เรื่องเล่า….เรื่องเหล้า
การเล่าเรื่องเป็นการบอกกล่าวเรื่องราวจากคนสู่คน จากคนสู่กลุ่ม จากกลุ่มสู่ชุมชน การเรื่องเล่าเล็กๆ ของคนตัวเล็กๆ แต่มีพลังอย่างยิ่งใหญ่ เป็นกระบวนการสำคัญอันหนึ่งของการสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลง ส่วนใหญ่เรามักอยากฟังเรื่องเล่าของคนใหญ่ๆ แต่มักไม่ใส่ใจเรื่องเล่าของคนเล็กคนน้อย ทั้งที่เขาเป็นครูอันยิ่งใหญ่ของคนในชุมชน
วันนี้ (๑๕ สิงหาคม ๒๕๕๐) โครงการครอบครัวเข้มแข็งจังหวัดน่าน ได้ชักชวนคนเล็กคนน้อยแต่มีหัวใจที่ยิ่งใหญ่และได้ปฏิวัติตัวเองและครอบครัว ด้วยการเลิกเหล้า มาเล่าเรื่องสู่กันฟัง ครั้งนี้เราใช้การจัดเวทีเรียนรู้สัญจรที่หอประชุมของกลุ่มออมทรัพย์บ้านวังฆ้อง บริเวณสถานีอนามัยถืมตอง อำเภอเมืองน่าน เวทีนี้ได้เชิญชวนเอาตัวจริงเสียงจริงของคนจริงแท้ ที่เป็นแกนนำขับเคลื่อนเรื่องเหล้าในชุมชน และคนที่กล้าเปลี่ยนแปลงตัวเองหันหลังให้กับเหล้าโดยเด็ดขาดมาร่วมเวที รวมกัน ๓๔ คน
กระบวนการเริ่มจากการชี้แจงความเป็นมาและสันทนาการทำความรู้จักคุ้นเคยกัน โดยมีคุณภาคภูมิ พรมสาร, คุณศุภรัตน์ เสาร์แดน, คุณสมฤทธิ์ (หนานน้อย) เจ้าเก่า หลังจากนั้นคุณพยอม วุฒิสวัสดิ์ และคุณสุภาพ สิริบรรสพ เริ่มกระบวนการเล่าเรื่องโดยให้ผู้เข้าร่วมเวทีจับคู่กันผลัดกันเล่าเรื่อง เน้นการเล่าเรื่องอย่างมีพลังและการฟังอย่างตั้งใจ สำหรับผู้ก่อการดีจะเล่าเรื่อง “แรงบันดาลใจในการขับเคลื่อนเรื่องเหล้า กระบวนการขับเคลื่อน ผลของการดำเนินงาน ปัญหาอุปสรรคในการทำงาน” ส่วนคนที่เลิกเหล้าก็เล่าเรื่อง “ชีวิตตนเองและครอบครัวเมื่อตอนดื่มเหล้า จุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้คิดเลิกดื่มเหล้า วิธีการเลิกเหล้า การช่วยเหลือประคับประคองของคนในครอบครัวในการเลิกเหล้า ชีวิตความเป็นอยู่หลังเลิกเหล้า” เมื่อทุกคนได้เล่าเสร็จแล้วจากจับคู่ก็ให้แต่ละคู่ไปจับกับคู่อื่นอีก ๒ คู่รวมเป็น ๓ คู่ ๖ คน แล้วให้แต่ละคนเล่าเรื่องของเพื่อนตอนจับคู่ครั้งแรกให้คนในกลุ่มฟัง หลังจากทุกคนทุกกลุ่มเล่าเรื่องเสร็จ ก็ให้แต่ละกลุ่มคัดเลือกเรื่องที่น่าสนใจของคนในกลุ่มมา ๑ เรื่อง เพื่อเป็นตัวแทนของกลุ่มไปเล่าให้กลุ่มใหญ่ฟัง กระบวนการเล่าเรื่องเด่นวันนี้เป็นไปอย่างสนุกสนานเร้าใจ สนุกได้แม้ไม่มีเหล้าก็ตาม
เรื่องเด่นๆ มีอย่างหลากหลายจากชุมชนต่างๆ อาทิเช่น
คุณตา (พ่อน้องชาย) แห่งบ้านวังหมอ ที่ผ่านชีวิตการดื่มเหล้ามาโชกโชน ชีวิตครอบครัวก็มีแต่ระหองระแหงกัน เงินก็หมดไปกับเหล้า แล้ววันหนึ่งน้องชายได้เข้ามาอบรมแกนนำครอบครัวเข้มแข็ง รวมทั้งหลักสูตรลดละเลิกเหล้า น้องชายก็กลับไปขอร้องคุณพ่อให้เลิกเหล้า โดยบอกว่าลูกเป็นถึงแกนนำเยาวชน แกนนำครอบครัวเข้มแข็ง แต่พ่อสิยังดื่มเหล้า ครอบครัวเราก็มีแต่เรื่องทะเลาะเบาะแว้ง จากเสียงเล็กๆ แต่หัวใจยิ่งใหญ่ของลูก ทำให้พ่อคิดได้ว่าถึงเวลาแล้วที่เราจะหันหลังให้กับเหล้าโดยเด็ดขาดเพื่อลูก จากวันนั้นถึงวันนี้ ๓ ปีแล้วที่คุณตาได้เลิกเหล้า ทำให้ชีวิตครอบครัวมีความรักความอบอุ่น ไม่ทะเลาะเบาะแว้งกัน เงินที่หามาได้ก็พอมีเก็บมีใช้ กลายเป็นที่รักของลูกๆ ภรรยา และคนในชุมชน
