ยาสามัญประจำบ้าน 2


ยาสามัญประจำบ้านแบบแผนโบราณ

ยาสามัญประจำบ้านแบบแผนโบราณ

รายการยาสามัญประจำบ้านแผนไทย  พร้อทั้งวิธีการใช้  ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข

1. ยาขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ  
    1.1 ยาประสะกะเพรา ยาวิสัมพยาใหญ่ ยาประสะกานพลู ยาแสงหมึก ยามันทธาตุ ยาประสะเจตพังคี ยามหาจักรใหญ่ 
    1.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ  คือ ขิง ข่า ตะไคร้ กานพลู สะระแหน่ โหระพา  กะเพรา  ขมิ้นชัน ขมิ้นอ้อย กระเทียม หอมแดง กะทือ ไพล เม็ดพริกไทย เจตพังคี ลูกกระวาน จันทน์เทศ อบเชย ดีปลี มหาหิงคุ์ ลูกจันทน์  ดอกจันทน์  ลูกเร่ว ลูกผักชีลา  เปราะหอม ช้าพลู สะค้าน เกล็ดสะระแหน่ การบูร ผิวและใบมะกรูด ผิวและใบมะนาว สมัดน้อย สมัดใหญ่

2. ยาถ่าย ยาระบาย 
     2.1 ยาตรีหอม  ยาธรณีสันฑะฆาต   ยาถ่าย  
     2.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ยาดำ โกฐน้ำเต้า มะขามแขก ฝักคูณ ขี้เหล็ก  สมอไทย น้ำมันละหุ่ง  ดีเกลือ ชะเอมไทย อ้อยสามสวน ชุมเห็ดเทศ เกลือสินเธาว์  เกลือเทศ สลัดได รากตองแตก มะขามป้อม มะขามเปียก 

3. ยาแก้ท้องเสีย  
     3.1 ยาเหลืองปิดสมุทร  ยาธาตุบรรจบ    
     3.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ใบฝรั่ง เปลือกมังคุด เปลือกทับทิม เปลือกขี้อ้าย รากกระท้อน รากมะพร้าว รากตาล รากลาน เปลือกต้นไข่เน่า เปลือกต้นมะขาม เปลือกฝักเพกา หมาก ขนุนดิบ ใบชา ครั่ง สีเสียด เปลือกซิก เปลือกแค เปลือกมะเดื่อชุมพร ขมิ้นชัน  ลูกเบญกานี  

4. ยาแก้ไข้  
     4.1 ยาจันทน์ลีลา   ยาประสะจันทน์แดง  
     4.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ สะเดา หญ้านาง หญ้าแพรก บอระเพ็ด ชิงช้าชาลี ลูกใต้ใบ ฟ้าทะลายโจร รากคนทา รากมะเดื่อชุมพร รากชิงชี่ รากท้าวยายม่อม จันทน์เทศ จันทน์แดง ใบพิมเสน โกฐก้านพร้าว โกฐสอ โกฐจุฬาลัมพา รากปลาไหลเผือก ลูกกระดอม หญ้าตีนนก พญามือเหล็ก ต้นเหมือดคน รากไคร้เครือ กรุงเขมา เมล็ดในฝักเพกา  ขี้กาทั้งสอง  

5. ยาแก้ร้อนใน  
    5.1 ยาเขียวหอม   
    5.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ผักกาดน้ำ เมล็ดมะกอก หญ้าใต้ใบ ใบพิมเสน จันทน์แดง จันทน์เทศ ฟ้าทะลายโจร แฝกหอม  ผักกระโฉม ใบสันพร้าหอม ผลมะระขี้นก ลูกมะคำดีควายเผา  ดอกงิ้ว ใบตำลึง บอระเพ็ด  

6. ยาบรรเทาหัด อีสุกอีใส  
    6.1 ยามหานิลแท่งทอง   ยาเขียวหอม  
    6.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ จันทน์เทศ จันทน์แดง ใบพิมเสน ใบหญ้านาง  ใบมะระ รากมะเดื่อชุมพร รากชิงชี่ รากหญ้านาง รากคนทา รากท้าวยายม่อม ผักกระโฉม ใบสันพร้าหอม ว่านกีบแรด ว่านร่อนทอง มหาสดำ ไคร้เครือ  เนระพูสี ลูกมะคำดีควาย รากมะนาว รากมะกรูด รากมะปราง รากมะเฟือง   

