ภาษาพม่าสบายๆ สไตล์เรา (10 - ทมินซาลา กินข้าวไหม)
...
ภาพที่ 1: ที่ล้างมือที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง พุกาม มิถุนายน 2548...
-
ถังน้ำใส่น้ำในภาพจ้างขนมาจากแม่น้ำอิระวดี (Irrawaddy ออกเสียง "เอ-หย่า-วดี")
...
-
สบู่ตั้งอยู่บนเก้าอี้... เวลาจะใช้ให้เปิดน้ำก๊อกนิดหน่อย พอมือเปียกให้ถูๆๆๆ ไปบนสบู่ หลังจากนั้นถูมือให้ทั่ว เพราะถ้าจะกินอาหารพม่าให้อร่อยก็น่าจะลองเปิบมือดู
-
วิศวกรชาวพม่าท่านหนึ่งบอกว่า เวลาคนพม่ากินจะรู้เลยว่า มีการศึกษาหรือไม่... คนมีการศึกษาของพม่าจะเปิบด้วยข้อนิ้วมือส่วนปลาย (distal phalanges) ข้อเดียวเป็นส่วนใหญ่ ส่วนชาวบ้านที่ไม่ได้เล่าเรียนจะเปิบเต็มมือ
...
ภาพที่ 2: ชุดอาหารพม่าที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง พุกาม พม่า (มิถุนายน 2548)
-
เจ้าของร้านนี้ดูจะเป็นคนฉาน (ออกเสียง "ชาน" หรือไทยใหญ่) ซึ่งเป็นที่รู้กันในหมู่ชาวพม่าว่า อาหารรัฐฉานจะอร่อยมากกว่าอาหารจากส่วนอื่นๆ ของพม่า
...
- ค่าอาหารคนละ 1,500 จัต หรือประมาณ 40.50 บาท เป็นราคาแบบเหมา ถ้าเป็นร้านอาหารอื่นๆ ส่วนใหญ่จะคิดค่ากับข้าวเป็นถ้วย กินถ้วยไหนก็คิดถ้วยนั้น ค่าข้าว ค่าน้ำพริกกะปิ-ปลาร้า ผักรวม และซุปเปรี้ยวไม่คิด
- โปรดสังเกตว่า อาหารพม่าชั้นดีต้องมีน้ำมันลอยหน้าแกงหนาประมาณ 7 มิลลิเมตร... นี่คงเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ชาวพม่านิยมล้างมือทั้งก่อนและหลังอาหาร เนื่องจากมือจะ "เยิ้ม" ไปหมดหลังอาหาร
...
ภาพที่ 3: ของว่าง
-
ของว่างประกอบด้วยชาชุบน้ำมันนึ่ง ถั่วทอด กระเทียม ผลไม้ และก้อนน้ำตาลโตนด
-
ใครกินอาหารชุดใหญ่แบบนี้แล้วไม่ออกแรง-ออกกำลังมากๆ ไม่นานคงจะมีอาการอ้วนลงพุง
...
ภาพที่ 4: ชุดอาหารแบบพม่าที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง พุกาม พม่า (มิถุนายน 2551)
-
โปรดสังเกตแกงชั้นดีที่ต้องมีน้ำมันลอยหน้าเช่นกัน
...
ตอนที่แล้ว (ตอนที่ 8) เราคุยกันเรื่องวิธีบอกว่า "หิวข้าวแล้ว" เป็นภาษาพม่า ตอนนี้เราจะคุยกันเกี่ยวกับประโยคคำถามง่ายๆ ให้ได้ว่า "กินข้าวไหม"
...
ทบทวนศัพท์ตอนที่ 8 > [ Click ]
- ทมิน = ข้าว
- ส่า = อยาก
- แด = ปัจจุบัน ใช้ตอนจบท้ายประโยคบอกเล่าหรือคำถาม
- ไบ้ = ท้อง
...
ทบทวนสำนวนตอนที่ 8 > [ Click ]
| สำนวนไทย | สำนวนพม่า |
| หิวข้าวแล้ว | ทมิน ส่า แด |
| หิวข้าวแล้ว | ไบ้ ส่า แด |
| หิวข้าวแล้ว(พูดกับพระ) | ทมิน ส่า แด พญา, ไบ้ ส่า แด พญา |
...
