ฮีต 12 : ฮีตเดือนยี่

เริ่มต้นปีใหม่ ในเดือนยี่ตามปฏิทินจันทรคติ จะขอเริ่มสาธยายภูมิปัญญาจากฮีตเดือนยี้

ความเดิมhttp://gotoknow.org/blog/mikau/230542

เดือนยี่ หรือ เดือน 2 ในทางจันทรคติมักจะอยู่ระหว่างเดือนมราคม-กุมภาพันธ์ของปฏิทินทางสุริยคติ  ชาวอีสานมีบุญประเพณีที่สำคัญ คือ  บุญกุ้มข้าว  บุญนี้สะท้อนภูมิปัญญาหลายอย่างที่น่าขบคิดถึงกุศโลบายของปราชญ์บรรพชนที่สร้างไว้

1. การบริจาคข้าวหลังฤดูเก็บเกี่ยว  โดยชาวบ้านจะนำเอาข้าวมาถวายวัดถือว่าเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต  ข้าวนี้เป็นข้าวที่ไม่ได้เอาเข้าใส่ในเล้า(เพราะชาวนาจะเปิดเล้าเดือนสาม)  โดยนำข้าวมารวมกันแล้วประกอบพิธีที่เรียกว่า  บุญกุ้มข้าว  ข้าวที่ได้ทางวัดอาจแบ่งให้ชาวบ้านที่ยากจนไม่ได้ทำนาหรือเอาไปบริจาคยังหมู่บ้านที่ประสบภัยทางธรรมชาติ  เป็นการแสดงถึงภูมิปัญญาที่ใช้ความเชื่อทางศาสนา  พิธีกรรม  ทำให้คนศรัทธาและพร้อมที่จะมอบข้าวให้

2. เป็นการแสดงถึงคำสอนที่มุ่งให้เสียสละข้าวเพื่อบำรุงพุทธศาสนาเพื่อจะได้บุญตามความเชื่อ  ความจริงเป็นคำสอนที่มุ่งให้คนหลุดพ้นจากความตระหนี่

3. บางแห่งทำ "บุญคูณลาน"  เป็นการสู่ขวัญข้าว  แสดงถึงความกตัญญูรู้คุณพระแม่โพสพผู้เป็นเทพแห่งธัญญาหาร  ซึ่งแฝงภูมิปัญญาในการเสริมสร้างกำลังใจให้แก่ชาวนาหลังเสร็จหน้านาโดยใช้พิธีกรรม

ในบางท้องที่เดือนสองไม่ปรากฏว่ามีการจัดประเพณีที่แน่ชัดเพราะเป็นเดือนที่ไม่สู้จะโดดเด่นเท่าที่ควรจากจำนวนเดือนทั้ง12 ใครนึกภูมิปัญญาจากฮีตที่ 2 ได้อีกช่วย ๆ กันนะครับ