การเข้าแถวที่อเมริกันใช้คำว่า line หรือการเข้าคิว (queue) ที่คนไทยเรียกตามแบบอังกฤษ มีการนำมาใช้ในสังคมไทยได้ไม่นานเท่าใดนัก มีการปฏิบัติเพิ่มขึ้นในวงกว้าง ในหลายสถานการณ์
เป้าหมายของการเข้าคิวคือ เพื่อความยุติธรรมในการให้หรือรับบริการ ผู้มาก่อนย่อมมีสิทธิ์ก่อน การเข้าคิวอาจมีลักษณะของการยืนเป็นแถวยาวหรือการใช้บัตรคิวบอกลำดับตัวเลขก่อนหลังก็ได้
การรับประทานอาหารก็เป็นสถานการณ์หนึ่งที่ธรรมเนียมการเข้าคิวได้รับการนำมาใช้ มีทั้งแบบ “คิวบังคับ” และ “คิวสมัครใจ”
แบบคิวบังคับจะมีช่องทางให้เดินเป็นแถวเรียงหนึ่ง จะแซงคนหน้าไม่ได้ ที่ใช้กันมากคือในคาเฟทีเรียหรือร้านอาหารจานด่วนที่ต้องให้บริการคนจำนวนมาก
คิวแบบบังคับไม่สร้างปัญหาเท่าใด หากเป็นคนแรก ไม่มีคนอยู่ข้างหน้าให้ต่อแถว ก็ขอเพียงให้รู้ว่าตรงไหนเป็นต้นทางที่จะเดินเข้าไป ไม่เดินย้อนศร ก็เป็นอันว่าปฏิบัติได้ถูกต้องตามธรรมเนียม
แต่คิวสมัครใจ ที่เราเข้าแถวตามมารยาทที่พึงกระทำ ให้ผู้ที่มาก่อนได้รับบริการก่อน สร้างปัญหาค่ะ และฉันเจอมากับตัวเอง!
เวลาที่ต้องไปร่วมการประชุมสัมมาใดๆ ที่มีคนจำนวนมากๆ อาหารกลางวันที่จัดเลี้ยงคือบุฟเฟ่ต์ ซึ่งเมื่อตักอาหาร ผู้มีมารยาทดีทั้งหลายจะเข้าคิวโดยอัตโนมัติ
สิ่งที่เป็นเครื่องหมายบอกจุดเริ่มต้นของแถวหรือคิวคืออุปกรณ์การกินที่จัดไว้ค่ะ ส่วนมากจะเป็นจานสำหรับตักอาหาร แต่บางสถานที่มีช้อนส้อมหรือกระดาษเช็ดปากวางให้ด้วย ถ้าไม่ได้จัดวางไว้ให้ที่โต๊ะนั่งรับประทานอาหาร
นี่เป็นเรื่องสามัญสำนึกง่ายๆ ในการเข้าแถวตักอาหาร เพราะถ้าไม่มีจานใส่ ก็ไม่รู้ว่าจะตักอย่างไร ดังนั้นจึงไม่ค่อยมีใครเข้าคิวผิด
อย่างไรก็ตาม หากแถวไม่ยาวมากนัก การเข้าคิวก็ไม่น่ารำคาญที่จะรอคอย แต่ถ้าเป็นงานที่มีคนจำนวนมากๆ และแถวยาวเหยียด พฤติกรรมบางอย่างของคนในแถวก็สร้างความหงุดหงิดได้เหมือนกัน
อย่างเช่น แทนที่จะตักอย่างรวดเร็วและเห็นใจคนที่ยืนรอยาวเหยียด จะมีบางคนกระร่อยกระริบยืนพิจารณาอาหารว่าเป็นอะไร จะกินดีหรือไม่กินดี อันนี้ชอบขอเลือกตักเฉพาะอันนี้ บรรจงเขี่ยสิ่งที่ไม่ต้องการออก มีอาหารกี่อย่างก็ต้องตักให้ครบทุกอย่าง ทั้งๆที่จะกินหรือไม่กินก็ยังไม่รู้
ครั้งหนึ่งที่เจอแถวยาวๆ เช่นนี้ ฉันถอดใจที่จะต่อคิว เหลือบไปเห็นคิวไม่ยาวนักที่โต๊ะเสริฟก๋วยเตี๋ยวน้ำจึงเดินไปต่อคิวนี่นั่น เพราะคิดว่าน่าจะเร็วกว่า เนื่องจากเห็นว่าชามก๋วยเตี๋ยวพร้อมเสิร์ฟวางอยู่แล้ว พนักงานมีหน้าที่แค่ตักน้ำซุปร้อนๆ ใส่ชามให้เท่านั้นเอง
แต่ยืนได้สักครู่ก็เริ่มสังเกตว่า แถวเคลื่อนตัวช้ามาก จึงมองไปที่ต้นแถวก็พบว่า จุดเริ่มต้นของแถวอยู่ที่บริเวณวางอุปกรณ์การกินคือช้อนและตะเกียบ เช่นเดียวกับแถวที่ตักอาหารซึ่งเริ่มต้นจากการหยิบจาน
ดังนั้นคนที่อยู่ต้นแถวก็จะหยิบช้อนกับตะเกียบ เดินผ่านส่วนที่วางเครื่องปรุงไปรับชามก๋วยเตี๋ยวจากพนักงานเสิร์ฟ แล้วก็ย้อนกลับมายืนปรุง แถมชิมรสชาติจนพอใจอีก ระหว่างนั้น คนถัดไปก็ช่างอดทนยืนรอจนเธอจะปรุงเสร็จ แล้วก็ทำเหมือนกัน?!?
