รู้จักกับปลวกให้มากขึ้น เพื่อหาวิธีป้องกันกำจัดอย่างถูกวิธีและปลอดสารพิษ

 

ผมคิดว่าปัญหาส่วนใหญ่ที่พบเจอกันบ่อยของทุก ๆ คนที่มีบ้านเป็นของตัวเองมักจะหนีไม่พ้นเรื่องความทุกข์ใจ ความหวาดระแวง และกังวลเกี่ยวกับเรื่องของปลวก ที่คอยรบกวนบุกรุกเข้ามาทำลายโครงสร้างและตัวอาคารของบ้านอย่างเงียบๆ โดยที่เจ้าของบ้านไม่มีโอกาสได้รู้เนื้อรู้ตัวกันเลยล่ะ หรือบางทีกว่าจะรู้ตัวก็สายเกินไป  เพราะปลวกได้เข้ามาทำลายบ้านไปเรียบร้อยแล้ว  ปลวกอาจจะเข้ามากัดกินฝ้าเพดาน, ผนังพื้นไม้ปาเก้, ห้องเก็บของ, โครงสร้างหลังคาในส่วนที่ทำด้วยไม้, โคมไฟ,   ต้นไม้, รั้วไม้ที่ล้อมรอบแปลงไม้ดอกไม้ประดับและอีกมากมาย  ฯลฯ                          ปลวก ก็จัดว่าเป็นแมลงชนิดหนึ่งนะครับ โดยมีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า เทอร์ไมต์ (Termite) หรือบางพื้นที่ก็เรียก มดขาว (White ant) จัดเป็นแมลงในอันดับไอสอปเทอรา (Order Isoptera) คนละกลุ่มกันกับมด พวกมดเค้าจะอยู่ในอันดับ Hymenoptera เพราะฉะนั้นคู่นี้เขาก็จะเป็นศัตรูกันมากว่าที่จะเป็นพันธมิตรกันครับ เจอกันเมื่อไรเป็นต้องสู้กันทุกที  เอาล่ะทีนี้เรามาดูและทำความรู้จักกับปลวกกันต่อนะครับ                       

 

 ชีวิตความเป็นอยู่ของเขา ก็ค่อนข้างที่จะสลับซับซ้อนเกินกว่าคนธรรมดาอย่างเราจะเข้าใจได้อย่างลึกซึ้งครับ เพราะมีความรู้สึกว่าเขาจะมีการแบ่งชั้นวรรณะเหมือนทางประเทศอินเดียเหมือนกัน โดยเขาจะมีกันอยู่ 3 วรรณะครับ แต่ละวรรณะก็มีรูปร่าง หน้าตา…. มีหน้าที่แตกต่างกันออกไปตามแต่ละวรรณะ   โดยต่างคน…. เอ๊ย! ต่างตัวต่างก็รับผิดชอบตามหน้าที่ที่ได้รับกันไป ลองนึกกันดูเล่น ๆ แล้วเราก็จะรู้สึกว่าเขามีความรับผิดชอบ, มีระเบียบวินัยและมีความขยันแข็งกว่ามนุษย์บางคนอีกนะ   เพราะวรรณะที่หนึ่งหรือวรรณะปลวกงานนี้เขาจะขยันทำงานอย่างมาก โดยทำงาน…งาน…..งาน.และก็……งานอยู่ตลอดเวลาครับ โดยเขาจะทำหน้าที่หาอาหารมาเลี้ยงสมาชิกภายในรัง ดูแลไข่ตลอดจนสร้างและซ่อมแซมรังให้อยู่ในสภาพที่เรียบร้อยเป็นปรกติอยู่เสมอ   ถัดมาวรรณะที่สอง คือ วรรณะทหาร จะมีลักษณะศรีษะและกรามใหญ่ ซึ่งบางครั้งใหญ่มากจนไม่สามารถที่จะกินอาหารด้วยตนเองได้ ต้องอาศัยพวกวรรณะทำงานป้อนให้ ปลวกทหารเขาจะทำหน้าที่เหมือนกับทหารของมนุษย์เหมือนกันครับ คือคอยดูแลป้องกันลาดตระเวณตรวจตราและกำจัดศัตรูที่เข้ามารุกรานและรบกวนประชากรภายในรัง และวรรณะสุดท้าย ก็คือวรรณะผสมพันธุ์ หรือเรียกว่า  “แมลงเม่า”  ทำหน้าที่สืบพันธุ์และวางไข่  ซึ่งจะมีปีกทั้งตัวผู้และตัวเมีย สามารถที่จะสลัดปีกทิ้งได้ หลังจากผสมพันธุ์แล้ว ตัวเมียก็จะทำหน้าที่เป็น ควีน (Queen) ทำหน้าที่วางไข่                         

 

