Backe to schools

   เมื่อสองสัปดาห์ที่ผ่านมา(21-27 พ.ค. 2551)ได้ออกเยี่ยมนิเทศโรงเรียนครั้งแรก ของศน.ใหม่ ที่ย้ายมาจาก สพท.นนทบุรี เขต 1 นำทีมโดย พี่ใหญ่ ท่านศน.ประภาพรรณ  ฉัตรมาลัย ซึ่งเป็น กูรู ด้านกระบวนการส่งเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของสถานศึกษา ท่านศน.ประภาพันธุ์  ประชุมสุข(พี่ตุ่ม)และ ศน.ประสงค์  สังข์ดิษฐ์(ศน.ใหม่) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อเยี่ยมนิเทศ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ กิจกรรมเด่นๆหรือกิจกรรมที่ภาคภูมิใจของโรงเรียน สภาพความพร้อมของโรงเรียนในการจัดการศึกษาและการส่งเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 

   สรุปในภาพรวมของการนิเทศครั้งนี้ จำนวน 10 โรงเรียน ใน 4 อำเภอ ของจังหวัดจันทบุรี คือ อำเภอเมือง อำเภอท่าใหม่ อำเภอนายายอามและอำเภอแก่งหางแมว โดยแยกเป็นโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา(สังกัดกรมสามัญเดิม) จำนวน 1 โรงเรียน คือ โรงเรียนท่าใหม่ พูลสวัสดิ์ราษฏร์นุกูล จัดการศึกษา ตั้งแต่ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 - 6 มีนักเรียนประมาณ 1,500 คน มีครูประมาณ 72 คน นำทีมโดยท่านผู้อำนวยการโรงเรียนท่าใหม่พูลสวัสดิ์ราษฏร์นุกูล นางสาวศิริวรรณ  แผ่นผา และท่านรองผู้อำนวยการโรงเรียนท่าใหม่พูลสวัสดิ์ราษฏร์นุกูล นายพัฒน์นัย  จันทร์สว่าง ที่นี่เป็นโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝันรุ่นแรก เด่นด้าน ICT สาระสังคมศึกษาฯ มีโครงการเด่นคือ การเพาะเห็ด การทำอิฐบร๊อก สบู่สมุนๆไพร และเครื่องปั้นดินเผา

    จากการได้เดินเยี่ยมชมบริเวณอาคารสถานที่ การวางรูปแบบของอาคารทุกอาคารมีการเชื่อมต่อสามารถเดินถึงกันได้หมดทุกอาคาร รอบๆบริเวณโรงเรียนสะอาด ร่มรื่น การจัดการเรียนการสอน มีการแบ่งเป็นกลุ่มสาระการเรียนรู้ อย่างเหมาะสมเป็นระบบ และยังคงสาภาพของโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝันอย่างดีเยี่ยม

    สำหรับโรงเรียนระดับประถมศึกษา(ขยายโอกาสทางการศึกษา)จัดการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัยถึงมัธยมศึกษาปีที่ 3 ได้แก่ โรงเรียนวัดหนองบัวและโรงเรียนวัดโพธิ์ลังกามิตรภาพที่ 171 เป็นโรงเรียนระดับประถมศึกษา จัดการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัยถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีจำนวนนักเรียนใกล้เคียงกันประมาณ 300 - 500 คน มีครูผู้สอนประมาณ 19 - 25 คน โรงเรียนทั้งสองแห่งนี้ เป็นโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝัน โรงเรียนทั้งสองแห่งนี้ ยังคงสภาพของความเป็นโรงเรียนต้นแบบอยู่บ้างแต่อาจไม่ทั้งหมดครบทุกด้าน เพราะบริบทของโรงเรียนประถมศึกษา จะมีต้นทุนในทุกๆเรื่องค่อนข้างต่ำ โดยเฉพาะด้านงบประมาณ บุคลากรและการสนับสนุน จากผู้ปกครอง ชุมชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จากการสังเกต โรงเรียนวัดหนองบัว ดูแล้วจะเด่นด้านการจัดภูมิทัศน์ สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ส่วนโรงเรียนวัดโพธิ์ลังกามิตรภาพที่ 171 จะเด่นด้านคุณธรรมจริยธรรม จากการสังเกตในช่วงเวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง เพราะวันที่เข้าไปเยี่ยมบังเอิญเป็นวันที่นักเรียนทุกคน ทั้งโรงเรียนแต่งชุดขาว เห็นแล้วน่าชื่นชม ดูแล้วเป็นบรรยากาศที่แสดงถึงความมุ่งมัน ปฏิบัติจริงของโรงเรียน ที่จะทำให้นักเรียนได้ซึมซับทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ ซึ่งไม่แปลกเลยว่าโรงเรียนนี้ เป็นโรงเรียนต้นแบบวิถีพุทธ ที่ยังคงสภาพอยู่ในระดับ 100 % นักเรียนมีกิริยามารยาทดี อ่อนน้อม ยิ้มไหว้ ทักทายกัน จึงถือได้ว่าเป็น Best practice ทีมีกระบวนการขัดเกลานักเรียน ให้มีมารยาทงามทั้งต่อหน้าและรับหลัง ซึ่งครูไม่ต้องยืนคอยบังคับ ผู้เขียนคิดว่านักเรียนได้กระทำด้วยความเต็มใจ จนเกิดเป็นนิสัย เป็นวินัยในตนเองหรือวินัยเชิงบวก ซึ่งเป็นกลยุทธที่สพฐ.ให้มาดำเนินการในระบบดูแลช่วยเหลือ

