จากซางคำถึงหมาน้อย (26)

หมาน้อยเพื่อนรัก.....

        เป็นยังไงมั่ง สงกรานต์ไปเที่ยวที่ไหนหรือปล่าว... สงกรานต์ปีนี้เป็นปีที่เราได้ใช้เวลาในช่วงวันหยุดที่คุ้มค่ามาก.... เรารู้สึกมีความสุขอย่างบอกไม่ถูกเลยเพื่อน..ที่ได้มีโอกาสดูแลแม่ของเราอย่างใกล้ชิด  ซึ่งก่อนหน้านี้ท่านดูแลเรามาโดยตลอด.. นายทราบแล้วใช่ไหมหล่ะเพื่อน... ว่ามีเนื้อร้ายมาอาศัยอยู่ในร่างกายของแม่เรา ไปกดทับหลอดลมจนแพทย์ต้องทำการเจาะคอเพื่อช่วยเหลือชีวิต... ตอนนี้แม่เราได้รับเคมีบำบัด...แทบไม่น่าเชื่อเลยเพื่อนว่า หญิงชราวัย 81 ปี ผู้ซึ่งมีน้ำหนักตัวเพียง 24 กิโลกรัมจะสามารถทนต่อการรักษาด้วยยา  มีผลข้างเคียงที่เห็นชัดก็คือผมร่วง และอาการไม่อยากอาหารเท่านั้นเอง... แม่เราเป็นผู้หญิงที่แกร่งและอดทนเป็นที่สุดเลย...แม่บอกเราว่า " แม่อยากมีชีวิตอยู่กับลูกๆไปอีกนานๆ  แม่อยากหายจากโรคนี้ แต่บางครั้งก็เบื่อ ต้องกินยาทุกวันๆละเป็นกำ แต่จะทำยังไงได้ คนเราเกิดมาใช้กรรม เพราะฉะนั้นตอนนี้ทำได้ คือ อดทน "

       พี่สาวเราเล่าให้ฟังว่าเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2551 ในขณะที่แม่ทานข้าวเย็นปรากฏว่าแม่สำลัก พี่ๆก็เลยรีบพาแม่ส่งโรงพยาบาล  แพทย์ก็ช่วยกันเต็มที่ ซึ่งสุดท้ายแม่ก็ปลอดภัย แต่แพทย์ก็กลัวว่าแม่จะติดเชื้อในกระแสเลือดจึงเจาะเลือดเพื่อทำ Hemoculture และเจาะเลือดตรวจทั้ง CBC และ Chemistry ซึ่งก็เจาะไปหลาย Tube เหมือนกัน แม่ตัดพ้อต่อว่าพยาบาล ว่าเลือดแม่จะหมดตัวแล้วเอาไปทำไมเยอะแยะ ผลปรากฏว่าค่า Hematocrit ของแม่เหลือเพียง 24.7 % แพทย์ก็เลยสั่งให้ Pack red cell 1 unit  พยาบาลคนเดิมที่เจาะเลือดแม่ไปครั้งแรก ก็เดินมาพร้อมถุงเลือดและบอกแม่แกมหัวเราะว่า ยายเมื่อกี้หนูเอาเลือดยายไป 2 tubes  ตอนนี้หนูเอาเลือดมาคืนยายแล้วนะ และก็แถมให้ยายด้วย... ทุกคนที่อยู่ในห้องก็หัวเราะไปตามๆกันเลย ... พอเราฟัง เรารู้สึกชื่นชมคุณพยาบาลถึงแม้จะเหนื่อยจากการทำงานขนาดไหน ก็ยังมีอารมณ์ขันอยู่  ทำให้บรรยากาศและความสัมพันธ์กับผู้ป่วยและญาติดีขึ้น

