โรงหนังเร่ : มองผ่านมุมของอาสาสมัคร

  โรงหนังเร่ : มองผ่านมุมของอาสาสมัคร

              เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2550 ที่ผ่านมา ได้มีโอกาสไปทำกิจกรรมโรคหนังเร่ เร่ฝันเพื่อน้องที่ด้อยโอกาส ที่ชุมชน นุรุ้ลอิสลาม ย่านเขตมีนบุรี  ซึ่งก่อนที่จะไปทำกิจกรรมพวกเราก็ได้ไปสำรวจชุมชนแห่งนี้มาแล้ว 1 อาทิตย์ ก่อนที่จะลงทำกิจกรรม ได้ไปพูดคุยกับประธานชุมชน ซึ่งชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนอิสลาม ก็ต้องมีการพูดคุยถึงธรรมเนียมประเพณีสักเล็กน้อยในการทำกิจกรรม ซึ่งเด็กที่มาร่วมกิจกรรม ที่ประธานชุมชนบอกก็อยู่ประมาณ 200 คน ซึ่งช่วงอายุ 4-15 ปี

                เมื่อวันทำกิจกรรมมาถึง ณ เวลา 13.00 น. เราได้นัดอาสาสมัครที่ว่างและมาร่วมทำกิจกรรมในวันนี้ที่สมาคม เพื่อวางแผนงาน และออกเดนทางไปชุมชนในเวลา 15.30 น. ในการประชุมอาสาสมัคร ก็จะมีการแบ่งหน้าที่กันว่าใครรับผิดชอบตรงส่วนไหน และช่วยกันจัดเตรียมอุปกรณ์เมื่อไปถึงที่ชุมชน เราได้เห็นว่าเด็ก ๆ มานั่งรอและช่วยเราในการจัดเตรียมของก่อนที่จะเริ่มทำกิจกรรม ซึ่งเป็นความปลื้มใจของอาสาสมัครอย่างหนึ่งที่ว่า มีเด็กมารอเรานะเขาตื่นตา ตื่นใจ และดีใจที่มีกิจกรรมไปสู่ชุมชนของเขา 

                เมื่อกิจกรรมได้เริ่มต้นขึ้น ณ เวลา 16.00 น. เริ่มต้นด้วยเพลงทักทายสวัสดี ที่สอนน้อง ๆ รูจักทักทายกันด้วยการไหว้ โดยมีพี่มาสคอท คือ พี่กาแฟ(วัวสีน้ำตาล) กับ พี่เป็ด ออกมาทักทายน้อง ๆ ซึ่งเด็ก ๆ ตื่นตาตื่นใจกับตุ๊กตาเหล่านี้ที่ออกมาเล่นกับน้อง  ๆ มีทั้งกลัว ทั้งเข้ามาดึง เข้ามาตี อาสาสมัครที่ได้ใส่มาสคอท จะได้เข้าไปสัมผัสโลกใหม่อีกโลกหนึ่ง มีคนถามว่าทำไมถึงต้องนำตัวมาสคอทไปทำกิจกรรมในชุมชน ก็เพราะว่าสมาคมต้องการนำสื่อใหม่ที่เด็ก ๆ ไม่ค่อยได้สัมผัสไปสู้เด็ก ๆ เพราะน้อยคนมากที่จะได้สัมผัสกับตัวการ์ตูน เพราะจะสัมผัสได้ก็จะมีแค่ในสวนสนุก และการที่จะไปสวนสนุกก็น้อยคนมากที่จะได้ไป ครอบครัวต้องมีเวลาว่าง มีเงิน พาลูกไปเที่ยว แต่ด้วยสังคมปัจจุบันที่มีแต่การแข่งขัน ไม่มีเวลาให้ลูก เด็กก็ไม่ได้สัมผัสกับสื่อใหม่ ๆ เราเล็งเห็นถึงจุดนี้จึงอยากนำสื่อใหม่ ๆ ไปให้น้องที่ด้อยโอกาสตามชุมชนให้เขาได้สัมผัสเหมือนเด็กคนอื่น ๆ ซึ่งตรงจุดนี้เราได้รับการสนับสนุนจากบริษัทที่ทำมาสคอท คือไทยมาสคอท และ เวิร์ดมาสคอท ในการบริจาคมาสคอทมาทำกิจกรรมกับน้อง ๆ 

