เมื่อฝันของผมตอนเด็กๆ เป็นจริงขึ้นมา....คนทำพันธุ์ (๑)
หลายท่านอาจจะทราบแล้วว่าพืชผักในบ้านเราที่เราๆท่านๆ รับประทานกันในแต่ละมื้อนั้นหลายๆชนิดเป็นพันธุ์ลูกผสม ซึ่งต้องอาศัยทั้งศาสตร์และศิลป์ในการออกแบบและสร้างขึ้นมา กว่าจะได้พันธุ์ลูกผสมสักพันธุ์หนึ่งโดยใช้วิธีมาตรฐาน (Conventional breeding) อย่างน้อยๆก็ประมาณ 2-3 ปี ครับ
ผมยังจำภาพในอดีตที่ผ่านมาได้เป็นอย่างดี คุณยายของผมท่านชอบปลูกผักสวนครัวไว้ริมตลิ่งซึ่งก็อยู่ข้างๆบ้านแหละครับ หลังเลิกเรียนกลับมาถึงบ้านก็หิ้วถังน้ำไปตักน้ำจากคลองหน้าบ้านขึ้นมารดให้พืชผักที่ยายของผมปลูกไว้ได้สดชื่นหลังจากที่พวกเขายืนตากแดดมาทั้งวัน เท่าที่ผมจำได้ก็จะมีกระเจี๊ยบเขียว บวบเหลี่ยม ฟักทอง ส่วนพืชที่ไม่ต้องรดน้ำก็คือ ต้นโสน เพราะจะขึ้นเองตามธรรมชาติอยู่ริมคลอง
พูดถึงโสน ผมนึกถึงเพลงขึ้นมาได้ที่ร้องว่า "แม่ดอกโสนบานเช้า แม่ดอกสะเดาบานเย็น..." ผมว่าคนแต่งเพลงไม่รู้จักชีววิทยาของดอกโสน (Floral biology) แน่ๆเลย หรือไม่ก็ ต้นโสนที่บ้านของผมเป็นคนละพันธุ์กัน เพราะเขาบานตอนเย็นครับ ดอกสีเหลืองอร่ามห้อยเป็นช่อระย้าริมฝั่งคลอง เชิญชวนให้ชาวบ้านไปเก็บมาเป็นอาหารตามวิถีไทยในเมนูดอกโสนลวก หรือนำมาผัดน้ำมันทานกับน้ำพริก...น่าทานไหมครับ
สิ่งที่ผมต้องการจะบอกก็คือในการจะสร้างพันธุ์พืชนั้น นอกจากเราจะต้องเข้าใจนิสัยการเจริญเติบโตของพืชแล้ว ชีววิทยาของดอกในส่วนที่เกี่ยวกับการผสมเกสรของพืชที่เราสนใจมีความสำคัญมากๆ หากผสมเกสรไม่ตรงกับช่วงเวลาที่เหมาะสม พืชก็จะผสมไม่ติด สุดท้ายเราก็ไม่สามารถเก็บเมล็ดได้
หลังจากที่สภาพสังคม เศรษฐกิจมีการพัฒนาไปสู่ระบบที่มีการค้าขายเชิงธุรกิจมากขึ้น พันธุ์พืชพื้นเมืองค่อยๆถูกแทนที่ด้วยพันธุ์ลูกผสม เนื่องจากสามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้มากกว่าพันธุ์พื้นเมือง ทั้งเรื่องรสชาติ ความดก ความแข็งแรง หรือแม้กระทั่งทรงผล สีผล ก็ยังสามารถทำได้ โดยอาศัยหลักการทางพันธุศาสตร์และการปรับปรุงพันธุ์พืชมาช่วยออกแบบและสร้างพันธุ์ขึ้นมา คล้ายๆกับงานของดีไซน์เนอร์ที่ออกแบบตัดเย็บเสื้อผ้านั่นแหละครับ
ความเห็น (20)
อ่านบันทึกนี้แล้วทำให้นึกภาพถึงเมื่อครั้งพี่ยังเด็กๆ สมัยก่อน (ฟังดูนานดีมั้ยค่ะ) เราชอบไปอาบน้ำที่แม่น้ำ เพราะยังไม่มีน้ำประปา ส่วนน้ำใช้ในบ้านเราซื้อจากคนที่เขาเข็นน้ำมาขาย (หากที่บ้านปู่กับย่าต้องไปหาบจากบ่อน้ำคนข้างบ้าน)