      หมาน้อยเพื่อนรัก... จริงๆแล้วเราต้องการเล่าให้นายฟังถึงประเพณีสงกรานต์ของชาวล้านนา..แต่ก็อดไม่ได้ที่จะนึกถึงผู้ให้กำเนิดไม่ได้... นายรู้ไหมว่าในวันที่ 15 เมษายน ของทุกปีชาวล้านนาเรียกว่า วันพญาวันหรือวันปากปี  ทุกครอบครัวจะมีการถวายอาหารคาวหวานพร้อมข้าวตอกและดอกไม้ให้แก่ ท้าวทั้งสี่ หรือคนชาวล้านนาเรียกว่า ต้าวตังสี่  ซึ่งประกอบไปด้วยท้าวพญาทะตะระฐะ  สถิตย์อยู่ทิศตะวันออก ท้าวพญาวิรุณฬะหะ  สถิตย์อยู่ทิศใต้ท้าวพญาวิรูปักขะ  สถิตย์อยู่ทิศตะวันตก ท้าวพญากุเวระ สถิตย์อยู่ทิศเหนือ นอกจากนี้ยังมีพญาอินตาเจ้าฟ้า  เป็นหัวหน้าของเทวดาทั้งหลายอยู่เบื้องบน มีท้าวพญาวะลูนนะและนางธรณีอยู่เบื้องล่าง

      ในการถวาย เขาจะนำไม้มาตั้งไว้ให้เป็น 4 ทิศสำหรับวางอาหารคาวหวานและข้าวตอกดอกไม้ โดยทำเป็นกระทงซึ่งทำจากใบตอง มี 1 กระทงทำไว้ทิศเบื้องบนสำหรับบูชาหัวหน้าเทวดาพญาอินตาเจ้าฟ้า และอีก 1 กระทงทำไว้ทิศเบื้องล่างสำหรับบูชาท้าวพญาวะลูนนะและนางธรณี  การถวายท้าวทั้งสี่มีวัตถุประสงค์เพื่อจะให้เทวดาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย คุ้มครองและดลบันดาลให้คนในครอบครัวมีความสุข  โดยแต่ละครอบครัวจะไปเชิญ ป้อหนาน ( ผู้ที่ผ่านการบวชเรียนเป็นพระมาแล้ว) มากล่าวคำบูชาท้าวทั้งสี่ให้ที่บ้าน  ซึ่งคำบูชาก็มีดังนี้......

        มิกะมุอุ  คะคะโอคุณนะตาลิกติสะมิยัง สังฆะพระตังโลกะวิตู  เจ้าปงเจ้าป่าพระล่าเจ้าดง พระพงพระภัยเจ้าอยู่หรือรู้ว่ายัง  สังฆะพระตังโลกะวิตู พระคงคาเจ้าอยู่หรือว่ายัง  สังฆะพระตังโลกะวิตู พระธระณีเจ้าอยู่หรือรู้ว่ายัง     สังฆะพระตังโลกะวิตู        พระคงคาเจ้าอยู่หรือรู้ว่ายัง   สังฆะพระตังโลกะวิตู  พระธรณีเจ้าอยู่หรือรู้ว่ายัง  สังฆะพระตังโลกะวิตู  

      สังเกคาเม ............. (ตรงนี้ยาวมากเราจดไม่ทัน )........................................................................................

................................................................................................................................................................

      สุนันตุภนโต๋ เตวะสังขาโย ดูราพระญาเตวะดาเจ้าจุต๋นถือว่าพญาทะตะระฐะ  ต๋นอยู่รักษาโหนวันออกก็ดี พระญาวิรุณฬะหะ ต๋นอยู่รักษาโหนใต้ก็ดี พระญาวิรูปักขะต๋นอยู่ติสสะถ้ำหนวันตกก็ดี พระญากุเวระต๋นอยู่รักษาถ้ำหนเหนือก็ดี พระญาอินตาเจ้าต๋นเป็นเจ้าเป็นใหญ่แก่เตวะดาในสรวงสวรรค์จั้นฟ้ามีต้าวตังสี่เป็นต้น เป็นผะทาน ปายต่ำใต้มีพระญาวะลูนนะและนางธรณีเป็นที่สุด

