อยากให้ลูกเลิกเล่นกีฬาแล้วหันมาตั้งใจเรียนอย่างเดียว!
ผมเขียนบล็อกไว้ที่เว็บไซต์ส่วนตัว มีหลายครั้งที่ผู้อ่านบางท่านที่มีลูกอยู่ในวัยเรียนโดยเฉพาะช่วงวัยรุ่น เล่าให้ผมฟังว่า ลูกเขาเล่นกีฬาเก่ง การเรียนก็อยู่ในขั้นดี เคยปรึกษากับคุณครูว่าอยากให้ลูกเลิกเล่นกีฬาแล้วให้ใส่ใจ่ด้านวิชาการอย่างเดียวเพราะคิดว่าน่าจะทำให้ผลการเรียนดีขึ้นและสามารถสอบเข้ามหาวิทยาลัยได้ โดยส่วนตัวแล้วไม่เห็นด้วยที่ให้ลูกเลิกเล่นกีฬาเพื่ออ่านหนังสือเรียนและกวดวิชาแบบค่านิยมในสมัยนี้
ผมคงไม่ต้องอธิบายว่ากีฬามีประโยชน์ต่อร่างกายเพียงใด เพราะทุกคนทราบดีว่ากีฬาคือยาวิเศษ แต่ที่ผมให้ความสนใจและอยากนำมาเล่าสู่ทุกท่านที่ชุมชนออนไลน์แห่งนี้คือ บทบาทของการออกกำลังกายต่อเซลล์ต้นกำเนิดประสาทและการเรียนรู้ของสมอง
ในอันดับแรกนี้ผมขอแก้ไขความเข้าใจผิดของหลายท่านที่ยังเชื่อว่าสมองไม่มีการเปลี่ยนแปลงและเซลล์ประสาท (neurone) ไม่สามารถสร้างขึ้นใหม่ได้ แท้จริงแล้ว สมองคนเรามีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาทั้งทางด้านโครงสร้างและการทำหน้าที่ เซลล์ต้นกำเนิดประสาท (neural stem cells) ที่อยู่ในสมองคนเราเมื่อได้รับการกระตุ้นจะแบ่งตัวสร้างเซลล์ประสาทใหม่ เหตุการณ์กระบวนการเกิดใหม่ของเซลล์ประสาทใหม่นี้พบได้ตลอดอายุขัยของมนุษย์ตั้งแต่เกิดจนเสียชีวิต ยิ่งกว่านั้นศพที่ตายแล้วยังสามารถที่จะเก็บเซลล์ต้นกำเนิดประสาทนำมาเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการเพื่อนำมาขยายจำนวนศึกษาและนำไปปลูกถ่าย ซึ่งกฏหมายอำนาจการมอบเซลล์ต้นกำเนิดประสาทจากศพกำลังเป็นหัวข้อหนึ่งที่ได้รับความสนใจในขณะนี้ (ติดตามเรื่องราวสุขภาวะ, เซลล์ต้นกำเนิดประสาทและการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ในสมองผู้ใหญ่ได้ที่นี่ครับ คลิก)
ตัวกระตุ้นการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ในสมองเด็ก ผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุมีมากมายหลายประเภท ผมจะไม่กล่าวในตอนนี้ แต่ตัวกระตุ้นที่ไม่จำเพาะซึ่งเพิ่มการแบ่งตัวของเซลล์ต้นกำเนิดประสาท คือ การออกกำลังกาย เช่น การวิ่ง การว่ายน้ำ เป็นต้น หมายความว่าถ้าคนเราวิ่งออกกำลังกายเซลล์ต้นกำเนิดประสาทก็น่าจะแบ่งตัวมากขึ้น
