กฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎรของไทย

นับแต่ปี พ.ศ. 2452 เป็นต้นมา ประเทศไทยเรามีกฏหมายที่ใช้กับการทะเบียนราษฎร ดังนี้

1. พระราชบัญญัติสำหรับทำบัญชีคนในพระราชอาณาจักร ร.ศ. 128  (พ.ศ. 2452)

2. กฎเสนาบดีกระทรวงนครบาลว่าด้วยการทำสำมะโนครัวในมณฑลกรุงเทพฯลงวันที่  17  กรกฎาคม  ร.ศ. 128[1] ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติสำหรับทำบัญชีคนในพระราชอาณาจักร ร.ศ. 128 มาตรา ๑ ข้อ ๑

3. กฎเสนาบดีกระทรวงนครบาลว่าด้วยการจดทะเบียนคนเกิด คนตาย  ลงวันที่13  สิงหาคม  ร.ศ.128[2] ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติสำหรับทำบัญชีคนในพระราชอาณาจักร ร.ศ. 128 มาตรา ๑ ข้อ ๒

4. กฏเสนาบดีกระทรวงนครบาลว่าด้วยการจดทะเบียนคนย้ายตำบลในมณฑลกรุงเทพฯ ลงวันที่ 13 สิงหาคม ร.ศ.128[3] ซึ่งออกตามความในกฎเสนาบดีกระทรวงนครบาลว่าด้วยการทำสำมะโนครัวในมณฑลกรุงเทพฯลงวันที่  17  กรกฎาคม  ร.ศ. 128 

5. กฏการจดทะเบียนคนเกิด คนตายหัวเมือง พุทธศักราช 2459[4] ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติทำบาญชีคนในพระราชอาณาจักร รศ๑๒๘ มาตรา ๓

6. พระราชบัญญัติการตรวจสอบบัญชีสำมะโนครัว และการจดทะเบียนคน เกิด คนตาย  คนย้ายตำบล พุทธศักราช 2460[5] ซึ่งตราขึ้นโดยดำรัสของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวที่รับสั่งว่า “การทำบาญชีสำมโนครัวที่ได้เริ่มทำตามพระราชบัญญัติสำหรับทำบาญชีคนในพระราชอาณาจักร รศ. ๑๒๘ นั้น ต่อมาได้มีการแก้ไขการเกิดการตายการย้ายเป็นลำดับมา ถึงเวลานี้จำนวนพลเมืองและรายการต่างๆย่อมคลาดเคลื่อนไปจากจำนวนที่เป็นจริงได้มาก สมควรจะวางระเบียบการตรวจสอบสำมโนครัวขึ้นไว้เพื่อจะได้แก้ไขบาญชีให้ถูกต้องใกล้กับควมเป็นจริงไว้เสมอ อีกประการหนึ่งการจดทะเบียนคนเกิด คนตาย คนย้ายตำบล ซึ่งเป็นหลักฐานในการแก้ไขบาญชีสำมโนครัวให้ถูกต้องใกล้เคียงกับความเป็นจริงนั้น ก็ยังหาได้มีบัญญัติเป็นหลักฐานไม่” จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น

7. กฏเสนาบดีกระทรวงนครบาลประกอบพระราชบัญญัติการตรวจสอบบัญชีสำมะโนครัวและการจดทะเบียนคนเกิด คนตาย คนย้ายตำบล พ.ศ.2460[6] ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติการตรวจสอบบัญชีสำมะโนครัว และการจดทะเบียนคน เกิด คนตาย  คนย้ายตำบล พุทธศักราช 2460 มาตรา ๒๑

8. พระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎรในเขตเทศบาล พุทธศักราช 2479[7] ซึ่งตราขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เพื่อจัดการทะเบียนราษฎรในเขตเทศบาล โดยมีผลเป็นการยกเลิกพระราชบัญญัติสำหรับทำบาญชีคนในพระราชอาณาจักร ร.ศ.๑๒๘ พระราชบัญญัติการตรวจสอบสำมโนครัวและการจดทะเบียนคนเกิด คนตาย คนย้ายตำบล พ.ศ. ๒๔๖๐ กับกฎและข้อบังคับอื่นๆซึ่งออกตามพระราชบัญญัตินั้นด้วย

9. พระราชบัญญัติการสำรวจสำมะโนครัว พุทธศักราช 2479 [8]ซึ่งตราขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เพื่อให้กระทรวงมหาดไทยจัดการสำรวจสำมะโนครัวทั่วราชอาณาจักรใน พ.ศ. ๒๔๘๐

10. กฏกระทรวงมหาดไทย ออกตามความใน พระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎรในเขตเทศบาล พ.ศ.2479[9] ซึ่งออกตามความในมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวเพื่อจัดตั้งสำนักทะเบียนท้องถิ่น 

11. พระราชบัญญัติการสำรวจสำมะโนครัว พ.ศ.2490[10] ซึ่งตราขึ้นในรัชกาลปัจจุบัน เพื่อให้กระทรวงมหาดไทยจัดการสำรวจสำมะโนครัวทั่วราชอาณาจักร ใน พ.ศ.๒๔๙๐

12. กฏกระทรวงมหาดไทยออกตามความใน  พระราชบัญญัติการสำรวจ  สำมะโนครัว  พ.ศ.2490[11] ซึ่งตราขึ้นในรัชกาลปัจจุบัน เพื่อกำหนดตัวผู้ได้รับมอบหมาย ผู้มีหน้าที่ให้ข้อมูล รูปแบบ วิธีการ ในการสำมะโนครัวให้เป็นไปในทางเดียวกันทั่วราชอาณาจักร

---

[1] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒๕ กรกฎาคม รศ.๑๒๘ เล่ม ๒๖ หน้า ๗๙๕,

[2] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๑๖ สิงหาคม รศ.๑๒๘ เล่ม ๒๖ หน้า ๑๐๘๒,

[3] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๑๖ สิงหาคม รศ.๑๒๘ เล่ม ๒๖ หน้า ๑๐๙๔,

[4] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒ มกราคม พ.ศ.๒๔๕๘ เล่ม ๓๒ หน้า ๔๐๖,

[5] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๖๐ เล่ม ๓๔ หน้า ๑๐๓,

[6]ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๐ เล่ม ๓๔ หน้า ๓๑๔, 

[7] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒๓ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๗๙ เล่ม ๕๓ หน้า ๓๑๙, 

[8] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒๒ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๗๙ เล่ม ๕๓ หน้า ๖๖๔,

[9] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ.๒๔๗๙ เล่ม ๕๓ หน้า ๑๑๖๑,

[10] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๗ มกราคม พ.ศ.๒๔๙๐ ตอนที่ ๒ เล่ม ๖๔ หน้า ๑,

[11] ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๒๘ มกราคม พ.ศ.๒๔๙๐ ตอนที่ ๖ เล่ม ๖๔ หน้า ๒๐๐,