       บัดนี้ผู้ข้าตังหลายก็ได้ป่ำเป็ง  ฮอมทรัพย์มาจำศีลกินตานมีมามากน้อยเท่าใดก็ดี  ข้าตังหลายก็ขอถวายส่วนบุญฝุ่งนี้เตื่อมแถ้งสมปานเจ้าตังหลายต๋นประเสริฐ   จุ่งจักมาอนุโมทนายินดี  ซื่อผู้ข้าตังหลายแล้วขอเจ้ากูตังหลายจุ๊ต๋นจุ่งจักมาปิดปักรักษาพ่อแม่ลูกเต้าหลานเหลน   ตาสี ตาสา จ้างม้า ข้าคน งัวควาย เป็ดไก่ หมูหมา ของเลี้ยงของดูแห่งผู้ข้าตังหลายขอจุ่งหื้อป้นจากกั๋งวล อนทะลายตังหลายต่างๆ ก็จู่งหื้อระงับดับหายแก่ผู้ข้าตังหลาย จุ้ตัน จุ้ตัวคน มีพระญาเวสสุวรรณ์และนายหนังสือจุ้ต๋นอันจักโทษจักกุนจักบุญ จักบาปต๋นเสียปรโลกตังมวล ผู้ตังหลาย ขอจุ่งหื้อหลิก ปิ๊กเว้นจากเขตบ้านแดนเมืองแห่งผู้ข้าตังหลายแล้ว ขอหื้อผู้ข้าตังหลายผะกอบด้วยสัปปสวัสดี ขออย่าหื้อได้เจ็บได้ไหม้ ได้ไข้ได้หนาว ขอหื้อยินดีชะราบ หื้อป้นจากภัยยะตังมวล แล้วขอหื้อผู้ข้าตังหลายผะกอบไปด้วยข้าวของเงินคำ ซ้างม้า ข้าคน งัวควาย แก้วแหวน ข้าวเปลือก ข้าวสาร ตาสา ตาสี พร่ำพร้อม บัวละมวล ตามกำมักกำผาถะนา จุ๊เยื่อง จุพะการนี้ จุ่งจักมีเตี่ยงแด้ดีหลีเตอะ.....

        ทั้งหมดนี้เราได้รับความรู้มาจาก ป้อหนานสม โจ้แปง  ผู้ซึ่งทำหน้าที่เป็นสื่อกลางระหว่างเทวดากับคนล้านนาที่ยังยึดถือประเพณีเก่าแก่   เรากลัวว่าวันหนึ่งประเพณีเหล่านี้มันจะหายไป เลยต้องรีบเขียนมาเล่าให้นายฟังก่อนเพราะตอนนี้ป้อหนานสมก็อายุ 81 ปีไปแล้ว ไม่รู้ว่าจะอยู่บนโลกใบนี้และทำหน้าที่ไปได้อีกกี่ปี    ป้อหนานสมเล่าให้เราฟังว่า " ป้อทำหน้าที่นี้มาประมาณเกือบ 30 ปีแล้วหล่ะ มีความภาคภูมิใจ๋ตี้ได้ทำหน้าที่ ป้อเจื่อว่าเตวดา สิ่งศักดิ์สิทธ์มีจริง เปิ้นจะคุ้มครองฮื้อเฮาอยู่ดีมีสุข     แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น เฮาต้องประพฤติอยู่ในศีลในธรรมโตย   คนดีต๊กน้ำก่อบ่ไหล ต๊กไฟก่อบ่ไหม้   ขอฮื้อลูกเจื่อฟังคำของป้อไว้  อย่าทำอะหยังฮื้อคนอื่นเปิ้นเดือดร้อน แล้วลูกก่อจะมีความสุขตลอดไป "

         นี่แหละที่เราอยากจะเล่าให้นายฟังว่าสงกรานต์ปีนี้เป็นปีที่เรามีความสุขมาก ถึงแม้ว่าเราจะไม่ได้ไปเล่นสาดน้ำ ที่ไหนก็ตาม  เพราะใน   ปีนี้เรายังมีคนที่เรารัก และรักเรา.. พ่อ...แม่ ...และพี่ๆ รวมทั้งนายด้วยอยู่กับเรา...

                  ด้วยรัก..... ซางคำ