ค่าวฮ่ำแป๋งตางขึ้นดอยถ้ำเมืองออน(ถ้ำนมผา)โดย..พ่อหลวงน้อยมูล ศรีวิยศ

  พ่อหลวงน้อยมูล ศรีวิยศ  อดีตผู้ใหญ่บ้านออนหลวยหมู่ที่ 7 (คนแรก)ตำบลออนเหนือ อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่เป็นปราชญ์ชาวบ้านท่านหนึ่งของเมืองหลวย ท่านมีผลงานการแต่งค่าวฮ่ำตำนาน(ประวัติศาสตร์)ต่าง ๆไว้มากมายแต่หลักฐานไม่ปรากฏ ซึ่งอาจจะสูญหายไปโดยไม่มีใครสนใจเก็บเอาไว้ศึกษา  แต่ถึงอย่างไรก็ตามโชคเรายังดี บุญญาวาสนาของลูกหลานชาวไทยลื้อยังคงมีหลักฐานงานวรรณกรรมของท่านไว้ชิ้นหนึ่งซึ่งท่านได้เขียนไว้เมื่อ พ.ศ.2510  ขณะนั้นท่านอายุ 85 ปี   ผมได้ไปพบนักศึกษาศูนย์การเรียนรู้แม่ออนโครงการมหาวิทยาลัยชีวิตคนหนึ่ง ชื่อ นายศรัญญู จันทรา  บ้านม่วงเขียว ต.ร้องวัวแดง อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ เขาเป็นนักวิจัยชุมชน(นักวิจัยอาสา)ที่ไม่มีใครรู้จักมากนัก และเขาชอบศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับโบราณคดี   ค้นคว้าประวัติหรือตำนานของบ้านกู่ลั๊วะและป่าดงปงไหว บ้านร้องวัวแดง บังเอิญเขาไปพบหนังสือเล่มเล็ก ๆ เล่มหนึ่งที่หอสมุดวัดร้องวัวแดง อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่  เรียบเรียงเป็นภาษาไทยโดยอาจารย์จำนงค์ พุฒตรง ศิษย์ของต๊ลุงกู๊วัดออนหลวย  เขียนคำนำในหนังสือเล่มนี้ว่า  พบตำนานนี้ในธรรมตำนานวิปัสนาผูกที่สอง เขียนเป็นธรรมคำเมือง  นำมาแปลเป็นภาษาไทยพิมพ์ขึ้นเพื่อแจกจ่ายให้เป็นธรรมทานแก่สาธุชนได้รู้ประวัติความเป็นมาของถ้ำเมืองออน  ผมได้ขออนุญาตนายศรัญญู จันทรา ถ่ายเอกสารมาศึกษา จำนวน 1 ชุด  และก็ได้นำมาเล่าให้บุตรหลานของพ่อหลวงน้อยมูล ศรีวิยศ ฟังว่า เราได้ของดีที่เป็นหลักฐานยืนยันเกี่ยวกับงานเขียนของท่านมา ชื่อ"ตำนานแป๋งตางขึ้นดอยถ้ำเมืองออน" ในโอกาสนี้จึงขอนำค่าวฮ่ำการสร้างถนนขึ้นดอยถ้ำซึ่งนำโดยนายอำเภอนักพัฒนาในปี พ.ศ.2510  คือนายอำเภอสวัสดิ์ วรพงษ์ มาเสนอเป็นชิ้นแรกให้เป็นเอกลักษ์และเป็นเกียรติประวัติแก่ปราชญ์ชาวบ้านท่านนี้และหลายท่านที่มีจิตวิญญาณเป็นสาธารณะที่เกี่ยวข้องในผลประโยชน์ของส่วนรวม"อันบุญกุศลที่ได้รับจากการเผยแผ่ผลงานนี้ให้สาธารณชนได้ศึกษา  ได้อ่านแล้ว  ข้าพเจ้าขออุทิศแด่ดวงวิญาณของพ่อหลวงน้อยมูล ศรีวิยศ  และพระครูพิพัฒน์ชินวงศ์(ตุ๊ลุงกู้) ด้วยประการทั้งปวง"

ค่าวฮ่ำ"แป๋งตางขึ้นดอยถ้ำเมืองออน(ถ้ำนมผา)"