ประโยคคำถามในพม่าที่ใช้มากคือ ประโยคที่ลงท้ายด้วยคำว่า "ตลา" หรือพูดย่อๆ เป็น "ลา" แปลว่า "หรือ"
ขอแทรกไว้หน่อยว่า คำว่า "ครับ" หรือ "คามยา" ในภาษาพม่า และคำว่า "ค่ะ" หรือ "ชิน(sh)" ในภาษาพม่า ใช้เป็นสรรพนามแทนคนที่เราคุยด้วยได้เลย โดยจะทำหน้าที่คล้ายๆ กับคำว่า "คุณ" เนื่องจากคำ "คามยา" และ "ชิน(sh)" เป็นคำสุภาพ
- ผู้ชายพูด "คามยา" > เวลาใช้คำแทนคนที่เราพูดด้วย ให้ใช้ "คามยา" เช่นกัน
- ผู้หญิงพูด "ชิน(sh)" > เวลาใช้คำแทนคนที่เราพูดด้วย ให้ใช้ "ชิน(sh)" เช่นกัน
...
ตัวอย่างเช่น
- ผู้ชายพูด"คุณหิวข้าวหรือ" = "คามยา... ทมิน ส่า ตลา (คุณ + ข้าว + หิวข้าว + หรือ)"
- ประโยคที่นิยมพูดจะสั้นลงเป็น "คามยา... ทมิน ส่า ลา"
- หรือสั้นลงไปกว่านั้นเป็น "ทมิน ส่า ลา (หิวข้าว + ไหม)"
...
ตัวอย่างเช่น
- ผู้หญิงพูด"คุณหิวข้าวหรือ" = "ชิน(sh)... ทมิน ส่า ตลา (คุณ + ข้าว + หิวข้าว + หรือ)"
- ประโยคที่นิยมพูดจะสั้นลงเป็น "ชิน(sh)... ทมิน ส่า ลา"
- หรือสั้นลงไปกว่านั้นเป็น "ทมิน ส่า ลา (หิวข้าว + ไหม)"
...
พวกเราคงจะจำคำว่า "มี" ในภาษาพม่าได้ นั่นคือคำว่า "ฌิ(sh)"
- สำนวนประโยคบอกเล่า (ปัจจุบัน) ที่ควรจำคือ "ฌิ(sh) แด" = มี + ปัจจุบัน = ตอนนี้มี
- สำนวนประโยคบอกเล่า (อนาคต) ที่ควรจำคือ "ฌิ(sh) แหม่" = มี + อนาคต = จะมี
...
ถ้ามีคนถามเราว่า "ทมิน ส่า ลา (ข้าว + หิว + ไหม)" หรือ "ไบ้ ส่า ลา (ท้อง + หิว + ไหม)" มีทางเลือกให้ถาม-ตอบได้บ่อยๆ ดังต่อไปนี้
| ภาษาพม่า | แปลตามศํพท์ | แปลเป็นไทย |
| ทมิน ส่า ลา | ข้าว + หิว + หรือ | หิวข้าวไหม |
| ทมิน ส่า แด | ข้าว + หิว + ปัจจุบัน | หิวข้าว |
| ทมิน มะ ส่า บู | ข้าว + ไม่ + หิว | ไม่หิวข้าว |
| ไบ้ มะ ส่า บู | ท้อง + ไม่ + หิว | ไม่หิวข้าว |
...
ถ้ามีคนถามเราว่า "ทมิน ซา ลา (ข้าว + กิน + ไหม)" มีศัพท์ที่ควรรู้เพิ่มขึ้นมาหน่อยคือ คำว่า "ยัง" ในภาษาพม่า = "เต"
คนไทยเราเติมคำว่า "ยัง" ไว้ข้างหน้า เช่น "ยังไม่กิน" ฯลฯ ภาษาพม่าจะเติมคำว่า "ยัง (เต)" ไว้ข้างท้าย เช่น "ยังไม่กิน" = "มะ ซา เต บู (ไม่ + กิน + ยัง)" โปรดสังเกตคำว่า "ไม่ (มะ_บู)" ซึ่งเติมอะไรแทรกเข้าไปได้มากมายหลายคำ วิธีสังเกตคือ พอคนอื่นอ้าปากพูดและเราได้ยินคำว่า "มะ" ให้รีบแปลว่า "ไม่" ไว้ในใจเลย ส่วน "บู" นั้นไม่ต้องไปแปล
...