                ที่บอกว่าถ้าใครได้ส่วมใส่มาสคอทแล้วเหมือนอยู่อีกโลกใหม่ คือ ไม่มีใครรู้ว่าใครสวมมาสคอท ก็จะทำให้เรากล้าที่จะเต้น จะแสดงออกมากมาย และเด็ก ๆ ก็จะกล้าที่จะเข้ามาเล่นกับเรา เพราะถ้าเราในรูปปกติเด็กก็จะไม่กล้ามาเล่นด้วยมากนัก เพราะเคารพและเกรง แต่ถ้าเราส่วมมาสคอทเขาไม่รู้ว่าเราเป็นใคร เขารู้แค่ว่ามีพี่เป็ด พี่วัว มาเล่นกับเขา ก็เป็นการมองพฤติกรรมของเด็กผ่านมาสคอทได้เพราะเด็กก็จะแสดงตัวตนการเล่นของตนเองออกมา เช่น ดึง กอด เตะ ต่อย กระชาก เป็นต้น และได้รู้ว่าผู้ปกครองสนับสนุนเด็กอย่างไร มีการเลี้ยงดูเด็กในลักษณะเช่นไร เช่น ยินดีที่เห็นลูกกล้าแสดงออกโดยไม่กลัวตัวมาสคอทและปล่อยให้ลูกกระชาก ดึง มาสคอทเวลาที่ออกมาเล่นกับเด็ก บางคนก็ห้ามลูกไม่ให้ทำความรุนแรงกับมาสคอท เป็นต้น เป็นมุมมองหนึ่งที่ทำให้เห็นและได้เรียนรู้สังคมจากการทำงานอาสาสมัครโรงหนังเร่ 

               เมื่อมีการร้องเพลง เล่นเกม เพื่อสร้างสันทนาการ ความพร้อม การรวมกลุ่ม การเรียนรู้ผ่านเกมแล้ว เราก็จะสอนน้อง ๆ ให้ประดิษฐิ์สิ่งของที่เราจัดเตรียมไปให้ โดยคราวนี้เราจะสอนน้องทำมงกุฎจากกระดาษและของเหลือใช้ โดยจินตนาการของเด็ก ๆ เองแค่เรามีกระดาษและอุปกรณ์จัดเตรียมไว้ให้ และสุดท้ายปิดท้ายด้วยการฉายหนัง

                หลายคนถามว่าทำไมต้องเป็นหนังเร่ ก่อนอื่นเราขอบอกก่อนว่าการฉายหนังเป็นลักษณะหนังกลางแปลงขนาดเล็กที่มีจอหนัง 2 เมตร ฉายจาก LCD มีเครื่องเสียงพร้อม ในการฉายหนังแต่ละรอบเราจะมานั่งปรึกษากันว่าจะเอาการ์ตูนเรื่องอะไรไปสอน เพราะทุกเรื่องต้องผ่านการคัดกรองจากเราไปก่อน ที่เลือกฉายการ์ตูนเพราะว่า การ์ตูนเป็นอะไรที่เข้าถึงเด็กได้ง่าย และจากการไปฉายมาในหลาย ๆ ที่เราได้ดูพฤติกรรมของเด็กแล้วว่าสมาธิที่เขาจะดูหนังนั้นอยู่ราว ๆ  แค่ 15 นาที ก็จะเริ่มลุกเดิน เพราะฉะนั้นเราจะพยายามหาการ์ตูนเป็นตอน ๆ แต่มีสาระแก่เด็ก ๆ เช่น โดเรมอน ตอน กำเนิด โดมิตะ ตอนนี้ ให้ข้อคิดกับเด็กว่า ชื่อที่พ่อแม่ตั้งให้กว่าจะตั้งได้ต้องผ่านการคัดกรองมาแล้ว และมีความหมายที่ดีซึ่งเข้ากับกระแสของสังคมที่ว่า ปัจจุบันมีคนนิยมเปลี่ยนชื่อตนเองจำนวนมาก และยังสามารถให้เด็กกลับไปคุยกับพ่อแม่ที่บ้านว่า ชื่อผม หมายถึงอะไร เป็นการสร้างความสมานฉันท์ เกิดการพูดคุยกันในครอบครัว หรือเวลาดูหนังก็จะมีการพูดคุยกันมากขึ้น  และการฉายหนังนั้น ทำให้เด็กได้เจอเพื่อน ได้ดูหนังร่วมกับเพื่อน ซึ่งจะทำให้มีการพูดคุยกัน ดีกว่าที่เด็กจะดูอยู่ที่บ้านคนเดียว เพราะ เชื่อว่าทุก ๆ บ้านย่อมมีเครื่องดีวีดี กันอยู่แล้ว แต่การที่ดูคนเดียวนั้นไม่มีความสุข ไม่ได้พูดคุยกับเพื่อน ๆ และไม่มีคนคอยแนะนำ เพราะพ่อแม่ก็ไปทำงาน ไม่มีบทสรุปของหนังที่ดู เพราะในการฉายหนังแต่ละครั้งเราจะมีบทสรุปร่วมกันกับน้อง ๆ 