แล้วเซลล์ประสาทใหม่ที่ถูกสร้างขึ้นทำหน้าที่อะไรบ้าง? คำถามนี้ยังตอบได้ยากในขณะนี้เพราะวิชาการแขนงนี้เพิ่งเกิดใหม่ได้ไม่นาน แต่อย่างน้อยการเกิดใหม่ของเซลล์ประสาท (adult neurogenesis) มีความสำคัญต่อการจำและการเรียนรู้ และการเรียนรู้เองก็เพิ่มอายุของเซลล์ประสาทที่สร้างขึ้นใหม่ให้อยู่ได้ยาวนานขึ้น มีบางงานวิจัยถึงขนาดระบุว่าการวิ่งขนาดพอเหมาะก่อนอ่านหนังสืออาจช่วยให้สมองจดจำข้อมูลได้ดีขึ้น
การเรียนรู้ที่ว่านี้ถ้าพิจารณาในระดับโครงสร้างของเซลล์ก็จะพบว่าเป็นความยืดหยุ่นของสมอง กล่าวคือ ถ้าข้อมูลการเรียนรู้ที่ใช้จำเป็นต้องใช้บ่อยๆ ไซแนปส์ซึ่งเป็นจุดประสานสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาทสองเซลล์ก็จะแข็งแรง อาจมีเดนไดรติกสไปน์ขนาดใหญ่ขึ้น และอาจเพิ่มจำนวนมากขึ้น ตรงกันข้ามถ้าไซแนปส์ไดไม่จำเป็นคือข้อมูลที่ถูกเก็บนั้นไม่ได้ถูกใช้ ไม่มีความสำคัญก็อาจลดจำนวนไซแนปส์ ลดขนาดและจำนวนเดนไดรติกสไปน์หรือถูกกำจัดไป เป็นต้น
ดังนั้นเมื่อออกกำลังกายแล้ว เซลล์ต้นกำเนิดประสาทแบ่งตัวมากขึ้น จำนวนเซลล์ตั้งต้นเซลล์ประสาท (neuronal progenitor cells) ก็อาจเพิ่มขึ้น และจำนวนเซลล์ประสาทก็อาจเพิ่มขึ้น แต่ทั้งนี้เซลล์ประสาทที่ถูกสร้างใหม่ตายไปเป็นจำนวนมาก ซึ่งวิธีรักษาให้เซลล์ประสาทเหล่านี้คงอยู่ก็มีหลายวิธีซึ่งหนึ่งในปัจจัยที่มีผลเพิ่มการอยู่รอดของเซลล์ประสาทก็คือ การเรียนรู้
บางคนเล่นกีฬาแบบโหมหนักแต่เพียงอย่างเดียว ไม่ได้สนใจการเรียนรู้ กับอีกคนที่ตั้งใจเรียนโดยไม่เล่นกีฬา ผลลัพธ์ที่ออกมาน่าจะพอคาดเดาได้ มาถึงตอนท้ายของบล็อกแล้วผมจึงขอสรุปว่าจะออกกำลังกายอย่างเดียวก็คงจะไม่เพียงพอ นักเรียนจะต้องตั้งใจเรียนรู้อย่างจดจ่อเพื่อให้ข้อมูลที่นำเข้าสมองสามารถเก็บบันทึกอยู่ได้นานตามประสงค์ มีการทบทวนตำราเพื่อกระตุ้นไซแนปส์สม่ำเสมอ และและเมื่อเพื่มการเรียนรู้ใหม่ๆ เซลล์ประสาทก็จะอยู่รอดและทำหน้าที่ส่งเสริมการเรียนรู้ในขั้นต่อๆ ไป
ติดตามอ่านผลของการออกกำลังกายต่อเซลล์ต้นกำเนิดเพิ่มเติมได้ที่นี่
ความเห็น (1)
เด็กยุคนี้น่าสงสารที่ต้องถูกยัดเยียด วิชา ความรู้มากเกินกว่าวุฒิภาวะของตัวเด็กเอง ซึ่งเป็นผลพวงมาจาก " ค่านิยมทางสังคม " และระบบเศรษกิจ " แบบทุนนิยม " ทำให้พ่อแม่ ผู้ปกครอง ดิ้นรนเพื่อต้องการให้ลูกของตนเองมีชีวิตอยู่ ในสังคมได้แบบไม่ต้องลำบาก จนลืมนึกไปว่าสิ่งสำคัญที่ต้องปลูกฝังให้เด็ก ที่ต้องทำควบคู๋กันไป คือ ด้านจิตใจ ( คุณธรรมจริยธรรม ) และ ร่างกาย ( การดูแลร่างกายตนเองทั้งด้านการออกกำลังกายและ การดูแลสุขภาพ )
สมองจะพัฒนาการได้เต็มที่ได้อย่างไร ถ้า ร่างกายไม่แข็งแรง
ครูพละ