คุณคือ.....โค้ช (ตอนที่ 1)

วันนี้เรามาคุยกันเรื่อง คุณคือโค้ช
มีเทคนิคอย่างเดียวไม่พอ  ต้องมีความพร้อมจากภายในด้วย

จากบันทึกการเสวนาเรื่อง "คุณคือ.....โค้ช"
วิทยากร ดร.วรภัทร์ ภู่เจริญ
วันอังคารที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2551
เวลา 9.00-12.00 น.
ณ ห้องอเนกประสงค์  โรงเรียนเพลินพัฒนา

 

โค้ช คือ กระบวนกร คือ ผู้พาคนเข้ากระบวนการ

เราเลี้ยงลูกด้วยความคาดหวัง เราเอาความกลัวของเราไปทำลายอนาคตของลูกเรา 
แม่ขึ้กลัวจัดๆ ลูกจะเลือกมหาวิทยาลัยต่างจังหวัดหมด ก็เบื่อแม่แล้วยังไม่รู้ตัวอีกหรือ
ครู ที่ชอบคิดว่าตัวเองเป็นครู พังหมด  คาดหวังให้ลูกศิษย์กราบไหว้  ทำตัวเป็นผู้ถ่ายทอดข้อมูล

 

กระบวนกร  คือผู้พาคนเข้ากระบวนการโดยไม่ต้องสอน

พันธมิตรกับรัฐบาลผมสนิทกับทั้งสองข้าง เป้าหมายคือเป็นกลาง 
ที่พูดเพราะให้สังเกตการณ์การทำงานของพันธมิตร มีการใช้เป็นโค้ช step
มีโค้ชตั้ง 5 คน  โค้ชแบบดุดัน  แบบเล่าสถานการณ์   แบบสอนนิ่มๆ ฯทำคนเป็นแสนๆ
ให้เรียนรู้ได้อย่างช้าๆ เป็นมหาวิทยาลัยราชดำเนิน 

 

ทุกครั้งที่มีการทะเลาะกัน เป็นการเรียนรู้ ถ้าไม่เกลียดกันซะก่อนนะ 
ที่ไหนมีความแตกต่าง  ที่นั่นมีการเรียนรู้  ต้องเคารพความแตกต่าง

 

หมู่บ้านที่เข้มแข็ง  เขาปิดหมู่บ้าน 3-6 เดือนได้ ไม่ต้องพึ่งพาใคร 
อีกเดี๋ยวจะมีภัยพิบัติมา  ไม่ว่าใครจะอยู่ฝ่ายไหนก็จะต้องจับมือกันแล้ว
ตุลาปีหน้า  น้ำท่วมใหญ่  เรากรุงเทพฯ อาจพบการสูญเสียครั้งใหญ่  เรายังไม่ได้เตรียมตัวเลย

 

ทุกครั้งที่เราตำหนิคน  เรามีจุดสีดำติดตัวอยู่  เราจะดำขึ้นเรื่อยๆ  กลายเป็นผู้ร้ายเสียเอง

 

โค้ช คือ กระบวนกร  พาคนผ่านเหตุการณ์ต่างๆ แล้วให้เรียนรู้เอง
ดูตัวอย่างโฆษณา  แก๊สโซฮอล  ที่มีคนมาสัมภาษณ์เจ้าของอู่
ดูจบแล้วถามว่ารู้สึกอย่างไร  หนักแน่น  ไม่สุภาพ ฯ
ขอบคุณทุกความเห็นที่ไม่ตรงกัน  โค้ชต้องเป็นอย่างนี้  ไม่ใช่ทุกคนต้องเห็นตรงกัน

 

แนะนำ “กังฟูแพนด้า” สอนเรื่องความเป็นกระบวนกรสูงมาก  เป็นหนังบังคับเลยนะ

 

ดูโฆษณา “บัณฑิตชนะการแข่งขันคอนดักเตอร์”
หลายคนในห้องประชุมตอบว่าดูแล้วได้กำลังใจ
แม้แต่ดูโฆษณาแบบนี้ก็สอนลูกได้  ด้วยคำถามว่า “รู้สึกอย่างไร”
ต้องเล่นเรื่อง “ฐานใจ”  ให้ความรักก่อนให้ความรู้

 

ดูโฆษณาต่อกันอีกหลายอัน
“การเลือกน้ำมันพืช”
“ผู้หญิงสองคนเข้าลิฟท์ แล้วผู้ชายวิ่งมาแล้วร้องให้รอ”
ทุกอันมองได้หลายมุม

 

พวกหัวสี่เหลี่ยม  ซี้ปังเท้า คิดแต่ว่า หนึ่งคำถาม มีหนึ่งคำตอบเสมอ  
มองด้านเดียว  เป็นเผ่าพันธ์พร้อมทะเลาะกับคนทั้งโลก 
สุดท้ายปล่อยให้ลูกเป็นเผด็จการออกไปสู่โลก  ตายลูกเดียว

 