                การที่เราได้เข้าไปกิจกรรมในชุมชนนั้นเพียงช่วงเวลาเพียงไม่กี่ชั่วโมงแต่เราได้อะไรที่คุ้มค่ากับมามากมาย การต้อนรับจากชุมชน การประสานงานที่อยากให้เราไปทำกิจกรรมร่วมกับชุมชนอีกถ้ามีกิจกรรม เสียงหัวเราะและรอยยิ้มของเด็ก ๆ ถึงเราจะเหนื่อยแต่ก็มีความสุขร่วมกับเด็ก ที่ให้เขาได้ใช้ช่วงเวลาเพียงไม่กี่ชั่วโมงมาทำกิจกรรมกับเรา ดีกว่าที่เขาไปเล่นเกม ติดยา เพราะเพียงไม่กี่ชั่วโมงก็ช่วยเหลือให้ เขาห่างไกลจากสิ่งไม่ดีเหล่านนี้ได้ และสร้างแบบให้ชุมชนได้มีกิจกรรมในชุมชน เพียงแค่แต่ละบ้านเอาของที่ตนมีมาร่วมกันจัดกิจกรรม เช่น บ้านนี้มีเครื่องเสียง บ้านนี้มีจอ บ้านนี้มีเครื่องฉาย ก็มารวมกันฉายหนังเดือนละครั้งหรือมีงานอะไรก็อาจจะปิดท้ายด้วยการฉายหนังก็เป็นได้ สร้างให้มีกิจกรรมเกิดขึ้นในชุมชนให้เกิดความร่วมมือกันในการทำกิจกรรม และนอกจากนี้ เราอยากให้บรรยากาศของหนังกลางแปลไม่จางหายไปจากสังคม เพราะปัจจุบันนี้บรรยากาศหนังกลางแปลงหาได้ยากยิ่งในสังคมเมือง หรือแม้แต่ชนบทเองก็ตาม

