สอนจริยธรรมแบบ 3P

การอบรมคุณธรรมจริยธรรมเป็นเป้าหมายสำคัญของการพัฒนานักเรียนของโรงเรียนพระมารดานิจจานุเคราะห์มาโดยตลอด  โรงเรียนได้จัดให้มีเวลาอบรมจริยธรรมแก่นักเรียนทุกวันระหว่างเวลา 08.00 – 08.30 น.  โดยมอบหมายให้ครูประจำชั้นเป็นผู้อบรม  แต่จากการที่ข้าพเจ้าได้นิเทศครูพบว่า  ครูบางคนยังขาดเทคนิควิธีการอบรม  ได้แต่ยืนพูดไปเรื่อยๆ หรือให้จดเนื้อหาสาระ

ข้าพเจ้าจึงคิดวิธีการที่จะช่วยเหลือครูโดยศึกษาเอกสารที่เกี่ยวกับการอบรมคุณธรรมจริยธรรม  และคิดไตร่ตรองถึงเป้าหมายของการอบรมจริยธรรมที่แท้จริง  คือ  การให้เด็กนำคุณธรรมไปปฏิบัติในชีวิตจริง  และด้วยความที่ข้าพเจ้าเคยเป็นครูสอนภาษาอังกฤษมาเป็นเวลาหลายปี  จึงได้บูรณาการแนวคิดของการสอนภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร 3 ขั้นตอน  หรือที่เรียกย่อๆ ว่า 3P  (Presentation, Practice, Production)  สามารถใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารในชีวิตจริงเช่นเดียวกัน  ข้าพเจ้าจึงได้ทดลองเขียนแผนการอบรมจริยธรรมตามขั้นตอน 3P แบบง่ายๆ เป็นตัวอย่างให้กับครูเพื่อนำไปใช้ในการ อบรมจริยธรรม  แต่ได้ขยายความรายละเอียดเพิ่มเติมเพื่อให้เหมาะสมกับการอบรมจริยธรรมและเพื่อให้ครูได้เข้าใจได้ง่ายขึ้น  ดังนี้

ขั้นตอนการสอนแบบ 3P

ขั้นที่ 1   นำเสนอความหมายและให้ตัวอย่างของคุณธรรมที่ต้องการสอน

ครูนำเข้าสู่บทเรียนโดยสร้างความเชื่อมโยงระหว่างประสบการณ์เดิมของผู้เรียน  หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคม  หรือจัดกิจกรรมเร้าความสนใจเกี่ยวกับคุณธรรมที่ต้องการอบรม  แล้วจึงนำไปสู่การให้ความหมายของคุณธรรมนั้นๆ  พร้อมกับยกตัวอย่างประกอบให้เข้าใจความหมายอย่างชัดเจน

ขั้นที่ 2   จัดกิจกรรมให้เกิดความซาบซึ้ง

ครูจัดกิจกรรมให้เกิดความซาบซึ้งในคุณธรรมโดยใช้วิธีการต่างๆ  เช่น  การเล่านิทาน  การเล่นเกม  การใช้กรณีตัวอย่าง  การใช้บทบาทสมมติ  การใช้สถานการณ์จำลอง  การใช้กระบวนการและกิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์  โดยจัดหาสื่อ / อุปกรณ์ที่จำเป็นประกอบการจัดกิจกรรมด้วย  เพื่อให้ผู้เรียนมีประสบการณ์ตรง  ได้ใช้ประสาทสัมผัสหลากหลายด้านในการทำกิจกรรม  สิ่งที่สำคัญในขั้นตอนการอบรมนี้  คือ  การฝึกให้ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์  ไตร่ตรองร่วมกัน  เปิดโอกาสให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็น  และแสดงออกโดยอิสระ  แต่ครูต้องเอาใจใส่ตรวจสอบสิ่งที่ผู้เรียนคิด  รู้สึก  หรือแสดงออกอย่างรอบคอบ  และชี้นำ  หรือปรับความเข้าใจของผู้เรียนให้ถูกต้องตามหลักคุณธรรมจริยธรรม

ขั้นที่ 3   นำไปสู่การปฏิบัติในชีวิต

ครูเตรียมกิจกรรมให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติคุณธรรมที่อบรมแล้วในชีวิตจริงทั้งที่บ้านและที่โรงเรียน  หรืออาจให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นในการออกแบบกิจกรรมที่นำไปสู่การปฏิบัติคุณธรรมนั้นๆ  พร้อมทั้งมีการติดตามประเมินผล  นำเสนอความก้าวหน้าหรือประกาศเกียรติคุณผู้ที่ปฏิบัติได้ดี  สมควรเป็นแบบอย่างแก่ผู้อื่น

คุณธรรมที่ข้าพเจ้านำมาเขียนในแผนการอบรมครั้งนี้  คือ  เรื่อง “ความเอื้ออาทร”  โดยเขียนแผน 3 แผน  ใช้สอนช่วงชั้นที่, 2 และ 3  ตามขั้นตอนการสอนแบบ 3P  แต่ใช้กิจกรรมที่แตกต่างกันเพื่อให้เหมาะสมกับวัยของผู้เรียนแต่ละระดับชั้น  และได้ขอให้ครู 3 คน  นำแผนการอบรมดังกล่าวไปทดลองใช้

ผลการประเมินการใช้แผนการอบรมเป็นที่น่าพอใจ  ครูสามารถดำเนินการอบรมตามขั้นตอน 3P ได้  เพราะมีขั้นตอนการสอนที่ชัดเจน

ดร.สมลักษณ์  สุเมธ

โรงเรียนพระมารดานิจจานุเคราะห์