ทางเลือกให้ถาม-ตอบได้บ่อยๆ ดังต่อไปนี้
| ภาษาพม่า | แปลตามศํพท์ | แปลเป็นไทย |
| ทมิน ซา ลา | ข้าว + กิน + หรือ | กินข้าวไหม |
| ทมิน ซา แหม่ | ข้าว + กิน + อนาคต | จะกินข้าว |
| ทมิน มะ ซา บู | ข้าว + ไม่ + กิน | ไม่กินข้าว |
| ทมิน มะ ซา เต บู | ข้าว + ไม่ + กิน + ยัง | ยังไม่กินข้าว |
...
คนพม่าจะค่อนข้างจริงจังกับชีวิตในหลายๆ เรื่อง... เรื่องหนึ่งที่ชาวพม่าคร่ำเคร่งจริงจังมาก คือ จริงจังกับคำว่า "แด (ปัจจุบัน)" กับ "แหม่ (อนาคต / จะ)" สองคำนี้ควรใช้ให้ถูกต้อง เพื่อให้ชาวพม่าสบายอกสบายใจ (สบายใจพม่า = "เอเอ เซเซ" = ใจเย็นๆ)
ครั้งหนึ่งผู้เขียนไปงานศพพระมหาเถระที่วัดมัณฑเลย์ (ชาวบ้านเรียกว่า "วัดมันตะเล") แม่สะเรียง แม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นวัดพม่ามาแต่โบราณ
...
ตอนเช้ามีชาวไทยเชื้อสายพม่ารุ่นลูกรุ่นหลานทำอาหารเลี้ยงกันหลายเจ้า มีอาหารสุดโปรดของผู้เขียนด้วยคือ "โมฮิงคา" มีคนถามผู้เขียนว่า พูดพม่าได้ไหม แล้วถามว่าจะกินไหมเป็นภาษาพม่า ผู้เขียนตอบไปว่า "ทมิน ซา แด (ข้าว + กิน + ปัจจุบัน)"
ลูกหลานพม่าท่านนั้นรีบสอนเลยว่า ไม่ได้ๆ ต้องเป็น "ทมิน ซา แหม่ (ข้าว กิน อนาคต)" เหตุผลง่ายๆ คือ ตอนที่เราตอบยังไม่ได้กิน จะกินก็ต้อง "แหม่ (= จะ)"
...
ถ้าไม่ชอบตอบยาวๆ แบบนี้ และจะตอบตกลงก็ไม่ยาก เพราะภาษาพม่ามีคำว่า "ตกลง" แบบฝรั่ง หรือ "โอเค (OK)" ทว่า... ก้าวไปไกลกว่าฝรั่งแยะ คือ "โอเค" พม่ามีทั้งแบบคำถามและคำบอกเล่าดังต่อไปนี้
- ฮ่กแต่ = โอเค (OK)
- ฮกเก้ = โอเค (OK)
- ฮ่กลา (อาจจะมาจากคำว่า "ฮกแต่ + ตลา") = ใช่หรือ
- โฮ่ลา = ใช่หรือ (คงจะลบตัวสะกดออกไปจาก "ฮ่กลา")
...
ศัพท์ในตอนนี้
- ตลา = หรือ
- ลา = หรือ
- เต = ยัง
- ฮ่กแต่ = โอเค ใช่
- ฮกเก้ = โอเค ใช่
- ฮ่กลา = ใช่หรือ ใช่ไหม
- โฮ่ลา = ใช่หรือ ใช่ไหม
...
