สรุปกิจกรรม วันที่ 15 - 16 กุมภาพันธ์ 2549 เรื่องงานการเงินและการจดบันทึกข้อมูลงานวิจัย

สรุปผลการจัดกิจกรรม
โครงการประสานงานวิจัยการศึกษาเพื่อพัฒนาท้องถิ่น  จังหวัดมหาสารคาม
เรื่อง  งานการเงินและการจดบันทึกข้อมูลงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น
วันที่  15 - 16   กุมภาพันธ์   2549
ณ  โรงเรียนบ้านเม็กดำ  อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย  จังหวัดมหาสารคาม

ความเป็นมา
                   ฐานคิดสำคัญของการบริหารและจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานคือ “การจัดการศึกษาที่ให้โอกาสชุมชนได้มีส่วนร่วม   มีความเหมาะสมสอดคล้องกับท้องถิ่นและเอื้อต่อการปฏิบัติงานร่วมกัน   กับงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย  ที่มีทิศทางการทำงานมุ่งเน้นไปที่  “สร้างสรรค์ปัญญา  พัฒนาท้องถิ่น”    ศูนย์ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นจังหวัดมหาสารคาม ได้ริเริ่มที่จะพัฒนา  “ชุดโครงการประเด็นการศึกษา” และที่ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยจาก (สกว.) สำนักงานภาค   แล้วจำนวน  9  โครงการ  โดยต้องการให้ความรู้ใน  เรื่องงานการเงินและการจดบันทึกข้อมูลงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น  ให้แก่  9  โครงการที่อนุมัติแล้ว มีทีมวิจัยโครงการละ  5  คน  รวม 45  คน  เข้าร่วมประชุมในครั้งนี้  โดยได้เชิญ   ดร.บัญชร  แก้วส่อง  คุณบุญเสริฐ  เสีนงสนั่น คุณปรีชา  งามดี  คุณไชยา  พลขาง  เป็นวิทยากรการประชุมเชิงปฏิบัติการ    เพื่อส่งเสริมสนับสนุนให้ภารกิจ / กิจกรรม  ของงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น  ชุดประเด็นการศึกษา  ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ  บรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์    และมีพัฒนาการที่ดีขึ้นตามลำดับต่อไป

วัตถุประสงค์
            1.  เพื่อให้นักวิจัยได้ตระหนักถึงความสำคัญของแนวคิด หลักการ ของการเสริมสร้างกระบวนการ
เรียนรู้ของชุมชนโดยการใช้รูปแบบกระบวนการของการวิจัย
            2.  เพื่อเกิดความเข้าใจการจัดการโครงการวิจัยที่มีประสิทธิภาพ  ทุกคนในทีมวิจัยมีส่วนร่วมและมีบทบาทที่เหมาะสม
            3.  เพื่อฝึกทักษะที่จำเป็นในการวิจัยท้องถิ่น ได้แก่ การเก็บรวบรวมข้อมูล เช่น การสังเกต สัมภาษณ์และการจดบันทึก   การประชุมกลุ่มย่อย    การวิเคราะห์สรุปและ การเขียนรายงานวิจัย
            4.  เพื่อให้ได้แผนปฏิบัติงานร่วมกันในโครงการวิจัยและมีแผนร่วมระหว่างโครงการวิจัยกับศูนย์ประสานงาน ฯ
            5.  เพื่อเกิดความเข้าใจการการใช้จ่ายเงิน ของ สกว. การจัดทำการเงิน-บัญชี  และการจัดทำรายงานการเงิน

กิจกรรมสำคัญ

        1. ด้านความรู้ความเข้าใจ

                   - ทำไมชุมชนต้องทำวิจัย

                   - กระบวนการ วิธีการทำวิจัยเพื่อท้องถิ่น (เริ่มอย่างไร  ทำอะไรบ้าง  เอามาใช้ประโยชน์อย่างไร)

               2. ด้านการจัดการโครงการวิจัย

                   - การแบ่งบทบาทหน้าที่ (ใครทำอะไร  อย่างไร)

                   - การสร้างความเข้าใจในทีมนักวิจัย (เป้าหมายโครงการวิจัย วัตถุประสงค์กิจกรรม)

                   - บทบาทนักวิจัย (ความรู้สึกที่เป็นนักวิจัย  เวลา  ภาระระความรับผิดชอบ)

               3. ด้านการฝึกทักษะ (หลักการและฝึกปฏิบัติจริง)

                   - การศึกษาวิจัย

                   - การสังเกต  สัมภาษณ์และการจดบันทึก 

                   - การประชุมกลุ่มย่อย  

                   - การสรุปวิเคราะห์(เชื่อมโยงข้อมูล-ปรากฏการณ์)

                   - รูปแบบการเขียนรายงานวิจัย  (การทบทวนเอกสาร  การอ้างอิง  )

               4. การวางแผนการจัดการ/ดำเนินงาน  (จะทำอะไร เมื่อไหร่ อย่างไร ใครเข้าร่วม)