ที่แม่น้ำจะมีตลิ่งสูง และที่เชิงตลิ่งชาวบ้านจะปลูกผักเต็มทั้ง 2 ข้าง เวลาเดินไปอาบน้ำช่วงเย็นๆ บรรยากาศดีมากๆค่ะ บางครั้งขากลับจากอาบน้ำเราก็จะแวะสวนผัก ซึ่งอาจเป็นสวนตัวเองหรือสวนของญาติเก็บผักไปลวกทานกับน้ำพริก
เช้าๆ หากเราไปเก็บผักมาทำอาหารเช้า จะมีหมอกลอยเต็มพื้นน้ำและแปลงผัก...สดชื่น มีความสุขค่ะ
ยังนึกถึงบรรยากาศเก่าๆ เมื่อก่อนมากค่ะ
สมัยนี้ลูกผสมเต็มเมืองทั้งพืช สัตว์ สิ่งของ แม้กระทั้งคน
น่าสนใจมากครับ
บางครั้งผมนั่งมองดอกไม้ ลองผสมสีเล่นๆในหัวสมอง สีที่ได้คงแปลกตา
เป็นงานที่น่าสนใจ และหากผมทำได้คงนั่งลุ้นอย่างมีความสุข
อ่านมาถึงตรงนี้ "...ต้องเข้าใจนิสัยการเจริญเติบโตของพืชแล้ว ชีววิทยาของดอกในส่วนที่เกี่ยวกับการผสมเกสรของพืชที่เราสนใจ..." แล้วทำให้คิดถึงสัจธรรม ^ ^
คิดถึงธรรมชาิิติคน คิดถึงการสอนลูกศิษย์... ดีจัง..ขอบคุณค่ะ
สวัสดี ข้ามสีทันดร
อ่านแล้วนึกถึงอดีต ที่เคยได้ลิ้มชิมรส ขนมดอกโสน มีรสชาดแปลก ไม่เหมือนขนมอย่างอื่น
ตอนนี้อ่านแล้ว ก็อยากกินอีก แต่ไม่รู้จะหาที่ไหน
ขนมโบราณ นับวันจะหากินยากทุกวัน
สุข สงบ เย็น
rainalone
สวัสดีค่ะ
เห็นบันทึก รีบเข้ามาอ่านเลยนะนี่ เพิ่งกลับจากไปธุระค่ะ
จริงๆการให้ความรู้โดยภาพรวมแบบนี้ก็ดี เพราะที่g2kนี้ ยังไม่มีใครเขียนนะคะ และคุณสาธิตจะรู้ข้อจำกัดบางอย่างดีด้วย
พี่เคยตั้งบริษัทผลิตเมล็ดภัณฑ์ เอาไว้ทำให้ตัวเอง ไม่ค่อยขาย แต่จะขายให้พวกที่ทำContract Farming กับเรา
เราต้องมีไร่ตัวอย่างให้เขามาศึกษา และตัวพ่อแม่ปู่ย่าตายาย ของเมล็ดพันธ์ พี่ไปทำไกลถึงลพบุรี ดังนั้น จึงไม่มีโอกาสกลายพันธ์
คนที่เป็นมันสมองเรื่องนี้ของพี่ พูดชื่อเขา คุณต้องรู้จักค่ะ
เรื่องแบบนี้ คุยกันได้ยาว เอาแค่นี้ก่อนนะคะ
รักษาสุขภาพค่ะ
- สวัสดีค่ะคุณกบ...
- อิอิ..เห็นชื่อครั้งแรก "คนทำพันธุ์" คิดไปไกลซะแล้ว นึกว่า....
- กลับมาๆๆเข้าเรื่องดีกว่า ที่บ้านหว้าสมัยก่อนเป็นดงโสนเลยค่ะ เยอะมากเลย เป็นดงโสนที่ขึ้นในเมืองค่ะ เพราะเราเพิ่งจะมาสร้างบ้านที่พิษณุโลกได้ห้าปี
- เพราะฉะนั้นที่นี่จึงเป็นแหล่งเก็บโสนไปขายแหล่งใหญ่ทีเดียว ตอนมาสร้างบ้านเห็นเขาบ่นๆเสียดายกันค่ะ เพราะเราต้องตัดทิ้งหมดเลย ดอกโสนผัดน้ำมันทานกับน้ำพริกกะปิ อร่อย.
แวะมาให้กำลังใจค่ะ
- สวัสดีค่ะ ..