สำนวนในตอนนี้
| ภาษาพม่า | แปลตามศํพท์ | แปลเป็นไทย |
| ทมิน ส่า ลา | ข้าว + หิว + หรือ | หิวข้าวไหม |
| ทมิน ส่า แด | ข้าว + หิว + ปัจจุบัน | หิวข้าว |
| ทมิน มะ ส่า บู | ข้าว + ไม่ + หิว | ไม่หิว |
| ไบ้ มะ ส่า บู | ท้อง + ไม่ + หิว | ไม่หิว |
...
| ภาษาพม่า | แปลตามศํพท์ | แปลเป็นไทย |
| ทมิน ซา ลา | ข้าว + กิน + หรือ | กินข้าวไหม |
| ทมิน ซา แหม่ | ข้าว + กิน + อนาคต | จะกิน |
| ทมิน มะ ซา บู | ข้าว + ไม่ + กิน | ไม่กิน |
| ทมิน มะ ซา เต บู | ข้าว + ไม่ + กิน + ยัง | ยังไม่กินข้าว |
...
แบบฝึกหัด
จงแปลภาษาไทยเป็นภาษาพม่า
- หิวข้าวไหม
- ไม่หิว (ให้ตอบ 2 สำนวน)
- หิวข้าว
- จะกินข้าว
- ใช่ไหม (ให้ตอบ 2 สำนวน)
- โอเค (ให้ตอบ 2 สำนวน)
- ยังไม่กินข้าว
...
เฉลย
- หิวข้าวไหม = ทมิน ซา ลา / ทมิน ซา ตลา
- ไม่หิว (ให้ตอบ 2 สำนวน) = ทมิน มะ ซา บู / ไบ้ มะ ซา บู
- หิวข้าว = ทมิน ส่า แด
- จะกินข้าว = ทมิน ซา แหม่
- ใช่ไหม (ให้ตอบ 2 สำนวน) = ฮ่ก ลา / โฮ่ ลา
- โอเค (ให้ตอบ 2 สำนวน) = ฮ่ก แต่ / ฮก เก้
- ยังไม่กินข้าว = ทมิน มะ ซา เต บู
...
เครื่องหมายกำกับเสียง
- 'ญ' > ออกเสียงนาสิก หรือเสียงขึ้นจมูกแบบตัว "ญ" บาลี เสียง "ญ" ทางเหนือหรืออีสาน
- '.' > จุดแสดงสระเสียงสั้นมากๆ ประมาณ 1 ใน 3 ของสระอะภาษาไทย
ขอแนะนำ
- ขอแนะนำให้อ่านตอนต่อไป (ตอนที่ 11)
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำเว็บไซต์ "ศูนย์พม่าศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร"
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำเว็บไซต์ "มอญศึกษา"
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำหนังสือ "เรียนรู้ภาษาพม่าด้วยตนเอง" พิมพ์ครั้งที่ 11. ราคา 55 บาท เขียนโดยท่านอาจารย์วินมิตร โยสาละวิน โทรศัพท์ 055-545.257 ตู้ ปณ.62 อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก 63110.
...
- ขอแนะนำหลักสูตรระยะสั้นเพื่อการสื่อสารและธุรกิจ(ภาษาพม่า) ณ วิทยาลัยชุมชนระนอง ค่าเรียน 70 บาท โปรดติดต่อท่านอาจารย์สมเกีรยติ เอาจี่มิค โทรศัพท์ 077-823.326 หรือ 086-686.9766 อีเมล์ [email protected]
...
- ขอแนะนำให้อ่านตั้งแต่ตอนที่ 1
- [ Click ]
...
ที่มา
- กราบขอบพระคุณ > ท่านพระอาจารย์ธัมมานันทมหาเถระ อัครมหาบัณฑิต (สมณศักดิ์พม่า) และท่านพระอาจารย์ชนกะ วัดท่ามะโอ ลำปาง
- นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ นักเรียนภาษาพม่า > 3 ธันวาคม 2551.
...
- สงวนลิขสิทธิ์บทความในบล็อก
- ยินดีให้ท่านผู้อ่านนำไปใช้ส่งเสริมสุขภาพ หรือเผยแพร่ความรู้ได้ ห้ามนำไปใช้เพื่อการค้า
...