เอ๋?!..นี่มันเข้าคิวผิดนี่นา จุดเริ่มที่ถูกควรเป็นรับชามก๋วยเตี๋ยว ปรุงรส แล้วหยิบช้อนกับตะเกียบ ซึ่งถ้าใครกินอะไรโดยไม่ต้องปรุงรสแบบฉัน ก็เดินข้ามไปหยิบอุปกรณ์การกินได้เลย แถวก็จะเคลื่อนที่ได้เร็วขึ้น!
คนที่ยืนอยู่หน้าฉันประมาณ 8-9 คนก็ช่างอดทนรอคอยเสียนี่กระไร แต่ฉันเห็นว่าไม่มีความจำเป็นใดๆ ที่จะต้องทำตามคิวเช่นนั้น จึงเดินออกจากแถวไปรับชามก๋วยเตี๋ยว และหยิบช้อนกับตะเกียบ พร้อมกับพูดเสียงดังพอให้ทั้งแถวได้ยินว่า “ขอโทษนะคะ พวกคุณเข้าคิวผิดทางค่ะ”
ฉันไม่ได้ยืนรอดูผลงานหรอกค่ะ รีบยกชามก๋วยเตี๋ยวไปนั่งกินที่โต๊ะสบายใจเฉิบ
กินไปก็อดคิดไปไม่ได้ว่า การเข้าคิวมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เกิดความเป็นระเบียบและยุติธรรมในการให้หรือรับบริการ รวมทั้งช่วยให้เกิด “ความรวดเร็ว” ด้วย แต่หลายครั้งที่คนเราเข้าคิวหรือต่อแถวตามๆ กันไปโดยไม่คิด ไม่ดูว่าเข้าคิวถูกทิศทางหรือเปล่า หรือจำเป็นต้องเดินตามคิวหรือไม่
เรื่องนี้ ไม่โทษพนักงานเสิร์ฟหรอกค่ะที่ไม่แนะนำลูกค้าว่าเชิญทางนี้ก่อน เพราะส่วนใหญ่จะถูกอบรมมาว่า ”ลูกค้าย่อมถูกต้องเสมอ”
ครั้งต่อไปที่ต้องต่อคิว ช่วยกันทำให้การเข้าคิวเป็นไปอย่างมีสติ สร้างความรวดเร็วในการให้หรือรับบริการกันหน่อยนะคะ
ผมมีข้อสงสัยประุการหนึ่งเกี่ยวกับการเข้าคิว จะมีใครรู้บ้างใหมหนอ
เวลาซื้อของผมมักจ่ายเงินที่ช่องทางด่วน ลักษณะของช่องจ่ายเงินประเภทนี้คือ มีช่องให้เข้าแถวรอช่องเดียว แต่มีเครื่องรับเงินหลายเครื่อง
ผมมักจะยืนรออยู่ที่บริเวณทางเข้า แล้วรอจนกว่าเครื่องใหนว่าจึงเข้าไป
แต่คนที่มาทีหลังผมเขาแซงหน้าผมแล้วตรงเข้าไปต่อท้ายคนที่กำลังจ่ายสตังค์อยู่ ตามเครื่องที่ต้องการ
ผมสงสัยว่าที่ถูกต้องเข้าคิวแบบใหน
1. มีแถวเดียว รอจนเครื่องว่างแล้วเข้าไป หรือ
2. เข้าแถวรอที่เครื่องที่ต้องการจ่ายสตังค์ได้เลย
ใครรู้ช่วยบอกทีครับ อันนี้สงสัยมานานแล้วครับ
รู้สึกเหมือนป้าเจี๊ยบเป๊ะเลย ประเภทยืนกะร่อยกะหลิบเลือกอาหาร เบื่อจังเลย เขาคงคิดว่าเป็นมรรยาทดีน่ะค่ะ ไม่ควรรีบร้อน