มีคำถามว่า การทำงานวิจัยแบบ R2R ต้องขออนุญาตคณะกรรมการจริยธรรม ก่อนหรือไม่ คำตอบไม่ตายตัวคือทำได้หลายแบบ
○ ในกลุ่มเพิ่งเริ่ม เน้นการพัฒนางานเป็นหลัก ไม่น่าจะเริ่มโดยเขียนโครงการขออนุญาตจากคณะกรรมการจริยธรรม เพราะถ้าเริ่มแบบนี้คนส่วนใหญ่คงเลิกทำไปเลย
○ แต่ “คุณอำนวย” ต้องคิดเรื่องนี้ไว้ด้วย ต้องมีความรู้เรื่องสิทธิของผู้ถูกทดลอง เรื่องความปลอดภัย เรื่องความลับหรือความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วย ซึ่งจริงๆ แล้วก็เป็นส่วนหนึ่งของการปฏิบัติดูแลผู้ป่วยนั่นเอง ต้องชวนกันเอาใจใส่เรื่องนี้ด้วย ขาดไม่ได้
○ กลุ่มที่มีเป้าหมายเพื่อเดินไปสู่การตีพิมพ์ต้องคิดเรื่องการผ่านคณะกรรมการจริยธรรมตั้งแต่ต้น
○ Miller FG, Emanuel EE. Quality-Improvement Research and Informed Consent. NEJM 2008 (Feb 23) ; 358 : 765 – 767. เขาเล่าว่า Johns Hopkins กำหนดให้การวิจัยแบบ R2R (เขาเรียก Quality-Improvement Research) ไม่ต้องผ่าน EC/IRB และไม่ต้องมี informed consent แต่ผู้เขียนบทความนี้แนะนำให้เสนอโครงการเข้า EC โดย EC ควร review แบบรวดเร็วหรือแบบอำนวยความสะดวก และควรพิจารณาให้ไม่ต้องขอ informed consent จากผู้ป่วยหรือญาติ หากเห็นว่าเป็นการ กระทำที่อยู่ในข่าย “low risk research” ผมมีความเห็นว่าหน่วยงานที่เอาใจใส่ R2R ควรเอาใจใส่เรื่องนี้ และมีข้อตกลงกับ EC อย่างเป็นระบบ และมีการทบทวนกติกาและวิธีปฏิบัติอย่างน้อยทุกปี เพื่อดูแลทั้งความสะดวกของนักวิจัย R2R และปกป้องทั้งผู้ป่วยและปกป้องนักวิจัยด้วย
○ ผมมีความเห็นว่า วารสารที่ตีพิมพ์ผลงาน R2R ควรมีบทความแนะนำ หรือให้ความเห็นเรื่องการดำเนินการด้านจริยธรรมในการวิจัย เป็นระยะๆ โดยชี้ให้เห็นว่าการวิจัยแต่ละแบบมีความล่อแหลมต่อการเกิดอันตราย หรือข้อโต้แย้งในดีกรีต่างกัน
○ วารสาร Science 2008 (18 July); 321 : 324. ลงข่าวคณบดีคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยโตเกียวประกาศถอนบทความวิจัยของศาสตราจารย์ท่านหนึ่ง เนื่องจากนักวิจัยไม่ได้ขออนุญาตใช้ชิ้นเนื้อที่เก็บไว้นานแล้วจากผู้ป่วยเจ้าของชิ้นเนื้อ หรือจาก EC/IRB ตามที่สถาบัน กำหนดไว้ จึงถือเป็นการละเมิดจริยธรรมในการวิจัย เป็นกรณีตัวอย่างที่วงการ R2R จะต้องมีคนเอาใจใส่และเผยแพร่หลักการให้ช่วยกันระมัดระวัง ต้องไม่ปล่อยให้นักวิจัย R2R ดูแลตนเองในเรื่องจริยธรรมในการวิจัยนี้
วิจารณ์ พานิช
๒๒ ก.ค. ๕๑
เรียน ท่าน อ.วิจารณ์ พานิชค่ะ
เป็นประเด็นที่ดีแต่น่าจะขาดคนที่จะเข้ามาช่วยจัดการในองค์กรค่ะ