ทักษะการสรุปบทเรียน
ทักษะในการสรุปบทเรียน หมายถึง
ความสามารถในการรวบรวมใจความหรือเนื้อเรื่องที่สำคัญ ๆ
ที่ผู้สอนต้องการจะให้ผู้เรียนทราบเข้าด้วยกัน
เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจในบทเรียนตามลำดับขั้นตอนที่ถูกต้องและสมบูรณ์ขึ้น
โดยทั่ว ๆ ไปการสรุปบทเรียนจะทำทุกครั้งหลังจากที่สอนจบบทเรียนแล้ว
เพื่อผู้เรียนจะได้มองเห็นความสัมพันธ์ระหว่างของความรู้และทักษะต่าง
ๆ ที่ได้รับ
หลักในการสรุปบทเรียน
1. ผู้สอนจะต้องรู้ว่าบทเรียนจะจบลงในลักษณะอย่างไร
เพื่อจะได้สรุปบทเรียนได้
ถูกต้องด้วยวิธีการที่เหมาะสม
2.
ผู้สอนจะต้องรู้ว่าใจความสำคัญของเรื่องนั้นมีอะไรบ้าง
เพื่อจะได้สรุปบทเรียนได้ถูกต้องและครอบคลุม
3.
ผู้สอนจะต้องครุ่นคิดว่าจะสรุปเรื่องที่ผู้เรียนได้เรียนมาแล้วกับสิ่งที่จะสอนให้ใหม่ให้เข้าด้วยกันได้อย่างไร
4. การสรุปบทเรียนจะต้องน่าสนใจ เช่น
การใช้ความรู้ที่เรียนมาคิดเกี่ยวกับการนำไปแก้ปัญหาที่พบใหม่
5. พยายามชี้ให้ผู้เรียนเห็นความสัมพันธ์ระหว่างความรู้เดิม
สิ่งที่เพิ่งเรียนจบไป การนำไปประยุกต์ใช้
และสิ่งที่จะเรียนต่อไปในอนาคต
6.
ผู้สอนสรุปเรื่องหรือใจความสำคัญเข้าด้วยกันเพื่อให้ผู้เรียนได้รับความรู้อย่างถูกต้องและสมบูรณ์ขึ้น
(cognitive closure)
ตลอดจนเป็นการเชื่อมความรู้เก่ากับใหม่เข้าด้วยกัน
7. สรุปแนวความคิดของผู้เรียนเกี่ยวกับการเรียน (Social
Closure) ในแง่ที่เกี่ยวกับความสำเร็จในการเรียน
ตลอดจนปัญหาหรืออุปสรรคที่ประสบในการเรียนเพื่อจะได้เป็นแนวทางให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าต่อไป
8. ผู้สอนอาจดึงสิ่งต่าง ๆ
ที่ดูจะไม่เกี่ยวข้องกันให้มาสัมพันธ์กัน
9. ผู้สอนอาจจะให้ผู้เรียนแสดงหรือสาธิตสิ่งที่เรียนไปให้ดู
เช่น ผู้สอนสอนเรื่องการต่อเซลล์ไฟฟ้า
แล้วให้เกิดการสรุปในสิ่งที่เรียนโดยให้ผู้เรียนต่อวงจรไฟฟ้าให้ดู
10.
การสรุปบทเรียนไม่จำเป็นที่ผู้สอนจะต้องรอจนสอนเสร็จทั้งหมดจึงค่อยสรุป
แต่ผู้สอนอาจพิจารณาตามความเหมาะสม เช่น ถ้ามีสาระต่าง ๆ
ที่ค่อนข้างมากและซับซ้อนยากต่อการทำความเข้าใจ ผู้สอนอาจค่อย ๆ
แยกสรุปเป็นตอน ๆ ไป แล้วตอนท้ายจึงนำมาสรุปรวมอีกครั้งหนึ่ง
การสรุปบทเรียนแบบสืบเสาะหาความรู้ควรเป็นบทบาทร่วมกันระหว่างผู้สอนและผู้เรียนในการช่วยกันอภิปรายสรุป
ประโยชน์ของการสรุปบทเรียน
1. ประมวลเรื่องราวที่สำคัญ ที่ได้เรียนไปแล้วเข้าด้วยกัน
2. เชื่อมโยงกิจกรรมการเรียนการสอนเข้าด้วยกัน
3.
รวบรวมความสนใจของผู้เรียนเข้าด้วยกันอีกครั้งหนึ่งก่อนที่จะจบบทเรียน
4. สร้างความเข้าใจในบทเรียนให้ดีขึ้น
5. ช่วยส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ให้กับผู้เรียน
ถ้าผู้สอนรู้จักให้ผู้เรียนคิดต่อไปว่าจะนำสิ่งที่เรียนไปประยุกต์ใช้
หรือนำไปใช้แก้ปัญหาได้อย่างไรบ้าง
คุณลักษณะที่ประเมิน
1. ใช้วิธีการต่าง ๆ ในการสรุปบทเรียน เช่น ยกตัวอย่าง ใช้การอธิบาย
ใช้การถามคำถาม ใช้สื่อประกอบ
2. สรุปบทเรียนโดยการเน้นจุดสำคัญของเนื้อหา การใช้คำพูด
ท่าทางที่ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจเรื่องราวต่างๆได้ชัดเจนขึ้น
3. วิธีการจบบทเรียนน่าสนใจ
4.
วิธีการสรุปบทเรียนช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนกลับมาสนใจในบทเรียนอีกครั้งหนึ่ง
5. มีการเว้นระยะเพื่อให้ผู้เรียนคิดและสรุปบทเรียน
6. มีการส่งเสริมให้กำลังใจ การใช้วาจา ท่าทาง
สนับสนุนให้ผู้เรียนเกิดความรู้สึกว่าประสบความสำเร็จในการสรุปบทเรียน
7. การกระตุ้นให้ผู้เรียนร่วมสรุปเนื้อหา
ส่งเสริมให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมโดยการสนับสนุนหรือขัดแย้ง
8. สรุปรวบยอดได้ตรงตามจุดมุ่งหมายของบทเรียน
และได้ใจความสำคัญของเนื้อหา
ที่มา :
http://pisadd.212cafe.com/archive/2008-08-02/1-2-3-4-5-6-cognitive-closure-7-social-closure-8-9-10-1-2-3-4-5-1-2-3-4-5-6-7-8/