การนิเทศที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

นิเทศเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

การนิเทศเป็นกระบวนการหนึ่งในการขับเคลื่อนเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่จะเกิดขึ้นกับนักเรียน นอกเหนือจากกระบวนการเรียนการสอนที่เป็นกระบวนการหลัก และตามด้วยกระบวนการบริหาร สำหรับกระบวนการนิเทศ ประกอบด้วยการนิเทศ 2 ลักษณะคือการนิเทศที่เกิดขึ้นจากคณะบุคคลภายในองค์กรของโรงเรียนที่จะร่วมมือกันพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ซึ่งเรียกว่า การนิเทศภายใน จะเป็นกระบวนที่ดีรูปแบบหนึ่งเพราะคณะผู้นิเทศภายในจะเข้าใจในปัญหา สาเหตุแห่งปัญหาของตน รู้จุดเด่น จุดที่ควรพัฒนา การรู้จักตนเอง การเข้าใจตนเองจะสามารถพัฒนาได้ง่ายกว่าการที่คนไม่เข้าใจตนเอง ไม่รู้จักตนเอง ลักษณะกิจกรรมการนิเทศภายในมีมากมายหลายรูปแบบกิจกรรมก็เลือกให้เหมาะสมกับสถานที่ เวลาและโอกาส เช่นการสนทนาทางวิชาการ การประชุมกลุมย่อย การระดมความคิด การศึกษาค้นคว้า การสอนงาน การสาธิต การเล่าประสบการณ์ การประชุมทางวิชาการ การสัมมนา การศึกษาดูงาน การสังเกตการสอน เป็นต้น แต่ที่สำคัญคือจะต้องไม่สร้างภาระ ไม่สร้างความทุกข์ ไม่สร้างความหงุดหงิดทางอารมณ์ ต้องสร้างความสบายทางอารมณ์ สร้างความสุขให้เกิดขึ้นกับจิตใจเป็นสำคัญ ถ้าเมื่อไรการนิเทศสร้างความทุกข์ ความหงุดหงิด ผู้รับการนิเทศจะต่อต้านและล้มเหลวในที่สุดผลที่ตามมาก็คือคุณภาพนักเรียน การนิเทศอีกลักษณะหนึ่งคือการนิเทศภายนอก เป็นการนิเทศของบุคคลหรือคณะบุคคลจากหน่วยงานต้นสังกัด บุคคลเหล่านั้นจะมีตำแหน่งว่าศึกษานิเทศก์บ้าง นักวิชาการบ้าง นักการศึกษาบ้าง แล้วแต่คณะไหน แต่อย่างไรก็ตาม หลักของการนิเทศจากภายนอกก็เช่นเดียวกันจะต้องสร้างความสุข ความสบายใจ ความมั่นใจให้เกิดขึ้นกับผู้รับการนิเทศให้จงได้ ต้องไม่นำเสนอในสิ่งผู้รับการนิเทศต้องการอยากรู้ อยากได้ อยากกระทำ อยากแก้ปัญหา กล่าวง่าย ๆ ก็คือต้องสนองความต้องการของผู้รับการนิเทศเป็นสำคัญ ไม่บังคับจิตใจผู้รับการนิเทศ ดังนั้นผู้นิเทศต้องรู้และเข้าใจ ผู้รับการนิเทศเป็นอย่างดีว่า ต้องการอยากได้อะไรเป็นตัวช่วยในการยกระดับผลสัฤทธิ์ทางการเรียน เช่น เทคนิคการสอน วิธีการผลิตสื่อ นวัตกรรม รูปแบบการจัดกิจกรรม ผู้นิเทศต้องสามารถช่วยเหลือได้ ต้องจัดหา การเป็นผู้นิเทศนั้นอาจจะเป็นง่าย แต่การที่จะเป็นผู้นิเทศที่ดีนั้นอาจจะยากถ้าไม่มีภูมิรู้ให้เกิดขึ้นกับตนเองและเพื่อนร่วมงาน ดังนั้นผู้นิเทศจะต้องสร้างศรัทธาให้เกิดขึ้นให้ได้ เมื่อศรัทธาเกิดความร่วมมือจะตามมาระหว่างผู้นิเทศกับผู้รับการนิเทศ ผลที่ตามมาก็คือ คุณภาพของนักเรียนของประเทศเรา ทำอย่างไร ความร่วมมือระหว่างผู้นิเทศกับผู้รับการนิเทศจะเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นวงจรที่ไม่สิ้นสุด จบเรื่องนี้ ขึ้นเรื่องใหม่ไปเรื่อยๆ เชื่อแน่ได้ว่าคูรภาพการจัดการศึกษาของประเทศไทยไม่ด้อยกว่าชาติอื่นอย่างแน่นอน