7. ยาแก้ลมวิงเวียน  
    7.1 ยาหอมเทพจิตร  ยาหอมทิพโอสถ  ยาหอมอินทจักร์  ยาหอมนวโกฐ  
    7.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ  เกสรทั้งห้า  กฤษณา สมุลแว้ง โกฐพุงปลา โกฐกระดูก เปราะหอม แฝกหอม อบเชย ชะมด เทียนทั้งห้า พิมเสน เกล็ดสะระแหน่ โกฐหัวบัว โกฐเชียง กระลำพัก ขอนดอก หญ้าฝรั่น จันทน์หอม จันทน์เทศ เปลือกชะลูด กานพลู จันทน์ชะมด ผิว ดอก ใบส้ม 

8. ยาแก้ไอ  
    8.1 ยาอำมฤควาที   ยาประสะมะแว้ง  
    8.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ มะแว้ง ชะเอมเทศ สมอเทศ มะขามป้อม ส้มป่อย ใบสวาด มะนาว มะเขือขื่น กฤษณา รากส้มกุ้ง มะขามเปียก

9. ยาบำรุงร่างกาย
    ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ระย่อม
โกฐเชียง โกฐหัวบัว โสม  เห็ดหลินจือ  แห้วหมู กระชาย กำลังวัวเถลิง กำลังหนุมาน กำลังช้างสาร  เม็ดข่อย เปลือกตะโกนา เปลือกทิ้งถ่อน หัวกวาวเครือ กำลังเสือโคร่ง   

10. ยาบำรุงโลหิต 
    10.1 ยาบำรุงโลหิต  
    10.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ฝาง ดอกคำฝอย  ผักเป็ดแดง โกฐเชียง ดอกคำไทย ดอกกรรณิการ์ สนิมเหล็ก โกฐทั้งห้า แกแล แก่นขี้เหล็ก
ว่านสากเหล็ก

11. ยาแก้ประจำเดือนไม่ปกติ  
    11.1 ยาประสะไพล  
    11.2  ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ แก่นแสมสาร แก่นแสมทะเล ลูกคัดเค้า หางไหลแดง มะไฟเดือนห้า เอื้องเพชรม้า สารส้ม ฝาง แกแล คำฝอย คำไทย  เทียนดำ ไพล ผิวมะกรูด ใบส้มเสี้ยว ใบส้มป่อย รากมะดัน เถาคันทั้งสอง      ผักเป็ดแดง ผักเสี้ยนผี ขมิ้นเครือ ว่านชักมดลูก 

12. ยาขับน้ำคาวปลา  
    12.1 ยาไฟประลัยกัลป์  ยาไฟห้ากอง  
    12.2  ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ รากเจตมูลเพลิงแดง ขิง  ดีปลี พริกไทย ผิวมะกรูด แก่นแสมทะเล ฝาง สารส้ม หัสคุณเทศ หางไหลแดง ว่านชักมดลูก เปลือกมะรุม กระเทียม ข่า ไพล ตะไคร้   

13. ยากษัยเส้น หรือยาแก้ปวดเมื่อย  
    ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ  เถาวัลย์เปรียง เถาเอ็นอ่อน มะคำไก่ รากแจง รางแดง เถาโคคลาน  กำแพงเจ็ดชั้น หัวดองดึง หัวกระดาดทั้งสอง หัวอุตพิษ  หัวบุก หัวกลอย  กำลังหนุมาน กำลังเสือโคร่ง เถาเมื่อย แส้ม้าทะลาย โรกแดง โรกขาว  

14. ยาขับปัสสาวะ
     ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ หญ้าคา        หญ้าชันกาด ขลู่ อ้อยแดง โคกกระสุน หญ้าหนวดแมว รากลำเจียก เหง้าสับปะรด รากมะละกอ รากไม้รวก บานไม่รู้โรย ใบอินทนิลน้ำ รากไทรย้อย กระเจี๊ยบ สารส้ม ต้นหงอนไก่ ผักกาดน้ำ  

15. ยาบรรเทาริดสีดวงทวารหนัก
     ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ โกฐกักกรา อัคคีทวาร เพชรสังฆาต  ผักแพวแดง แพงพวย เปลือกข่อย  ขลู่  

16. ยาถ่ายพยาธิ
     ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ลูกมะเกลือสด รากทับทิม เมล็ดสะแก และสะแกทั้งห้า รากเล็บมือนาง เปลือกมะหาด ชุมเห็ดเทศ              เปลือกต้นไข่เน่า  ต้นถอบแถบ ปวกหาด ลูกเล็บมือนาง  