คุณนิศากร แห่งบ้านเขื่อนแก้ว เป็นอีกคนที่เล่าเรื่องตนเองบนเค้าน้ำตาแห่งความปิติสุข ท่ามกลางการให้กำลังกันและกันของคนเข้าร่วมเวทีอย่างอบอุ่น นิศากรบอกว่าแม้ตนเองจะเป็นผู้หญิงแต่ด้วยสมัยนั้นการทำงานเป็นปัจจัยที่เอื้อให้เกิดการดื่มเหล้ากันประจำหลังเลิกงานกับเพื่อนร่วมงาน กลายเป็นคนที่ดื่มเหล้ามาอย่างโชกโชน มีวีรกรรมหลายอย่างที่ไม่อยากจดจำ วันหนึ่งเมื่อการอบรมแกนนำครอบครัวเข้มแข็งหลักสูตรลดละเลิกเหล้า ทีมวิทยากรได้ให้ผู้เข้าร่วมอบรมได้เขียนจดหมายถึงคนที่ตนเองรัก เพื่อบอกเล่าความรู้สึกที่อยากบอกเขา คุณพยอม วุฒิสวัสดิ์ คณะทำงานครอบครัวเข้มแข็ง ก็ถือโอกาสนี้เขียนจดหมายถึง ๕ ฉบับ หนึ่งในนั้นก็คือจดหมายถึงนิศากรซึ่งเป็นหลาน โดยบอกเล่าถึงความรักและห่วงใยและอยากให้เลิกเหล้า ในวันที่เขาได้รับจดหมายวันนั้นก็ยังเมาอยู่เลยก็อ่านบ้างแบบไม่ค่อยใส่ใจนัก แต่หลังจากหายสร่างเมา เขาได้นำจดหมายนั้นมาอ่านอีกครั้ง ทำให้เริ่มคิด และลูกก็ยังตอกย้ำเขียนความรู้สึกอยากให้แม่เลิกเหล้าให้แม่อีก ที่สำคัญคุณพยอม ก็ชักชวนเขาไปเข้าร่วมเวทีเรียนรู้ครอบครัวเข้มแข็งอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดความละอายตนเอง จึงเริ่มต้นทำความดีเพื่อลูกด้วยการงดเหล้าเข้าพรรษา หลังจากนั้นเขาพบว่างดเหล้าแล้วชีวิตความเป็นอยู่ของตนเองดีขึ้น จึงได้เลิกเหล้าอย่างถาวรมาจนปัจจุบันนี้กว่า ๓ ปีแล้ว แม้แต่จะซื้อเหล้าเลี้ยงคนอื่นก็ไม่ทำ เพราะเป็นการส่งเสริมให้คนอื่นดื่มเหล้าอีก ปัจจุบันครอบครัวนิศากรมีความสุขมาก ได้หอมแก้มลูกทุกวัน เป็นความปิติสุขยิ่ง เราซึ่งได้ฟังเรื่องราวก็รู้สึกพลอยยินดีด้วยกับความสุขของเขา
เรื่องเล่าอันยิ่งใหญ่ของคนเล็กๆ (แต่มันยิ่งใหญ่มากสำหรับเรา) มีอีกหลายเรื่องราวที่น่าสนใจ แต่ละคนล้วนผ่านร้อนผ่านหนาว และชีวิตที่อยู่กับเหล้ามานาน แต่วันนี้ทุกคนบอกเป็นเสียงเดียวกันว่ามีความสุขกับชีวิตที่ไม่มีเหล้า ครอบครัวมีความรักความอบอุ่นขึ้น และสามารถอยู่ร่วมกับคนอื่น สนุกสนานครื้นเครงได้ แม้ไม่มีเหล้าก็ตาม
เรื่องเล่าเร้าพลัง สร้างความปิติสุข เข้าอกเข้าใจกัน และช่วยเกื้อหนุนกัน วันนี้ทุกคนบอกว่าจะช่วยกันขับเคลื่อนงานลดละเลิกเหล้าในชุมชนอย่างต่อเนื่อง และจะช่วยประคับประคองคนกล้าที่เลิกเหล้าได้แล้วให้เลิกได้อย่างถาวร และจะเป็นแกนสำคัญในการทำงานครอบครัวเข้มแข็ง เพื่อความผาสุกของคนในครอบครัวและคนในชุมชนสืบไป
ความเห็น (1)
สุธานี วุฒิสวัสดิ์
ขอเป็นกำลังใจให้อาพยอมทำงานให้สำเร็จทุก ๆงาน..ดูแลสุขภาพด้วยน่ะ..ตอนนี้หลานเขยเชียงใหม่กำลังจะเป็นอีกคนที่เลิกดื่ม...หลังจากจะมีหลาน(ไผ่ตง)มาวุ่นวายให้อาหายเหงาอีกคน...ผมเลิกแล้วคร้าบๆๆๆๆๆ...