ความเห็น (7)
เรียนคุณหมอวัลลภ
- เข้ามาเรียนรู้กับคุณหมออีกแล้วค่ะ
- หวนคิดถึงครั้งเมื่อครูตาไปศึกษาธรรมะที่วัดท่ามะโอ แต่ไปหลังจากที่คนอื่นเขาเรียนไปหลายสัปดาห์แล้ว คุณหมอคงกลัวว่าครูตาจะเรียนไม่เข้าใจไม่ทันเพื่อน ก็นัดมาเสริมความรู้ให้ ครูตารู้ว่าคุณหมอตั้งใจ..ตั้งใจ..ให้ความรู้
- และตอนนี้ครูตาก็ได้เข้ามาเรียนรู้เรื่องสุขภาพ เรื่องพุทธธรรม เรื่องภาษากับคุณหมออีกครั้ง
- ขอบพระคุณมากจริง ๆ ที่แบ่งปัน
- ขออวยพรให้คุณหมอมีสุขภาพดีนะคะ
ขอขอบคุณ... คุณครูตา ลป.
- ขอขอบพระคุณมากๆ สำหรับประสบการณ์ตรง
- ถ้าอย่างนั้นเรียนเชิญมาเรียนภาษาพม่า และเรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับพม่าทำนอง "รู้จักพม่า" ไว้ก่อนน่าจะดี
- แวะมาเรียนรู้กับคุณหมอ ได้มากมายหลากหลายจริงๆ
- ฝากภาพชาวพม่าที่กำลังห่อคุณยา(ไม่รู้ถูกไหม.ตอนถามเขาฟังไม่ชัด..เพราะเขาพูดไทยไม่ได้)
- คงเป็นเหมือนเคี้ยวหมากบ้านเรานี่เองนะคะ
ขอขอบคุณอาจารย์ add..
- ภาพนี้เป็นภาพคนขาย "หมาก (โกน-หย่า)" ครับ
หมากพม่าไม่ค่อยเหมือนหมากไทย คือ มี 2 สูตร สูตรนุ่มนวลหรือสูตรหวาน (แบบพม่า ) กับสูตรยาแรงหรือสูตรอินเดีย (โกน-หย่า-เซ)
- ขอความกรุณาอาจารย์ช่วยบอกด้วยว่า เป็นภาพถ่ายที่ไหน เมื่อไร เพื่อเป็นวิทยาทานครับ
- ขอขอบพระคุณ...
- สวัสดีค่ะคุณหมอ
- ว่าแล้ว ศน.แอ้ดต้องฟังเพี้ยนแน่ๆขอบคุณนะคะ
- โกน-หย่า ศน.แอ้ดฟังเป็นคุณยา...แต่ก้อใกล้เคียงนะคะ
- อ๋อ..ไปถ่ายเองกับมือเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2551
- ณ ศูนย์อพยพพม่าบ้านแม่หละ อ.ท่าสองยาง จ.ตาก
- หลงเข้าไปโดยไม่รู้ตัวนะค่ะคุณหมอ
- ฝากภาพโกน หย่า..ให้ดูอีกภาพนะคะเขาชี้ไปที่ยาตัวสีดำๆ
- ที่กำลังจะห่อน่ะคะ เข้าใจว่าเป็นตัวเอกของเรื่อง คุณหมอพออธิบายเพิ่มได้ไหมค่ะ ขอบคุณนะคะ
ขอขอบคุณอาจารย์ add...
- สูตรในการผสมหมากนี่... มีอะไรอยู่ด้วยผมก็คงจะรู้เพียงบางส่วน
- เท่าที่ทราบคือ เขาจะมีน้ำมันหมากหรืออะไรทำนองนี้ ทำจากอินเดีย กลิ่นหอมมากสำหรับคอหมาก
- มีใบยาสูบหมักในบางสูตร
เรียนเสนอให้ลองหาเพิ่มในเว็บไซต์ศูนย์พม่าศึกษา มน. ครับ
เนื้อหาไม่ตรง............................................................................................