คิ... ออกแล๊ะ
ในวันจันทร์ที่ 9 มกราคม
ที่ผ่านมา
สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาลมีการประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันของพนักงานในสถาบันฯ
วันนี้คุณพิศาล ได้นำเรื่อง การคิด การคิดเชิงวิพากษ์
มาเป็นหัวข้อในการแลกเปลี่ยน
เห็นว่าน่าจะมีประโยชน์จึงขอนำมาเผยแพร่ให้แลกเปลี่ยนกันต่อค่ะ
คิดเพื่ออะไรกัน
·
เพื่อกำหนดความเป็นตัวตนของเรา
·
เป็นพื้นฐานของสติปัญญาและความเข้าใจ
·
เป็นพื้นฐานของการตัดสินใจ
·
เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลง
·
เพื่อสร้างความสามารถในการแข่งขัน
เมื่อไหร่ที่ต้องคิด
·
เมื่อเกิดความต้องการทางกายภาพ เช่น หิวต้องคิดว่าจะกินอะไรดี
· เพื่อความอยู่รอด
เราไม่ได้มีชีวิตอยู่รอดเพื่อให้มีความคิด
แต่เราคิดเพื่อให้เราอยู่รอด
· เมื่อเกิดปัญหา
จะคิดเพื่อหาทางแก้ปัญหา
·
เมื่อต้องการสิ่งแปลกใหม่
· เมื่อเกิดความสงสัย
“คนขี้สงสัยไม่ใช่คนโง่ แต่เป็นคนที่กำลังจะฉลาด”
รูปแบบของความคิด 10 มิติ
· การคิดเชิงวิเคราะห์
(analytical thinking) เป็นความคิดที่สามารถนำไปตรวจสอบขอเท็จจริง
หาคำตอบโดยการอธิบาย มาจากข้อมูลพื้นฐานและเหตุผลมาอธิบาย
· การคิดเชิงสังเคราะห์
(Synthesis Thinking)
เป็นความสามารถที่จะนำปัจจัยที่แยกกันที่อยู่มาจัดกรอบให้เหมาะสม
·
การคิดเชิงเปรียบเทียบ(Comparative Thinking)
เป็นความสามารถในการที่จะหาความคล้ายคลึง
มีเป้าหมายที่จะอธิบายเรื่องต่างๆ
· เชิงมโนทัศน์( Conceptual
Thinking) เชิงหลักการ
เป็นความสามารถที่จะนำเอาข้อมูลทั้งหมดที่มีอยู่มาผสมผสานกันเพื่อสร้างความความคิดใหม่ๆ
· เชิงสร้างสรรค์ (Creative
Thinking)
· การคิดเชิงประยุกต์
(Applicative Thinking)
เป็นการนำความสามารถเดิมไปปรับหรือประยุกต์ใช้
· การคิดเชิงกลยุทธ์ (
Strategic Thinking) กำหนดทิศทางหรือข้อยุติได้อย่างชัดเจน
ตามข้อจำกัดที่มีอยู่ เพื่อบรรลุเป้าหมาย
· การคิดเชิงบูรณาการ (
Integrative Thinking) การคิดที่นำเรื่องต่างๆ
ที่มีอยู่รอบตัวมาทำเป็นเรื่องเดียวกันได้
· การคิดเชิงอนาคต
(Futuristic Thinking) เป็นการคิดที่ใช้สมมติฐาน เหตุผล
ข้อมูลที่มีอยู่ เพื่อกำหนดทิศทางล่วงหน้า
· การคิดเชิงวิพากษ์
(critical thinking)
การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical
Thinking)
· Critical แปลว่า
เข้าขั้นวิกฤติ ข้อเท็จจริง
· วิพากษ์
เป็นการพิจารณาตัดสินเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดยท้าทายโต้แย้งเหตุผล