      มโนเนือง  บ้านเมืองมนุษย์  บ่หยุดหย่อนหย้าน  กิ๋นตาน  

ก๋ารก่อสร้างไว้  วัตถุสถาน  เป็นของโบราณ  ลุปังแตกบ้าง     

ก็ควรจั๊ดก๋าร  ซ่อมแซมปลูกสร้าง  หื้อเหมือนเดิมออน  ก่อนนั้น   

     ปฏิสังขรณ์  บ่หื้อราร้าง  หมองหม่นเศร้า  ทำลาย    

ควรเราจ่วยคิด จ่วยสร้างขวนขวาย  พระท่านทำนาย  บอกไว้หื้อแจ้ง  

เป็นการกุศล  นาบุญเติ่มแถ้ง  สุขสบายดี  เตี่ยงเต๊า    

      กันจุติต๋าย  จั๊กได้ไปเป้า   จั้นฟ้าแก้วเน   ระปาน   

จั๊กได้ป๊นตุ๊ก  ในโลกสงสาร  อยู่ในวิมาน  บนปราสาทแก้ว   

พระธรรมสั่งสอน บอกไว้แจ้วแจ้ว อย่าประมาโท ขว้างละ    

     จุ่งปากั๋นจ๋ำ  ฟังกำท่านพระ  ตี้สอนสั่งหื้อ  กิ๋นตาน   

ก็มาเฉพาะ  ไม้ก้นยามก๋าร  ได้มาป๊บปาน  เมื่อยามแก่เฒ่า    

อายุสังขาร  ชราย่างเข้า  เถิงก็เติงมา  ไคว่ครบ     

      แปดสิบห้าปี๋  พึ่งได้มาป๊บ  เสียดายหนุ่มแน้น  แข็งแรง   

จั๊กมาจ้วยคิด จวยสร้างดั้ดแปล๋ง นั่งผ่อนนอนแยง  กวาดทรายดาหญ้า

ติ๊เสียว่าตั๋ว  ป่วยโซแก่กล้า ก็ชราลง  ยิ่งล้ำ    

     ขอพละกุศล  นาบุญเตื่อมก๊ำ  ยังตั๋วแห่งข้า  นายมูล   

ศรีวิยศนั้น  เป๋นนามสกุ๋ล  ขอหื้อเป๋นบุญ   กุศลใหญ่กว้าง   

บ่ใจ่ว่าผม    นับดลกล่าวอ้าง  แปล๋งกล๋อนกำซอ  บ่คับ  

     งู ๆปล๋า ๆ   มีสารพัด  เก็บเหนือใส่ใต้  ไปเลย   

บ่ชำนาญคิด  และวินิจฉัย  ก็ขออาภัย  หวิดเกิ๋นล่วงข้าม   

อ๊กพุทโธ  มะโอไกว๋ก้าน  งมๆทวามๆ  ฟั่งฟ้าว   

      ข้าวหนมว่าหวาน ก็เปื้อน้ำป้าว  เตื่อมน้ำอ้อยหื้อ จ๋นเติง   

เวลาเดี๋ยวนี้  ก่ำหนดมาเถิง  ปี๋เดือนมาเติง  ควรดีก่อสร้าง  

สองปันห้าร้อยสิบ บ่วิดล่วงข้าม  ฮอดเถิงเติงมา แตตั๊ก  

      ควรเราส่งเสริม  บำรุงต่อตั๊ด  หื้อดียิ่งขึ้น  ถาวร  

ศาสนาพระ  บ่ละมายถอน  ก็จักถาวร   ต่อไปปายหน้า   

บัดนี้มาเถิง รอดเติงแล้วข้า ฮอดเถิงเติงมา  แต๊ตั๊ด  

      ยังมีบุรุษ  ท่านมีบุญนัก  จึ่งบังเกิดด้วย   ศรัทธา    

มีนามจื้อไว้  บรรดายศถา  มีศักดินา  ปรากฏทั่วหน้า   

เป๋นนายอำเภอ  มีบุญแก่กล้า  สันก่ำแปงนา  บอกชัด  

     จื่อนายสวัสดิ์  วรพงษ์ครับ  เป๋นผู้เก่งกล้า  ในญาณ  

เลยออกความคิด  ทางราชก๋าร  บ๊กเบิกหนตาง  ขึ้นดอยธาตุถ้ำ  

ทำเป๋นถนน  ขึ้นไปจอดจ้ำ  แป๋งเป๋นข่วงยาว  จอดรถ  