     จากภาพที่เห็นสามารถต่อยอดเพิ่มเติมโดยการเชื่อมโยงเข้ากับโครงการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนได้ ข้าพเจ้ามีความเชื่อว่า ถ้านักเรียนได้ถูกกล่อมเกลาจนติดเป็นนิสัย และเกิดเป็นวินัยในตนเองอยู่ในระดับที่น่าพึงพอใจแล้ว อีกเรื่องหนึ่งที่ควรจะส่งเสริม คือเรื่องระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนควรมีโครงการอาหารกลางวัน ที่สามารถบริการนักเรียนได้ทุกคน และโครงการเยี่ยมบ้านนักเรียน ควรจะทำให้ได้ร้อยเปอร์เซ็น ถ้าโรงเรียนสามารถดำเนินการได้ประสบผลสำเร็จ เชื่อว่าจะมีส่วนทำให้ผลสัมฤทธิ์สูงขึ้น ท่านคงสงสัยว่าผลสัมฤทธิ์จะสูงขึ้นได้อย่างไร จากความเชื่อของข้าพเจ้าคิดว่า ถ้านักเรียนอยู่ในระเบียบวินัย กินอิ่ม และมีความสุข แน่นอนว่านักเรียนจะมีความตั้งใจเรียนและร่วมกิจกรรมการเรียนตามที่ครูที่กำหนดและบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้จนเป็นห้องเรียนคุณภาพต่อไป

     ส่วนโรงเรียนที่เหลืออีก 5 โรงเรียน แยกเป็นโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา 3 โรงเรียน ได้แก่โรงเรียนอนุบาลจันทบุรี โรงเรียนวัดพลับพลา โรงเรียนบ้านหนองเจ็กสร้อย และโรงเรียนระดับประถมศึกษา 2 โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนบ้านเนินดินแดง และโรงเรียนวัดสนามไชย สำหรับสภาพของโรงเรียนทั้งห้าแห่งมีความแตกต่างกันมาก ดังนี้

     โรงเรียนอนุบาลจันทบุรี จัดเป็นโรงเรียนขนาดใหญ่อยู่ในเมือง มีความพร้อมทั้งด้านงบประมาณ บุคลากร และมีต้นทุนทางด้านสังคมสูง เช่น ผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ให้การสนับสนุนให้ความช่วยเหลืออย่างเต็มที่ 

     โรงเรียนวัดพลับพลา จัดเป็นโรงเรียนขนาดใหญ่อยู่ในอำเภอท่าใหม่ จัดการเรียนการสอนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 สภาพโรงเรียนโดยทั่วไปอยู่ระหว่างการพัฒนา ทั้งด้านอาคารสถานที่ บุคลากร และตัวผู้เรียน สำหรับโรงเรียนนี้จะเน้นระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ซึ่งสามารถดำเนินการจนเป็นรูปธรรม มีการคัด กรอง จนสามารถแก้ปัญหาได้อย่างเป็นระบบ

     โรงเรียนบ้านหนองเจ๊กสร้อย เป็นโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ตั้งอยู่ที่อำเภอแก่งหางแมว จัดการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เป็นโรงเรียนขนาดกลาง สภาพโดยทั่วไปมีความพร้อมในการจัดการศึกษา แต่จะมีปัญหาด้านครูผู้สอน โดยโรงเรียนมีปัญหาขาดครูผู้สอน โรงเรียนต้องจ้างครูสอนซึ่งเป็นพระภิกษุ มาสอนแทนครูที่ขาด และปัญหาด้านครูย้ายกลับภูมิลำเนา ซึ่งเป็นปัญหาหนักของโรงเรียน ส่วนอาคารสถานที่ต้องปรับปรุงเพราะเป็นอาคารเก่า

      โรงบ้านเนินดินแดง เป็นโรงเรียนประถมศึกษาจัดการศึกษาระดับปฐมวัย ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เป็นโรงเรียนขนาดกลาง สภาพโดยทั่วมีความพร้อมในการจัดการศึกษา ครูครบชั้น แต่ขาดครูเฉพาะวิชาเอก เช่น วิทยาศาสตร์ คอมพิวเตอร์ และมีคอมพิวเตอร์ในการจัดการเรียนการสอนไม่เพียงพอ จุดเด่นที่นี่จะมีหน่วยงานภาคเอกชน พาชาวต่างประเทศมาเยียมชมโรงเรียนและมาสอนทักษะทางภาษาอังกฤษให้บ้างเป็นครั้งคราว

     โรงเรียนวัดสนามไชย เป็นโรงเรียนขนาดเล็ก มีนักเรียนประมาณ 53 คน มีครู 9 คน จัดการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สภาพทั่วไป ครูมีความมุ่งมั่นตั้งใจในการจัดกิจการเรียนการสอน สภาพปัญหาขาดแคลนคอมพิวเตอร์ นักเรียนกล้าแสดงออก มีระเบียบวินัยดี 

      โรงเรียนตังเอ็ง เป็นโรงเรียนสังกัด สำนักบริหารงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชน เป็นโรงเรียนขนาดใหญ่ เป็นโรงเรียนของมูลนิธิของคนจีน เน้นการสอนภาษาจีนและภาษาอังกฤษและโรงเรียนวัดหนองปลาไหล เป็นโรงเรียนที่เพิ่งขออนุญาต จัดการศึกษาตั้งแต่ระดับประถมศึกษาชั้นปีที่ 1 ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เป็นโรงเรียนมูลนิธิของวัดหนองปลาไหล รับเฉพาะนักเรียนชาย นักเรียนสามารถพักอยู่ที่วัดได้ และสามารถเดินทางไปกลับได้สำหรับนักเรียนที่อยู่ใกล้โรงเรียน