ในห้องนี้เป็น gen X เยอะ  ต้องเข้าใจว่าเป็นนักต่อสู้  ถูกพวก baby boom รังแก
กว่า gen Y คือนักศึกษาจะออกมา  ตามด้วย gen Z กำลังเรียนหนังสืออยู่
ผู้คนในสังคมก็จะเป็นอีกแบบ  เราต้องเข้าใจคนแต่ละรุ่น

 

Every possibility ต้องฝึกมอง  อะไรก็เป็นไปได้ 
สิ่งที่เราเห็นมาได้จากหลายเหตุ

เวลาดูหนังกับลูก  ให้คอยถามว่าแล้วฉากต่อไปเป็นอย่างไร  ฝึกคิด 
เวลาดูหนังกำลังภายในลูกสาวอาจารย์ตั้งข้อสังเกตว่าว่า
ผู้หญิงที่มาหาพระเอกคนแรกมักไม่ใช่นางเอก 
แล้วหันมาถามว่าแม่เป็นคนที่เท่าไรของพ่อ 
อาจารย์ตอบว่า”เจ็ด”  เป็นการฝึกให้ลูกสาวคิดว่า The best is not to come

 

ดูโฆษณา “การท่องเที่ยวไทย  พ่อ แม่ ลูกสองคน และย่า”
ได้ความคิดว่าความสุขคือการได้อยู่กับครอบครัว 
ในโฆษณา พ่อไม่จับโทรศัพท์  แม่สยายผมสบาย  แสดงว่าปกติไม่ได้ทำแบบนี้กันเลย ฯ
จงกลับไปปิดทีวี 7 สัปดาห์ จะได้ลูกคืนมา 
แนะนำให้เล่นเกม spore  ขอแนะนำให้เล่นคอมกับลูกทุกวัน 
แล้วพ่อแม่จะฉลาดขึ้น  แล้วให้เล่นพวก  RTS :  real time strategy อย่าง Sims ทั้งหลาย

 

ดูโฆษณา “Animation ของเสถียรธรรม”
หลายคนน้ำตาไหลเมื่อดูโฆษณาอันนี้
เพลง ภาพ บรรยากาศ สำคัญมากในการเป็นโค้ช

 

การเป็นโค้ช ต้องเป็นนักการตลาด 
การเข้าไปโค้ชใคร ต้องดูอารมณ์ จังหวะ สร้างบรรยากาศ  ใจเย็นๆ
สุดยอดการสอน  คืออย่าไปสอน

 

โค้ชต้องเป็นนักวางแผน 

จะมาบรรยายวันนี้ผมก็ต้องวางแผนมา  แต่ก็พร้อมปรับเปลี่ยน
การสอนธรรมมะ  เราต้องทำให้เห็นเป็นตัวอย่าง 
ถ้าเราเล่นมวยไท้เก๊ก  ก็ต้องปล่อยให้เขาออกมาให้สุดพลัง  ถึงจุดหนึ่งเราแตะนิดเดียวก็ล้ม 
เวลามีเรื่องให้หัวหมุน  ใจเย็นๆ  เรายังอยู่ด้วยกันอีกนาน  รอให้คลื่นสมองเบต้าก่อนค่อยสอน 
และคอยดู คอยเช็ค  ดูพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป

 

ดูโฆษณา “อันนี้เป็นหัวใจของการเป็นโค้ชวันนี้ AIS ความหวังของคน 5 คู่”
ถ้ามองเห็นอีกด้านของความคิด.......(คำในโฆษณา)
วันหลังกลับไปวิเคราะห์  คำพูดของคู่เรา  เวลาพูดอย่างหนึ่ง  ในใจเขาอาจคิดอีกอย่างก็ได้
เหตุการณ์เหล่านี้เรียกว่าอาการหลังเย็น  วางไพ่ไปแล้ว  ทำอะไรไม่ได้แล้ว 
ต้องจัดการก่อนหน้านี้  ต้องตกลงกันก่อนหน้านี้ 
คุยกันเยอะๆ  keep talking  ตั้งแต่เรามีมือถือ  คนเราเข้าใจกันเยอะขึ้น (ล้มรัฐบาลได้)

ปีหน้าไม่มีพันธ์มิตร vs รัฐบาลแล้ว มีแต่น้ำ

 

โลกนี้ไม่มีใครดี  เลว  ขาวก็มีจุดดำ 
เราอยู่ฝั่งขาว  ไปขยายจุดดำ 
คนฝั่งดำเขาอาจกำลังขยายจุดขาวอยู่ก็ได้  คนเรามองไม่เหมือนกัน
ที่ใดมีความรัก  ที่นั่นมีการทะเลาะวิวาท  เพราะเป็น condition LOVE
ไม่ได้รักแบบที่พระเจ้าบอก
ไม่ได้รักอย่างที่พระอัลเลาะห์สอน
ไม่ได้รักแบบพรหมวิหารสี่
เหล่ากระพี้ศาสนา  จะรักศาสนาตัวเองแล้วไปฆ่าศาสนาอื่น