      ต่อนั้นไปแถ๋ม  ซ้ำได้คิดก๊ด  บรรไดนาคขึ้น  เถิงบน  

หื้อสมใฝ่มัก  ดั่งความประสงค์  หื้อแผ๋วยอดบน  จ๋นถึงปากถ้ำ 

 มีแต่หินผา  แน่นหนาจู่ถ้ำ  จ๋นคนเราทำ  บ่ลุก 

     เปิ้นเอารถแรง  มาแตงตั้งตุ๊ด  ขุดกั๋นกุ่นขึ้น  เถิงบน 

ไผ๋ไคร่อยากฮู้  อยากมาอุดหนุน อยากมาทำบุญ  ต่อไปปายหน้า  

ก็ขอเจิญมา  ดูผ่อเต๊อะข้า  บ่เสียเวลา  แต๊ๆ   

     จั๊กฟู่ไปหลาย  บ่ยาวนักแต๊  ปั๋ญญาก็หน้อย  เบาบาง  

ขั๊กขอคำวาง  ไว้เสียเต้าอี้  เต้านี้ บอกความจริงก่อนแหละนายเฮย

 

 

[ทนัน ภิวงศ์งาม]

ธรรมตำนาน วิปัสน์ชุดนั้น ผูกสองว่าอั้น ใผจ๋ารไว้หา
ปี๋พอศอใด ใจ๋น้อยสังกา ค้นได้ก่อจา ฝากอาจารย์เจ้า
สนั่นบุญมี สืบทีฮากเหง้า ตุ๊เจ้าเขียนฤๅ คฤหัสถ์

เป็นตำนาน ถ้ำธาตุบอกชัด ฤๅว่านาคอั้น คันได
ธรรมผูกสองนั้น ตั๋วเมืองขับไข ฤๅเป็นตั๋วไทย ขอไขบอกแจ้ง
พ่อน้อยมูล ศรีวิยศแถ้ง คัดเป๋นค่าวแจง เรียงร้อย

เถิงอ้ายจำนงค์ พุฒตรงปี้น้อย มาคัดค่าวสร้อย ตั๋วไทย
พิมพ์ไว้เป๋นปั๊บ ฉบับสื่อใส เป๋นหนังสือไทย ฝากไว้เล่มหน้อย
สนั่นบุญมี กึ๊ดดีถี่ถ้อย มาขยายฮอย แถมจั๊น

บันทึกไว้ใน โกทูโนว์นั้น เผยแผ่ว่าอั้น บรรยาย
นับแต่ธรรมเก๊า เล่ามาสุดปล๋าย เป๋นตานมัย ด้วยใจ๋หลิ่งหลู้
ขออานิสงส์ ส่งหื้อจุ๊ผู้ ตี้ฟู่นามไป ครั้งนี้

สุขสามผะก๋าร สวรรค์บ่งจี๊ นิปปานใฝ่อี้ ปันเติง
เงินทองของใจ๊ หลั่งไหลมาเถิง จุ๊วันปันเปิง สำเริงเน้อเจ้า
วันนี้ขอลา วันหน้าจักเข้า มาเล่ามาเรียน แถมครับ

ลาก่อนละหนอ ข้าขอคำนับ อ้ายสนั่นเจ้า บุญมี
สร้อยวาที ข้ามีเต้าอี้ เต้านี้ขอวางลง ก่อนแลนายเหยฯ

[ครูแจ๋ว]

สวัสดีเจ้า..อิลุงน้ำมนต์ เซาะหาแต้หว่า..ก่ำลังป๊ะ ดี๋ใจ๋ขนาด..

[สนั่น]

ยอมือสา อาวอาพี่น้อง ล้วนมิตรเกี่ยวข้อง ทั่วท้องสก๋ล

มวลมากแก่หนุ่ม ทั่วทุกแห่งหน หญิงจายจู่คน สุขสันติ์ทั่วหน้า

อายุวรรณะ พละแก่กล้า มากด้วยปัญญา มีฤทธิ์

นึกหวังสิ่งใด สมใจดั่งคิด สมจิตดั่งอั้น เนอนาย

คิดค้าได้เงิน กำไรมากหลาย สุขีมากมาย ใช้จ่ายบ่เสี้ยง

ได้เลื่อนตำแหน่ง ได้เป๋นแม่เลี้ยง พ่อเลี้ยงเจ้านาย ฟูมฟัก

อยู่ม่วนกิ๋นลำ สำราญคึกคัก จั๊กหวังได้ยศ ก็ดี

โชคใหญ่มูลมั่ง มีศักดิ์มีศรี มากมิตรไมตรี อารีย์จู่ผู้

ครอบครัวสุขี บ่มีหลิ่งหลู้ นอนหื้ออยู่ได้ ฝันดี

สมดั่งปอนนี้ อยู่ม่วนสุขี สมมะโนดี เมินนานไจ๊ไจ๊ เมินนานไจ๊ไจ๊