ถามว่า...เรื่องการข้ามภพชาติทางวัฒนธรรมมีบ้างไหม..?
ตอบว่า...เรื่องนี้มองได้หลายทาง อาจเป็นการข้ามชาติจากเมื่อวันวานนี้มาสู่วันนี้และแสวงหาทางที่จะข้ามไปจากวันนี้สู่วันพรุ่งนี้ หรือข้ามชาติจากความยากจนขัดสนไปสู่ชาติที่พอมีอันจะกินหรือเหลือกินเหลือใช้แบ่งปันกันไป
ถามว่า...การข้ามชาติของคนปฏิบัติธรรมละเป็นอย่างไร..?
ตอบว่า...ก็อาจเป็นการข้ามวังวนแห่งความเป็นมนุษย์สมบัติ ไปสู่สวรรค์สมบัติ และนิพพานสมบัติในที่สุดก็เป็นได้
ถามว่า...แล้วมันเกี่ยวกับวัฒนธรรมการเรียนรู้อย่างไร..?
ตอบว่า..มันเกี่ยวได้ถ้าวัฒนธรรมการเรียนรู้มีจุดหมายเพื่อแสวงหาทางข้ามชาติ ซึ่งผู้เดินตามทางกำหนดได้หมายรู้ ย่อมรู้เท่าทันมายาแห่งโลกาภิวัตน์ในทุกสถานการณ์ จึงไม่น่าหวงว่าเขาจะเป็นคนอ่อนแอหรือตกยุค
อย่างไรก็ตามมีแง่มุมคิดจากศาสตราจารย์ สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ ได้กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า...
ชาติและภพที่ทุกคนต้องเผชิญอยู่แต่ข้ามไปได้ยากยิ่ง คือ ข้ามชาติสังขาร์ ใครข้ามชาตินี้ได้ย่อมหมายถึงข้ามชาติ วัตถุนิยม การไม่ยึดติดอยู่กับรูปแบบ ไม่พันธนาการอยู่ด้วย ทฤษฎี ใดเพียงอันเดียว และก้าวกระโดดไปไกลที่สุดของการข้ามชาติสังขาร์ คือ ความไม่เป็นทาสของ อัตตา.
สรุปได้ว่า ตราบใดถ้าเรายังหาทางข้ามชาติไม่เจอก็คงหลงทางหรือตกหลุมพรางแห่งโลกียสุข ยังหลงตนลืมตายหลงกายลืมแก่เป็นวังวนอยู่อย่างนั้น...