โรงเรียนเอาครูอายุน้อยๆ มาเป็นครูแนะแนว  ยังเห็นโลกมามาไม่มากเลย 
เอาคนหนุ่มสาวมาแนะนำเด็ก  มองแต่ว่าอาชีพไหนดีอย่างไร
น่าจะคุยเรื่อง dark side ของแต่ละอาชีพดีกว่า
คนไทยชอบดู best practice  
ไปดู failure practice ดีกว่า  ได้เรียนรู้เยอะนะ จริงใจกว่าด้วย

 

ดูโฆษณา “ใครคือครู  ครูคือใครในวันนี้”
สร้างคนให้ ให้เป็นตัว ของตัวเอง

บทกลอนของเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์
คำว่า “รู้” คือ “สติ”
คือ คนสอนให้เด็กเป็นตัวเอง  มองศักยภาพของเด็ก
และผลักดันให้ไปให้เต็มที่ในศักยภาพนั้น (ด้านดีนะ)

 

กรุณาซื้อหนังของทีวีบูรพาให้ครบทุกแผ่น “คนค้นคน”
อุตสาหกรรมสิ่งทอ   สร้างโรงเรียนเอง  เอาลูกคนงานมาสอน
ในธุรกิจของเรามีเรื่องให้ลูกเราเรียนรู้มากมาย
ปริญญาเป็นเครื่องวัดว่ามี information ขนาดไหน

 

ดูโฆษณา “ครูคือใคร” 

ครูอย่า direct sale ให้สอนอ้อมๆ  จับทุกอย่างเป็นครูได้  เอาโฆษณามาสอนได้

หนัง HBO เมื่อคืนดีมาก Freedom Writers

 

ใครคือครูครูคือใครในวันนี้
ใช่อยู่ที่ปริญญามหาศาล
ใช่อยู่อยู่ที่เรียกว่าครูอาจารย์
ใช่อยู่นานสอนนานในโรงเรียน
ครูคือผู้ชี้นำทางความคิด
ให้รู้ถูกรู้ผิดคิดอ่านเขียน
ให้รู้ทุกข์รู้ยากรู้พากเพียร (ให้มีสตินั่นเอง) *๑
ให้รู้เปลี่ยนแปลงสู้รู้สร้างงาน (change management) *๒
ครูคือผู้ยกระดับวิญญาณมนุษย์ *๓
ให้สูงสุดกว่าสัตว์เดรัจฉาน *๔
ครูคือผู้สั่งสมอุดมการณ์
ปณิธานเพื่อมวลชนใช่ตนเอง *๕
ครูจึงเป็นนักสร้างผู้ใหญ่ยิ่ง
สร้างคนจริง สร้างคนกล้า สร้างคนเก่ง *๖
สร้างคนให้เป็นตัวของตัวเอง
ขอมอบเพลงนี้มาบูชาครู

 

*๑ ฝึกเด็กให้แกร่ง  พาไปเจอความทุกข์ยากบ้าง
ให้เจอความทุกข์บ่อยๆ  หัดขัดใจเรื่องน้อยๆ  “ขัด” แล้วก็ ”เกลา”
สร้างสถานการณ์บ้าง ขัดลูกแล้วเข้าไปเกลา
แม่ผมภาวนาขอให้ตัวเองเป็นคนแก่ที่เชื่อฟังลูกหลาน
รู้จังหวะ  ถอดอำนาจออก

*๒ เคยเปิดโอกาสให้ลูกได้ลองทำอะไรโดยเราไม่เข้าไปยุ่งไหม
คนเราจะไปเจอใคร  จิตวิญญาณในชาติก่อนมันพาไป

*๓ เวลาให้เด็กทำงาน อย่าเพิ่งไปสนใจว่างานออกมาสวย/ดี ไหม  สนใจว่าใจสู้ที่จะทำหรือเปล่า

*๔ หมายถึงให้คุมอารมณ์  สัตว์เดรัจฉานคุมอารมณ์ไม่ได้
ลูกศิษย์เรียนจบได้เกียรตินิยม  กับ ลูกศิษย์มาหาแล้วถามว่า “ครูเหนื่อยไหม” คนไหนน่ารักกว่ากัน

*๕ คือ เรื่องจิตสาธารณะ

*๖ สร้างคนกล้า  ยากนะ ถ้าพ่อแม่ขี้กลัว

 

อย่าไปรังเกียจใคร  จงเกลียดความชั่วในตัวเขา  อย่าไปเกลียดตัวเขา
อยู่กลางสะพานมัฆวาน  มัฆแปลว่าทาง  กลางสะพาน คือ ทางเชื่อมสองฝั่ง  มัชชิมาไง ไม่อยู่ฝ่ายไหน
คนบ้าๆ จะชี้นำนวัตกรรมเสมอ  (แต่ไม่น่าเป็นผู้ว่า  น่าจะเป็นที่ปรึกษา)
ครูไม่ได้ทำอะไร  นอกจากอยู่เบื้องหลังความสำเร็จของทุกคน

 

พักรับประทานอาหารว่าง

[ธีรวุฒิ]

ผมขออนุญาตเก็บบทความดีๆ ไว้ดูบ้างนะครับ

ขอบคุณมากๆ สำหรับบทความดีๆ และแนวคิดดีๆ ต่อสังคมครับ ^__^