                   - แผนปฏิบัติงานของโครงการวิจัย

                   - แผนร่วมระหว่างโครงการวิจัยกับศูนย์ประสานงาน ฯ  

  สรุปประเด็นสำคัญ

       ทำไมต้องทำการวิจัยเชิงคุณภาพ

           -  การค้นหาความรู้เพื่อคนนอก  กับการค้นหาความรู้เพื่อคนในเป็นหลัก

           -  การวิจัยเพื่อสร้างผลงาน  กับการวิจัยเพื่อการเปลี่ยนแปลง

          -  ชุมชนหลากหลายแบบตามนิเวศน์วัฒนธรรม กับชุมชนรูปแบบเดียว

          -  คำตอบอยู่ที่หมู่บ้าน  กับคำตอบอยู่ที่นักวิชาการ

       ฐานคิดของการวิจัยเชิงคุณภาพ

           -  การใช้ฐานความคิดแทนกรอบความคิด

           -  ฐานคิดระบบเปิด กับ ฐานคิดระบบปิด

          -  การให้คุณค่าจากคนใน กับ การให้คุณค่าจากคนนอก

          -  การให้ความสนใจกับเนื้อหาเชิงอรรถาธิบายการเคลื่อนไหว กับ การให้ค่าเป็นตัวเลขของภาพนิ่ง

          -  การศึกษาจากปรากฏการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติหรือปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในสังคมนั้น

          -  การศึกษาปรากฏการณ์เฉพาะในเงื่อนไขของท้องถิ่นนั้น กับการสรุปนัยทั่วไป

   

ขั้นตอนการเก็บข้อมูล
     เตรียมการ
                        1.  ทีม
                             -  คุยให้เข้าใจและบทบาท
                             -  วางแผนการทำงาน
                             -  เพิ่มความรู้และทักษะ
                        2.  เตรียมชุมชน
                             -  คุยกับผู้นำ
                             -  ประชุมชี้แจงกลุ่มเป้าหมาย
                             -  คัดเลือกผู้ช่วยนักวิจัย
                             -  วางแผนร่วมกัน
วิธีการเก็บข้อมูล                                                                 ข้อสังเกต
     -  โสเหล่ (Focus group)                                                        
     -  โฮมกัน (Group Interview)                                    -  ควรมีการวางแผนที่ดี
     -  เว่าสู่ฟัง (Oral History)                                         -  สังเกตบรรยากาศการสัมภาษณ์
     -  ส่อ (Indept-interview)                                         -  สร้างบรรยากาศการสัมภ
     -  ซอมเบิ่ง(Participant observation)                          -  มีเครื่องมือในการสัมภาษณ์
     -  จอบเบิ่ง(Observation)

ประเภทข้อมูล
        -  ข้อมูลบริบทชุมชนท้องถิ่น
        -  ข้อมูลประวิติศาสตร์ชุมชน  (ต้องเป็นข้อมูลวิถีชุมชนท้องถิ่น)
        -  ข้อมูลเชิงลึกในประเด็นที่จะศึกษา

 

งานการเงิน
แนวทางการปฏิบัติเรื่องการเงิน  บัญชี  และวัสดุ  เพื่อให้เป็นไปตามระเบียบของ  สกว.
                1.  การเปิดบัญชี    หัวหน้าโครงการจะเปิดบัญชีธนาคารเฉพาะของโครงการนี้  โดยมีผู้มีอำนาจสั่งจ่ายเงินอย่างน้อยสองในสามตามชื่อที่ระบุในจดหมายแจ้งธนาคารเพื่อเปิดบัญชี
                2.   การรายงานการเงิน  การรายงานการเงินจะต้องรายงานทุกสิ้นงวด  โดยแต่ละครั้งจะประกอบด้วย
                      2.1  รายงานการเงินที่สรุปงบประมาณค่าใช้จ่ายในแต่ละงวดที่ระบุตามสัญญา
                      2.2  สำเนาสมุดบัญชีธนาคาร  ซึ่งแสดงรายการการฝากและถอนในแต่ละงวด
                      2.3  เสนองบประมาณ  สำหรับการประมาณการในงวดต่อไปตามแผนกิจกรรม
                3.  หลักฐานการเงินที่ใช้เบิกจ่าย  มี  3  แบบ  ได้แก่
                      3.1  ใบเสร็จรับเงิน  เป็นเอกสารที่ออกให้โดยเจ้าของกิจการซึ่งโครงการวิจัยจะได้รับใบเสร็จรับเงินก็ต่อเมื่อมีการจัดซื้อของและขอรับการบริการเกิดขึ้น  โดยองค์ประกอบของใบเสร็จจะต้องสมบูรณ์ด้วย
                      3.2  ใบสำคัญรับเงิน  เป็นเอกสารที่โครงการเป็นผู้จัดทำและให้มีความหน้าเชื่อถือ  ใช้สำหรับในกรณีที่โครงการวิจัยจ่ายเงินให้กับผู้ร่วมงาน  ทั้งนี้เหตุผลที่ใช้ใบสำคัญรับเงินเพราะผู้รับเงินต้องกรอกราย ละเอียด  ชื่อ  ที่อยู่  ที่ชัดเจนที่สามารถติดต่อได้  ทำให้ทราบว่าบุคคลคนนั้นมีตัวตนอยู่จริง และเป็นผู้รับเงินจริง
                       3.3  ใบรับรองแทนใบเสร็จรับเงิน  เป็นเอกสารที่โครงการเป็นผู้จัดทำขึ้นแต่ควรจะระมัดระวังในการใช้ให้มากที่สุด  เพราะถือว่าเป็นใบรับรองแทนใบเสร็จที่ไม่สมบูรณ์  ใช้วงเงินไม่เกิน  1,000  บาทต่อกิจกรรม