10 ขั้น กระบวนการจัดการความรู้ เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ (2)
10 ขั้น กระบวนการจัดการความรู้ เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ (2)
วันนี้ทีมงาน km ของโรงเรียน ขอนำเสนอ วิธีการ 10 ขั้น กระบวนการจัดการความรู้ เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ มีรายละเอียด ดังนี้
ขั้นที่ 1 การสร้างแนวคิด
วิธีดำเนินการ ผู้บริหารได้เข้าร่วมประชุมกันคณะกรรมการของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากรุงเทพฯ เขต 2 นักวิจัยหลักของโครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเพิ่มประสิทธิภาพขององค์กรทางการศึกษาด้วยการจัดการความรู้ เพื่อรับทราบแนวคิดของการดำเนินโครงการฯ
ขั้นที่ 2 การจัดตั้งทีมแกนนำการจัดการความรู้โรงเรียน
วิธีดำเนินการ ได้แต่งตั้งทีมแกนนำจำนวน 7 คน เพื่อทำหน้าที่รับผดชอบการดำเนินงาน โดยพิจารณาคุณลักษณะสำคัญ 2 ประการ คือ1. เป็นผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญเกี่ยวข้องกับการบริหารและการพัฒนาประสิทธิภาพองค์กร2. เป็นผู้มีคุณลักษณะเอื้อต่อการทำงานด้านการจัดการความรู้ ได้แก่ มีความรับผิดชอบสูง สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี มีทักษะในการถ่ายทอด มีความรู้ความสามารถหลายด้าน มีความเสียสละและภักดีต่อองค์กร เป็นต้น
ขั้นที่ 3 การสร้างความรู้ความเข้าใจและฝึกปฏิบัติการ
วิธีดำเนินการ โรงเรียนได้ส่งทีมแกนนำการจัดการความรู้เข้ารับการอบรมปฏิบัติการเป็นเวลา 3 วัน โดยมีวิทยากรจากสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.) เป็นผู้ให้การอบรม ร่วมกับทีมนักวิจัยจากสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา
ขั้นที่ 4 การวางแผนสู่การปฏิบัติ
วิธีดำเนินการ ทีมแกนนำการจัดการความรู้ได้ร่วมกันทบทวนความรู้ที่ได้รับการอบรมจากนั้นได้วิเคราะห์ภารกิจของโรงเรียนและพิจารณาโครงการ/กิจกรรมที่เหมาะสม เพื่อบูรณาการการจัดการความรู้ในฐานะเครื่องมือที่จะช่วยในการดำเนินการ โดยมีการวางแผนดำเนินการจัดการความรู้เป็น 3 กลุ่มย่อย
ขั้นที่ 5 การดำเนินงาน
วิธีดำเนินการ การดำเนินงานของ 3 กลุ่มย่อยประกอบด้วย
กลุ่มที่ 1 กลุ่มพัฒนาการบริหารจัดการ ประกอบด้วยผู้บริหาร 2 คน ผู้ช่วยผู้บริหาร 8 คน รวม 10 คน มีเป้าหมาย คือ การพัฒนาระบบบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพและความพึงพอใจ ซึ่งได้ดำเนินการนัดประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง มีการสกัดขุมความรู้และแก่นความรู้ โดยได้นำแก่นความรู้ที่ได้มาพิจารณาแล้วสรุปเป็นองค์ประกอบ 4 เรื่อง คือ ความกระจ่างชัดกับภาระงาน การบริหารจัดการที่เป็นระบบความเป็นกัลยาณมิตรในการทำงาน และภาวะผู้นำ
กลุ่มที่ 2 กลุ่มพัฒนาครูที่สอนด้วยกระบวนการวิจัย ประกอบด้วย ครูที่สอนด้วยกระบวนการวิจัยเก่งๆ 7 คน และครูทั่วไป 29 คน มีเป้าหมาย คือ การพัฒนาครูให้สอนด้วยกระบวนการวิจัยได้ประสบความสำเร็จ ซึ่งได้ดำเนินการโดยจัดประชุมร่วมกันระหว่างครูที่สอนเก่งกับครูทั่วไป เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ให้ครูที่สอนเก่งเล่าเรื่อง ร่วมกันสกัดขุมความรู้และแก่นความรู้ นำแก่นความรู้ที่ได้มาพิจารณาแล้วสรุปเป็นองค์ประกอบ 5 เรื่อง คือ แรงจูงใจของผู้สอน ความรู้เรื่องระเบียบวิธีวิจัย เทคนิคการสอน การมีเพื่อนร่วมคิดผู้นำที่ดี และการมีแหล่งข้อมูลที่เอื้อต่อการเรียนรู้
กลุ่มที่ 3 กลุ่มพัฒนาครูใหม่โดยครูพี่เลี้ยงประกอบด้วยครูใหม่ 10 คน และครูพี่เลี้ยง 10 คน โดยมีเป้าหมาย คือ การพัฒนาครูใหม่ให้มีศักยภาพในการทำงานร่วมกันอย่างมีความสุข ซึ่งการดำเนินการเริ่มจากการปฐมนิเทศครูใหม่ จัดประชุม/กิจกรรม ให้ครูใหม่และครูเก่าได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เกิดการถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ จนเกิดความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน สกัดขุมความรู้และแก่นความรู้ จากนั้น นำแก่นความรู้มาพิจารณา แล้วสรุปได้เป็นองค์ประกอบ 5 เรื่อง คือ การเรียนรู้วัฒนธรรมองค์กร การดูแล ชั้นเรียน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การสร้างทัศนคติที่ดีต่ออาชีพครู การปรับตัวและเรียนรู้วิธีการทำงานทั้ง 3 กลุ่ม ได้มีการดำเนินการจัดการความรู้ โดยใช้เครื่องมือหรือวิธีการของการจัดการความรู้ ได้แก่ การเล่าเรื่อง (Storytelling) การหาผู้ที่ปฏิบัติได้ผลดี (Best Practice) ระบบเพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Assist) การสรุปประสบการณ์ AAR (After Action Review) การจัดตลาดนัดความรู้เฉพาะเรื่อง เป็นต้น
ขั้นที่ 6 การทบทวนการทำงาน
วิธีดำเนินการ หลังจากที่ได้ดำเนินการจัดการความรู้ใน 3 กลุ่มย่อยไประยะหนึ่งแล้วทีมแกนนำการจัดการความรู้ของโรงเรียนได้ร่วมกันทบทวนการทำงานและประสานกับเครือข่ายที่เข้าร่วมโครงการฯ มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้วิธีดำเนินการเพื่อปรับปรุงแก้ไขจุดที่ยังบกพร่อง จากการประเมินพบว่ามี 2 เรื่อง ได้แก่ เรื่องการขาดทักษะในการจดบันทึกข้อมูลและการเผยแพร่ข้อมูลความรู้ลง Blog
ขั้นที่ 7 การเสริมความรู้
วิธีดำเนินการ การเสริมความรู้เรื่องที่ยังไม่สามารถทำได้ โดยขอความร่วมมือจากโรงเรียนเครือข่ายในการแบ่งปันความรู้เรื่องการจัดทำ Blog และฝึกฝนเพิ่มเติมเรื่องการจดบันทึกข้อมูล
ขั้นที่ 8 การดำเนินการต่อเนื่องและขยายสู่ทุกส่วนขององค์กร
วิธีดำเนินการ ได้ดำเนินการในกลุ่มเริ่มต้น 3 กลุ่มย่อยต่อเนื่องต่อไป และขยายแนวคิด/วิธีการสู่บุคลากรทุกคน เพื่อให้กลุ่มที่พร้อมเริ่มดำเนินการ
ขั้นที่ 9 การจัดทำฐานข้อมูลความรู้ของโรงเรียนพร้อมทั้งเผยแพร่สู่บุคคลที่สนใจผ่าน Blog
วิธีดำเนินการ “การจัดการความรู้ในโรงเรียนลงสู่ blog “
1. ผู้รับผิดชอบ blog ความรู้ของโรงเรียน จะเป็นผู้บันทึกหรือผู้เล่า ข้อมูล ข่าวสาร เรื่องราวต่างๆที่เกิดขึ้นในโรงเรียนหรือเกี่ยวกับการดำเนินงานของโครงการการจัดการความรู้ของโรงเรียน
2. นำสิ่งที่บันทึกลงใน blog มาเล่าให้ผู้บริหาร ทีมงาน km หัวหน้างาน หรือหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ได้รู้ (กระตุ้น)
3. ให้ครูทุกท่านบันทึกสิ่งดีๆที่ประทับในการทำงาน การจัดการเรียนการสอน การดูแลเด็ก (ลงมือปฏิบัติ)
4. เลือกสรรผลงานของครูที่เขียนเรื่องเล่าได้อย่างดี และเห็นกระบวนการการทำงาน และผลที่เกิดจากการกระทำ
5. นำผลงานของครุลงสู่ blog เพื่อขยายผลของความรู้สู่ชุมชน
6. นำผลงานที่ได้รับการบันทึก blog มาติดป้ายประชาสัมพันธ์ให้เพื่อนครู นักเรียน ผู้ปกครอง ผู้บริหาร ได้อ่าน(บันทึกสิ่งดีๆ)
7. เล่าเรื่องที่ครูบันทึกสิ่งดีๆให้ครูทุกคนฟังในการประชุมครูประจำเดือน
8. ให้หัวหน้าฝ่ายฯ หัวหน้างาน หัวหน้ากลุ่มสาระฯ หัวหน้าสายชั้น ส่งตัวแทน เข้ารับการอบรมการสร้าง blog
9. เชิญวิทยากร อ. บันทูร พันทาง จาก โรงเรียนสตรีเศรษฐบุตรบำเพ็ญ (โรงเรียนในเครือข่ายที่เข้าร่วมการจัดการความรู้) มาให้ความรู้10. ร่วมประชุมกับทีมงาน blog ของโรงเรียน (ตัวแทนของแต่ละหน่วยงาน) เพื่อวางแผนในการบันทึกข้อมูลความรู้ภายในหน่วยงานของตนเอง
ขั้นที่ 10 การสรุปผลการดำเนินงานและการพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ของโรงเรียน
ครั้งต่อไป จะนำเสนอผลที่เกิดจากการจัดการความรู้ของโรงเรียนค่ะ
ความเห็น (2)
ขอชมเชยค่ะว่า บล็อกนี้มีความสม่ำเสมอ ในการบันทึก และเนื้อหาดีค่ะ
อ่านแล้วทำให้เข้าใจว่าได้ดำเนินงานอย่างเป็นระบบและได้ผลดีทีเดียวนะคะ
ขอขอบคุณที่เป็นกำลังใจและชี้แนะแนวทางให้เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง จนสามารถสร้างกระบวนการเรียนรู้ได้
ขอบคุณค่ะ