17. ยาแก้ทรางตานขโมย  
     17.1 ยาประสะเปราะใหญ่   
     17.2 ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ตานทั้งห้า      ลูกสะแก เล็บมือนาง ถอบแถบ บอระเพ็ด ขมิ้นอ้อย เปลือกต้นไข่เน่า แก่นมะเกลือ งวงตาล ชุมเห็ดเทศ    เถาลิ้นเสือ จุกหอม จุกกระเทียม รากทับทิม มะหาด  โดยสูตรส่วนประกอบ วิธีทำ สรรพคุณ ขนาดรับประทาน และขนาดบรรจุ ต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการยา

18. ยาบรรเทาอาการผื่นคันตามผิวหนัง
    ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญคือ ขมิ้นชัน
ขมิ้นอ้อย  ข่า  ดอกชุมเห็ดเทศ ใบเล็บมือนาง  ข้าวเย็นทั้งสอง  ขันทองพยาบาท กำมะถันเหลือง
น้ำสารส้ม ลิ้นทะเล ดินสอพอง  กระเทียม  

19. ยาแก้กลากเกลื้อน
    ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ  ขันทองพยาบาท ใบเหงือกปลาหมอ ใบทองพันชั่ง  กะเม็ง ใบน้อยหน่า หนอนตายอยาก กำมะถันเหลือง  เม็ดในสะบ้าใหญ่ กระเทียม สารส้ม 

20. ยาแก้หิด 
    ตำรับยาที่มีตัวยาดังต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ  เมล็ดในน้อยหน่า  กำมะถัน  ลูกกระเบา ลูกกระเบียน ลูกสะบ้ามอญ

21. ยาบรรเทาฝี แผล  
    ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ว่านหางจระเข้ ขมิ้นอ้อย  ต้อยติ่ง  หมากดิบ สีเสียด เสน ยางสน ใบมะกา  กำมะถันเหลือง 

22. ยาทาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก 
    ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ว่านหางจระเข้ ว่านหางช้าง  ดินสอพอง ขมิ้นอ้อย ขมิ้นชัน พิมเสน การบูร เกล็ดสะระแหน่ ลิ้นทะเล 

23. ยาบรรเทาอาการปวดเมื่อย และแมลงกัดต่อย 
    ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ  เกล็ดสะระแหน่ พิมเสน การบูร น้ำมันยูคาลิปตัส  เสลดพังพอน น้ำมันอบเชย น้ำมันกานพลู น้ำมันเขียว น้ำมันระกำ ตะไคร้หอม ว่านเพชรหึง 

24. ยาบรรเทาอาการเจ็บคอ
    ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ คือ ฟ้าทะลายโจร  มะขามป้อม ชะเอมเทศ สมอเทศ ลูกเบญกานี ผักคราด หญ้าดอกขาว น้ำประสานทองสะตุ  พิมเสน  

25. ยาแก้ลิ้นเป็นฝ้า
    ตำรับยาที่มีตัวยาต่อไปนี้ตัวหนึ่งตัวใดหรือหลายตัวเป็นตัวยาสำคัญ  คือ  ลูกเบญกานี ชาดก้อน พิมเสน หมึกหอม ลิ้นทะเล ใบสวาด ใบฝรั่ง สีเสียด หมาก  

   ****   เมื่อนักเรียนศึกษาเสร็จแล้วให้ทำชุดฝึก  เรื่อง  ยาสามัญประจำบ้านและส่งครูตามกำหนดเวลาที่ครูแจ้งในชุดฝึก  ****

 

หมายเลขบันทึก: 217048เขียนเมื่อ 16 ตุลาคม 2008 21:59 น. ()แก้ไขเมื่อ 20 มิถุนายน 2012 18:16 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (6)

น.ส.สุกฤตา วงศ์ภาคำ ม.6/12 เลขที่ 43

น.ส.กนิษฐา โฮมวงศ์ ม.6/12 ,16

น.ส.มณีรัตน์ พละชีวะ

เลขที่ 28 ม.6/12

ความรู้เรื่องยาน่าศึกษามากคะ

อัจฉรา บุญเรือง เลขที่ 47 ห้อง 6/12 ค่ะ

เกศรินทร์ สิงห์รัมย์ 6/12 52

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท