียหายให้น้อยลง (ปรับปรุงแบบปัจจุบันให้ดีขึ้น คิดบนฐานเดิมที่มีอยู่แล้ว แต่ไม่ทำให้เกิด Innovation ขึ้น) Stable High Risk

TenKaizen=Productive Thinking

ความคิดแบบหวังผล คือการที่บุคคลใช้แนวความคิดใหม่มาพัฒนาสิ่งต่าง ๆ ด้วยการคิดใหม่ทำใหม่ ใช้แนวความคิดใหม่มาพัฒนาและก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง เช่นการพัฒนาสินค้าหรือบริการด้านใหม่ๆ เพื่อเป็นการพัฒนาหรือ เพิ่มศักยภาพและรายได้ให้แก่องค์กร คิดแบบหวังผบทำให้องค์กรอยู่ได้ภายใต้การเปลี่ยนแปลงสูง ( Change Low Risk)

Productive Thinking

องค์ประกอบของ Productive Thinking ก็คือทักษะแนวคิด 2 ด้าน ซึ่งประกอบด้วย

- การคิดแบบสร้างสรรค์(Creative Thinking)

- และการคิดเชิงวิพากษ์(Critical Thinking)

คิดใหม่อย่างสร้างสรรค์

ขั้นที่ 1 อะไรกำลังเกิดขึ้น (อะไรเกิดขึ้นในองค์กรของเรา)

- อะไรทำให้คัน(อะไรคือปัญหาของเรา)

- อะไรคือผลกระทบ

- อะไรคือสารสนเทศ

- ใครมีส่วนร่วม

- วิสัยทัศน์คืออะไร

อะไรทำให้คัน อะไรคือความจำเป็นที่ต้องเปลี่ยนแปลง

- เขียนทุกปัจจัยที่ทำให้คุณรู้สึกระคายเคือง (มากเท่าที่เวลาจะอำนวย)

- จัดกลุ่ม/หมวดหมู่ของปัญหา

- เลือกกลุ่มที่มีผลกระทบกับความระคายเคืองมากที่สุด

อะไรคือผลกระทบ ทำไมมันจึงสำคัญ

- อธิบายว่าความระคายเคืองนั้นมีผลกระทบอย่างไร และทำไม

- เลือกรายการที่สำคัญที่สุดออกมา

อะไรคือสารสนเทศ คุณต้องรู้อะไร

ทำไมถึงเกิดเหตุการณ์เพราะอะไร จะหาทางแก้ปัญหาด้วยการรู้อะไรเพิ่มเติมบ้าง สงสัยอะไร

รู้ สงสัย

ใครมีส่วนร่วม ใครมีส่วนได้ส่วนเสีย

- เขียนผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย หรือมีโอกาสจะมีส่วนได้เสียทั้งหมดออกมา

- เลือกผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย มากที่สุดออกมา

วิสัยทัศน์คืออะไร อนาคตเป้าหมายคืออะไร

ภาพเป้าหมายในอนาคต ที่ปัญหาเหล่านั้นได้รับการแก้ไข

- เขียนอนาคตเป้าหมายที่เป็นไปได้ให้มากที่สุด (เท่าที่เวลาจะอำนวย)

- เลือกเป้าหมายที่น่าสนใจออกมา 3- 5 รายการ

- เลือกเป้าหมายที่น่าสนใจออกมา 1 รายการ

- Influence (มีอิทธิพลต่อองค์กรหรือไม่)

- Importance(สำคัญหรือไม่)

- Imagination (ให้ใส่จินตนาการลงไป)

การค้นหาอะไรกำลังเกิดขึ้น – ช่วยให้เข้าใจ ประเด็นปัญหาได้อย่างแท้จริง ----------à ความคิดที่ออกมาเป็นรูปธรรมอย่างมีระบบ จึงต้องใช้ความคิด เข้าใจ และเวลา (Think Take Time ---T.T.T)

สรุปการอบรมการพัฒนาทรัพยากรบุคคลด้านนวัตกรรมสมัยใหม่(HRD Innovation) ของข้าราชการสถาบันพัฒนาข้าราชการกรุงเทพมหานคร

เขียนใน GotoKnow โดย tukky
ใน การจัดการความรู้

คำสำคัญ (Tags): #critical thinking#การคิดเชิงวิพากษ์

หมายเลขบันทึก: 236241เขียนเมื่อ 20 มกราคม 2009 11:12 น. ()แก้ไขเมื่อ 24 มิถุนายน 2012 02:57 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (22)

add

เขียนเมื่อ 20 มกราคม 2009 11:21 น. ()

แวะมารับควสามรู้ค่ะแต่คงต้องอ่านหลายหลายรอบนะคะ..เพราะอ่านรอบเดียวจำม่ายได้..อิอิ

tukky

เขียนเมื่อ 20 มกราคม 2009 14:24 น. ()

ขอบคุณค่ะ คุณ add ที่แวะมาอ่าน เรื่องนี้ก็ทำยากนิดหน่อยตอ้งฝึกเยอะหน่อยค่ะ แต่ก็มีความรู้ และเป็นประโยชน์สำหรับนักคิดค่ะ

เบดูอิน

เขียนเมื่อ 20 มกราคม 2009 15:48 น. ()

ถ้าคนเราลดความโลภลงบ้าง บ้านเมืองคงเจริญกว่านี้มาก ๆ เลยค่ะเหนื่อยจริงๆ ด้วย ....ถูกต้องครับ

tukky

เขียนเมื่อ 20 มกราคม 2009 15:55 น. ()

ขอบคุณค่ะ คุณเบดูอิน ที่แวะมาทักทาย ต้องสู้กันต่อไปนะค่ะ

Bob

เขียนเมื่อ 22 มกราคม 2009 21:19 น. ()

สวัสดีครับน้าตุ๊ก น้าตุ๊กครับ เป็นประโยชน์มากครับ เรื่องข้างบนนี้ คิดใหม่ ทำใหม่ เอ๊ย....คิดอย่างสร้างสรรค์ อั๋นกำลังพยายามฝึกอยู่ครับ

tukky

เขียนเมื่อ 23 มกราคม 2009 14:19 น. ()

พอดีเรื่องนี้น้าตุ๊ก เพิ่งไปอบรมมา ก็เลยนำมาเผยแพร่ เผื่อเป็นประโยชน์กับคนอื่นบ้าง

Bob

เขียนเมื่อ 25 มกราคม 2009 01:15 น. ()

สวัสดีครับน้าตุ๊ก น้าตุ๊กครับ อั๋นขึ้นเรื่องใหม่อีกแล้วครับในบล็อกบ๊อบบี้ ว่างๆ ลองเข้าไปอ่านนะครับ

tukky

เขียนเมื่อ 26 มกราคม 2009 15:33 น. ()

น้าตุ๊กไปอ่านแล้ว ไม่เห็นมีไรเลยอ่ะ มีแต่ถามเรื่องตรุษจีน ไม่ได้ไหว้ ไม่ได้แต้ะเอีย อ่ะเลยไม่มีเรื่องจะเล่า วันนี้ก็มาทำงานปกติ ราชการก็ไม่หยุดตรุษจีน อิอิ