กาพย์ฉบัง ๑๖

กาพย์ฉบัง ๑๖
       

       กาพย์ฉบัง เป็นคำประพันธ์ประเภทหนึ่ง จำพวกกาพย์ มักจะเขียนรวมอยู่ในหนังสือประเภทคำฉันท์ หรือคำกาพย์ มีลักษณะสั้น กระชับ จึงมักจะใช้บรรยายความที่มีการเคลื่อนไหว กระชับ ฉับไว แต่ก็มีบ้าง ที่ใช้กาพย์ฉบังบรรยายถึงความงดงาม นุ่มนวลก็มี

       กาพย์ฉบัง เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า กาพย์ฉบัง ๑๖ เนื่องจากมีจำนวนคำ ๑๖ คำ ในหนึ่งบท บ้างก็เรียกว่า กาพย์ ๑๖ เฉยๆ ก็มี


คณะ
       กาพย์ฉบังบทหนึ่ง มีบาทเดียว บาทหนึ่งมี ๓ วรรค คือ

วรรคต้น (รับ) มี ๖ คำ
วรรคกลาง (รอง) มี ๔ คำ
วรรคท้าย (ส่ง) มี ๖ คำ
บทหนึ่งจึงมีทั้งหมด ๑๖ คำ


สัมผัส
กาพย์ฉบังมีลักษณะสัมผัสคล้ายกับกาพย์ยานี เพียงแต่มี 3 วรรค การรับส่งสัมผัส เป็นดังนี้

คำท้ายวรรคต้น สัมผัสคำท้ายวรรคกลาง
คำท้ายของวรรคกลาง อาจส่งสัมผัสไปยังคำแรกหรือคำที่สอง ของวรรคท้ายก็ได้
คำท้ายวรรคท้าย ส่งสัมผัสไปยังทำท้ายวรรคต้น ของบทต่อไป
กาพย์ฉบังอาจเขียนร้อยต่อไป ยาวเท่าใดก็ได้ ไม่จำกัด