ชอบกับคำว่า พืชผักในบ้านเราที่เราๆท่านๆ รับประทานกันในแต่ละมื้อนั้นหลายๆชนิดเป็นพันธุ์ลูกผสม ซึ่งต้องอาศัยทั้งศาสตร์และศิลป์ในการออกแบบและสร้างขึ้นมา กว่าจะได้พันธุ์ลูกผสมสักพันธุ์หนึ่ง
มันดูยิ่งใหญ่ดีนะคะ และก็จริง ๆ ด้วย
สวัสดีครับพี่แป๋ว 
วิถีชีวิตแบบที่พี่เล่ามา ผมก็เคยสัมผัสครับ แต่ไม่ต้องเดินไปอาบน้ำไกลๆ เพราะบ้านอยู่ติดคลอง ยิ่งถ้าเป็นฤดูหนาวก็จะเห็นหมอกลอยเต็มพื้นน้ำไปหมด แค่นี้ก็ถือว่าเป็นสิ่งมหัศจรรย์และให้ความสุขแก่เด็กนอก (เมือง)อย่างผมได้แล้วครับ อิอิ
ใช่ครับ..."สมัยนี้ลูกผสมเต็มเมืองทั้งพืช สัตว์ สิ่งของ แม้กระทั้งคน"
รถก็ยังเป็น Hybrid car เลยครับ
ขอบคุณมากครับ
สวัสดีครับน้องเอก 
ว่างๆก็ลองผสมเกสรดอกไม้เล่นๆได้ครับ เพราะความน่าสนใจของไม้ดอก ก็คือการที่ดอกมีสีสันแปลกตาออกไปจากเดิม
และที่น้องเอกบอกว่า...หากผมทำได้คงนั่งลุ้นอย่างมีความสุข...ตรงนี้แหละครับ เป็นสิ่งที่ต้องหล่อหลอมให้คนที่ทำงานด้านนี้ เกิดฉันทะ และเห็นแบบนี้ให้ได้ ซึ่งจะช่วยให้งานที่เขาทำไม่น่าเบื่อและสนุกในการทำงาน เพราะงานปรับปรุงพันธุ์พืชเป็นงานที่ค่อนข้างหนัก หากเปรียบเทียบกับงานขายซึ่งน้องๆที่เรียนจบมาใหม่ๆในสายเกษตรชอบเลือกอาชีพนี้ น้อยคนนักที่จะมาทำงานด้านปรับปรุงพันธุ์
ถ้าทำงานด้วยใจรัก งานก็จะออกมาดีและมีผลงาน คนทำงานก็มีความสุข
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับพี่กมลวัลย์ 
อ่านมาถึงตรงนี้ "...ต้องเข้าใจนิสัยการเจริญเติบโตของพืชแล้ว ชีววิทยาของดอกในส่วนที่เกี่ยวกับการผสมเกสรของพืชที่เราสนใจ..." แล้วทำให้คิดถึงสัจธรรม ^ ^
คิดถึงธรรมชาิิติคน คิดถึงการสอนลูกศิษย์
พี่กำลังนึกถึงเทคนิคในการถ่ายทอดวิชาของอาจารย์ไปสู่ลูกศิษย์ว่าทำอย่างไรให้เขาสามารถรับและเข้าใจได้ดีใช่ไหมครับ?
เพราะการผสมเกสร (pollination) ต้องคำนึงถึงช่วงเวลาที่เหมาะสมเพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ (fertilization) ไม่งั้นเราก็จะไม่ได้เมล็ด
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับ...คุณซูซาน
เด็กนอก (เมือง) อย่างผม ยังไม่ค่อยแตะเลยครับทั้งดอกโสนและดอกสะเดา
ถ้าเมนูสะเดาน้ำปลาหวานกับปลาดุกย่าง ผมก็เลือกปลาดุกดีกว่า ฮ่าๆๆ
ลองเริ่มจากเมนูผักเทมปุระก่อนดีไหมครับ เช่น ถั่วฝักยาว ดอกแค ดอกขจร (ดอกสลิด) ถ้าเป็นผักบุ้งก็ยำผักบุ้งกรอบไงครับ
ขอบคุณครับ
สวัสดีค่ะน้อง...ข้ามสีทันดร
ตอนยังเด็ก คุณแม่ทำให้กินค่ะ ขนมดอกโสน ใช้แป้งข้าวเจ้า อร่อยนุ่มฟันจังค่ะ
ขอบคุณค่ะที่ทำให้คิดถึงเรื่องตอนเด็กค่ะ
"จริงๆการให้ความรู้โดยภาพรวมแบบนี้ก็ดี เพราะที่g2kนี้ ยังไม่มีใครเขียนนะคะ และคุณสาธิตจะรู้ข้อจำกัดบางอย่างดีด้วย"
อิอิ..เห็นชื่อครั้งแรก "คนทำพันธุ์" คิดไปไกลซะแล้ว นึกว่า....
อ.ลูกหว้า คิดถึงอะไรครับ???
- ฮ่าๆๆ นั่นซิ คิดอะไรอยู่ครับ
- ขอบคุณทั้ง 2 ท่านมากครับที่มาช่วยสร้างรอยยิ้มในบันทึกนี้
- ที่อยุธยามีกลุ่มอาชีพ ประดิษฐ์ดอกไม้จากต้นโสนหางไก่ด้วยครับ
- ขอบคุณมากครับคุณครู anita
- ที่โรงเรียนฝนตกมากไหมครับ
ครับ...คุณต้อม
ในส่วนที่เป็น Science ก็เพราะต้องอาศัยทั้งวิชาพฤษศาสตร์ ปรับปรุงพันธุ์พืช พันธุศาสตร์ สถิติ ฯ
ขณะที่ความเป็น Arts ก็คือการใช้จินตนาการออกแบบพันธุ์พืช เช่น ทรงผลที่สวยนั้นควรมีลักษณะอย่างไร หรือลายละเอียดบนผลมะระจีนที่สวยควรเป็นอย่างไร ประมาณนี้ล่ะครับ...ขอบคุณครับ
สวัสดีครับ
วิถีชีวิตของคุณแผ่นดินตอนเด็กๆ ดูช่างคล้ายวิถีชีวิตของเด็กนอก (เมือง) อย่างผมจริงๆ
ผมคิดว่า ธรรมชาติและวิถีชีวิตของเด็กๆสมัยก่อนช่วยขัดเกลาให้ใจไม่แข็งกระด้าง ซึ่งต่างกับทุกวันนี้
ขอบคุณครับ