                 สุดท้ายโครงการโรงหนังเร่ยังไม่มีวันสิ้นสุด ยังดำเนินการต่อไปเรื่อย ๆ อย่างน้อยที่สุดเราจะจัดให้ได้เดือนละ 1-2 ครั้งตามกำลังของเรา บางครั้งไม่มีทุน ก็รวมกันอาสาสมัครเท่าที่มีช่วยๆ กัน เพื่อให้ได้ไปทำกิจกรรมกับเด็ก ๆ ในชุมชนในที่ต่าง ๆ เพราะการฉายหนังแต่ละครั้ง ใช้งบประมาณเกือบ  3,000 บาท เพราะต้องเสีย ค่าเช่ารถขนอุปกรณ์ ซื้อของรางวัล อุปกรณ์ต่าง ๆ ในการทำกิจกรรม ขนม เป็นต้น เพราะเราต้องยอมรับว่าทุกอย่างก็มีราคา การทำกิจกรรมตรงนี้ก็ต้องมีค่าใช้จ่ายเช่นกัน ก็มีอาสาสมัครหลายท่านที่มาร่วมทำกิจกรรมที่เล็งเห็นปัญหาตรงจุดนี้ก็รวมกันควักเนื้อออกมาช่วย เพราะอย่างหนึ่งของสมคมนี้ที่ข้าพเจ้าได้มาเป็นอาสาสมัคร คือ สมาคมอยากให้คุณมาสัมผัสกับงานและเห็นปัญหาจริง ๆ เสียก่อนแล้วค่อยให้ความช่วยเหลือ เพราะคุณจะไม่มีคำถามว่าเงินไปทำอะไร และคุณจะให้ความช่วยเหลืออย่างสบายใจ และมีความสุขกับการให้ดังที่ข้าพเจ้าได้รับ มีคนถามว่ามันสุขอย่างไร เราไม่สามารถบรรยายได้แต่ลองนึกภาพ เด็กเป็นร้อย ๆ คนที่มานั่งรอเรา และเมื่อทำกิจกรรมร่วมกับเรา เขามีรอยยิ้ม มีเสียงหัวเราะ และอยากเป็นเหมือนเรา ถ้าเขารู้ว่าเราเรียนอะไร เราทำงานอะไร เขาก็จะมาเล่า มาพุดคุยกับเรา และเห็นเราเป็นต้นแบบ และจากการสรุปงานทุกครั้งที่ลงทำงานของสมาคม อาสาสมัครทุก ๆ คนรวมถึงตัวข้าพเจ้าจะได้เรียนรู้อะไรกลับไปจากสังคมมากมายและแต่ละชุมชนก็จะได้เรียนรู้ที่แตกต่างกันออกไป ไม่มีใครสามรถบรรยายออกมาหมดได้นอกจากมาสัมผัสด้วยตัวเอง การลงไปทำงานกับชุมชนในรูปแบบของโรงหนังเร่นี้ เพราะเราไม่ต้องการให้เด็กออกมาจากชุมชน เราจึงอยากเอาสื่อต่าง ๆ ไปให้เด็กได้เรียนรู้ในชุมชนโดยไม่ต้องออกมาแสวงหาภายนอกจนเกิดเป็นอันตรายได้ และฝันต่อไปของโครงการนี้ คือ อยากมีรถโมบายในการจัดสื่ออย่างครบคันขับเคลื่อนไปตามที่ต่าง ๆ จอดได้ทุกที่ วันหนึ่งสามารถไปได้หลาย ๆ ที่ โดยเปิดรถให้เด็กได้เรียนรู้สื่อมากมาย มาว่าคอมพิวเตอร์ ห้องหนังสือ เกมที่เสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งเป็นการเข้าถึงเด็กได้มากและรวดเร็ว แต่ก็ยังเป็นแค่ฝันที่เราพยายามที่จะทำให้เป็นจริง แต่ต้องใช้ทุนจำนวนหนึ่ง ซึ่งเป็นการยากที่จะระดมทุนมาซื้อรถโมบาย  และโครงการก็ไม่มีงบประมาณตอบรับ เพราะฉะนั้น ณ ตอนนี้เราทำได้เพียงไปฉายหนังตามชุมชนแต่เราก็พยายามที่จะเอาสื่อที่หลายหลายและสิ่งใหม่ทีอาสาสมัครร่วมกันคิดไปสู้เด็ก ๆ ให้ได้มากที่สุด และเราหวังว่าฝันที่เราจะทำเพื่อเด็ก ๆ จะเป็นจริง

                ท้ายสุดถ้าคุณอยากเรียนรู้สังคมร่วมกับเราในการเป็นอาสาสมัครเพียงแค่คุณมีใจอยากช่วยสังคมก็ร่วมมาเป็นอาสาสมัครร่วมกัน หรือสนับสนุนในรูปแบบต่าง ๆ ก็ยินดี และขอฝากเกี่ยวกับโรงหนังเร่ที่ นุรุ้ลอิสลาม ซึ่งมีภาพบรรยายการจาก รายการแบ่งปันรอยยิ้มที่จะออกอากาศ วันที่ 9 ธันวาคม 2550 ที่ ทางรายการได้ไปติดตามกระบวนการทำกิจกรรมทั้งหมด ถ้าสนใจก็สามารถติดตามดูได้ก่อนที่จะตัดสินใจมาเป็นอาสาสมัคร หรือสนับสนุนในรูปแบบต่าง ๆ