ในโลกใบนี้เขาว่ากันว่าปลวกที่เรารู้จักกันนั้นมีอยู่ประมาณ 2,000 กว่าชนิด ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้นก็มีประมาณ 270 ชนิด  และในบ้านเราคือประเทศไทยมีประมาณ 90 กว่าชนิด  สำหรับพวกหรือชนิดที่อยากให้พวกเราทำความรู้จักกันไว้ก็คือชนิดที่เป็นภัยร้ายแรงต่อพืชผัก ไม้ผล สิ่งก่อสร้างและส่วนประกอบของอาคารบ้านเรือนที่ทำด้วยวัสดุไม้ ก็มีอยู่ไม่กี่ชนิดนะครับ                         1. Cryptotermes thailandis และ Cryptotermes domesticus    คือชนิดของปลวกที่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ในเนื้อไม้ที่แหงสนิท เมื่อปลวกกัดกินเนือ้ไม้จะทิ้งมูลมีลักษณะเป็นเม็ด  เล็ก ๆ ออกมา ถ้าตกตรงไหน ลองได้เงยหน้าขึ้นไปมองก็จะพบต้นเหตุและทำการแก้ไขได้ทันทีเลยละครับ                        2. Coptotermes gestrol และ Globitermes  sulphureus  คือชนิดที่อาศัยอยู่ใต้ดินเกือบตลอดอายุของมันและนับเป็นประเภทที่เป็นภัยร้ายแรงอย่างมากต่ออาคารบ้านเรือน และสิ่งก่อสร้างทั้งหลายไม่ว่าจะในเมืองหรือต่างจังหวัด  เพราะความเสียหายที่เกิดจากปลวกพวกนี้มีถึง 95 % (เอกสารอ้างอิง : จดหมายข่าว วท. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทสไทย กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม ปีที่ 3 ฉบับที่ 7 เดือนกรกฎาคม 2543 หน้า 6-8)                    

 

    ปลวกชนิดนี้ยังเป็นศัตรูสำคัญของอ้อยอีกด้วย โดยเขาสามารถที่จะเริ่มทำลายท่อนพันธุ์ตอนปลูกอ้อยทำให้อ้อยหยุดการเจริญเติบโตไม่งอกแตกหน่อออกมาและแห้งตาย เมื่ออ้อยโตมีลำ  ปลวกนี้เขาก็จะเข้าไปกินเนื้ออ้อย โดยทำเป็นโพรงสูงขึ้นไป โพรงที่เนื้ออ้อยถูกกัดกินไปแล้วปลวกจะนำดินบรรจุแทนที่ ทำให้อ้อยหักล้มและแห้งตาย สามารถที่จะเข้าทำลายอ้อยได้ทุกการเจริญเติบโต แต่จะทำลายมากในช่วงระยที่แห้งแล้งนานๆ หรืออ้อยมีความอ่อนแอ                        3. Coptotermes curvignathus คือชนิดที่เป็นศัตรูตัวฉกาจของชาวสวนยาง เป็นอันตรายต่อต้นยางทุก ๆ ระยะการเจริญเติบโตและยังทำลายพืชอื่นๆ อีกหลายชนิด  จะทำลายต้นยางกัดกินส่วนราก บริเวณโคนต้นใต้ผิวดิน และกัดกินต่อไปภายใน ลำต้นจนเป็นโพรง ในระยะนี้ต้นยางจะแสดงอาการใบเหลือง ต่อมาเมื่อระบบรากถูกทำลายอย่างมาก ก็จะทำให้ต้นยางตายในที่สุด   สาเหตุนี้ทำให้เกิดความเสียหายอย่างมากมายแก่ชาวสวน ทำให้ผลผลิตลดลง                       

 

วิธีการป้องกันกำจัดอย่างปลอดภัยและปลอดสารพิษในปัจจุบันนี้ เราก็สามารถที่จะกระทำได้  โดยในปัจจุบันได้มีพัฒนาการทางด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางชีวภาพที่ก้าวหน้าไปค่อนข้างจะเร็วมากพอสมควร เพราะสามารถที่จะนำเชื้อจุลินทรีย์ที่อยู่ในธรรมชาติหรือส่วนมากก็จะพบในรังปลวกที่ร้างแล้ว แล้วนำมาพัฒนาคัดเลือกสายพันธุ์ที่เหมาะสมและสามารถที่จะเข้าทำลายปลวกได้อย่างเด็ดขาดและมีประสิทธิภาพอย่างดีเยี่ยม จุลินทรีย์เชื้อรากำจัดปลวกที่ที่ว่านี้มีชื่อเรียกว่า  เมธาไรเซียม  ( http://www.thaigreenagro.com/product/order.aspx?productID=506 )  ซึ่งสามารถที่จะนำไปใช้ได้หลากหลายวิธีนะครับ เช่น นำผงสปอร์ไปโรยรอบแปลงเพาะชำ หรือรอบโคนต้นไม้ในสวน หรือในสวนไม้ป่าไม้ยืนต้น สวนยาง  หรือจะนำผงเชื้อ 100 กรัม ผสมน้ำ 20 ลิตรทำการฉีดพ่นให้ทั่วบริเวณบ้านหรือในแปลงพื้นที่เกษตรตามต้องการก็ได้   หรือจะนำไปโรยตรงบริเวณทางเดินของปลวกหรือบนฝ้าเพดานภายในอาคารเพื่อให้ปลวกเดินผ่านแล้วสัมผัสกับเชื้อและนำเข้าไปในรังทำให้ปลวกทั้งรังอาจจะได้รับเชื้อต่อกันไปเกิดโรคระบาดตายยกรัง เพราะนิสัยของปลวกเขาเป็นสัตว์สังคมชอบทำความสะอาดให้กัน เลียกัน สัมผัสกันอยู่สเมอ หรือเราจะใช้กระดาษลังสีน้ำตาลชุบน้ำให้เปียกชุ่มชื้นแล้วนำมาคลุกผสมกับเชื้อจุลินทรีย์เมธาไรเซียม แล้วนำไปวางล่อให้ปลวกเขาออกมากินหรือสัมผัสกับเชื้อนั้น แล้วนำเข้าไปแพร่เชื้อในรัง ทำให้ปลวกไม่สบายและตายในที่สุด  

มนตรี   บุญจรัส

ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ  www.thaigreenagro.com