ที่นำมากล่าวอ้าง การท้ายทาย
โดยเกิดขึ้นเนื่องจากความสงสัยและไม่เชื่อว่าข้ออ้างนั้นจะเป็นจริง
(โดยโต้แย้งกับเหตุผลเดิม
ต้องไม่เชื่อว่าข้ออ้างของแต่ใช้การพิจารณาเอง
หรือตัดสินโดยใช้เหตุผล)
· วิจารณ์
ให้คำตัดสินในสิ่งที่กำลังพิจารณาอยู่ (เช่น ดูรูปภาพ
ใช้อารมณ์ในการตัดสิน)
· วิจารณญาณ
ปัญญาที่สามารถรู้หรือให้เหตุผลที่ถูกต้อง
โดยเกิดจากการคิดเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างลึกซื้อ จนเกิดความเข้าใจ
(ปัญญาที่สามารถรู้ หรือให้เหตุผลที่ถูกต้อง
โดยเกิดจากการคิดเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างลึกซึ้ง
จนเกิดความเข้าใจ)
· การคิดเชิงวิพากษ์
การตั้งใจที่จะพิจารณาตัดสินเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
โดยไม่คล้อยตามกับข้ออ้างที่นำเสนอ แต่ตั้งคำถามท้าทาย
หรือโต้แย้งข้ออ้างนั้น
(การตั้งใจที่จะพิจารณาตัดสินเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดยใช้เหตุและผล
ไม่ใช่ความเชื่อ)
ทำไมต้องคิดเชิงวิพากษ์
·
ช่วยสืบค้นความจริงแทนการคล้อยตามความเชื่อ
· ช่วยสังเกตความแตกต่าง
ท่ามกลางความเหมือน
·
ช่วยให้เชื่อในสิ่งที่ถูกต้อง ไม่ถูกหลอกง่ายๆ
(โฆษณาชวนเชื่อต่างๆ เพราะเขาจะพูดถึงเรื่องดีของเขา
ดังนั้นนักคิดเชิงวิพากษ์ก็ต้องหาข้อมูลมาพิสูจน์)
·
ช่วยตัดสินใจตามข้อเท็จจริง ไม่ใช้อารมณ์
· ช่วยให้เกิดการพัฒนา (เช่น
การใช้การวิพากษ์เพื่อหาแง่มุมที่ต่างๆ กันเพื่อทราบข้อดี
ข้อเสียในการที่จะตัดสินใจปรับปรุงงาน)
เทคนิคในการคิดเชิงวิพากษ์
·
อย่างเพิ่งเชื่อ ให้สงสัยไว้ก่อน
· เรื่องทุกเรื่อง
อาจจะจริงหรือ อาจไม่จริงก็ได้
· การตั้งคำถามซักค้าน
·
ตั้งคำถามให้มองอีกมุมตรงข้าม
· ตั้งคำถาม “ทำไม”
เพื่อท้าทายข้ออ้าง
การพัฒนานิสัยเพื่อการคิดเชิงวิพากษ์
ส่วนที่ 1 การพัฒนานิสัยเพื่อการวิพากษ์
·
ฝึกวิพากษ์ความคิดตนเอง
· เปิดใจกว้าง
· รอบคอบไม่ด่วนสรุป
·
จิตใจมั่นคงไม่หวั่นไหวง่าย
·
หาความรู้เพื่อตอบข้อสงสัย
· หยุดซะทีที่ว่า
“ฉันดีกว่า” “ของฉันถูกต้องกว่า”
·
อย่าเลือกรับข้อมูลเฉพาะที่สนใจ
· อย่างลำเอียง
· อย่างทำแสร้งรู้
·
อย่ามีอคติต่อการเปลี่ยนแปลง
ส่วนที่ 2 การฝึกตอบสนองเมื่อถูกวิพากษ์
·
อย่าโต้แย้งแบบเบี่ยงเบนประเด็น
· อย่าโจมตีตัวบุคคล
· ซื่อสัตย์ต่อความจริง
· ถ่อมตัวถ่อมใจ
ไม่ยึดมั่นถือมั่น
·
กล้าที่จะเปลี่ยนความคิด
ความเห็น
เป็นเนื้อหาที่ดีมากครับ ขอบคุณสำหรับข้อมูลครับ