AF4 กับนักล่าฝันอีกกลุ่มหนึ่ง
AF เริ่มฤดูกาลที่สี่แล้ว
หากยกเรื่องกระบวนการการค้า การทำกำไรจากคนดู การโฆษณาแฝงออกเสียให้หมดแล้ว
ด้านที่ดีของ AF ก็คือการ training ให้กับหนุ่มสาวกลุ่มหนึ่งที่เข้ามา "ล่าฝัน" ซึ่งก็ชัดเจนว่า ฝันของคนกลุ่มนี้คือการได้เป็นนักร้อง มีเพลงของตัวเองวางขาย เหล่าtrainer ก็พยายามสอน ให้เต้นได้ ร้องได้ กล้าแสดงออก เป็นธรรมชาติ ฯลฯ
ภาพจาก www.af-studio.net
ทำให้นึกถึงคนหนุ่มสาวอีกกลุ่มหนึ่งที่เรียกตัวเองว่า "นักนิเวศวิทยาชุมชน" ที่กำลัง "ล่าฝัน" อยู่เหมือนกัน คนกลุ่มนี้มีวัยไม่ต่างกับนักล่าฝันใน AF เท่าใดนัก แต่ trainers ของนักนิเวศฯ คือผู้เฒ่าทั้งหลายในเครือข่ายอินแปง รอบๆ ภูพาน สอนให้เขาเป็นคนที่เข้าใจผืนดิน ผืนฟ้า ธรรมชาติ และฤดูกาล ให้เห็นถึงพลังและความยิ่งใหญ่ของการเป็นเกษตรกร ให้เป็นเกษตรกรที่พึ่งตัวเองได้โดยไม่ต้องอพยพมาเป็นแรงงานไร้ฝีมือในเมืองใหญ่
นักนิเวศวิทยาชุมชน เครือข่ายอินแปง กำลังดูภาพยนต์เรื่อง Inconvenient Truth
AF คัดเลือกหนุ่มสาวจากทั่วประเทศแล้วคัดออก คัดออก จนเหลือยี่สิบคนเข้าบ้าน AF
เครือข่ายอินแปงเปิดกว้างให้กับหนุ่มสาวทุกคนในละแวกเครือข่าย ใครอยากจะเข้ามาเป็นนักนิเวศฯ ยินดีเสมอ
AF เรียนรู้ เรื่องร้อง เล่น (ละคร) เต้นรำ พลังเสียง การบริหารเสน่ห์ กำลังใจ การทำตัวเองให้ดูดี พวกเขาพยายามบอกกันและกันว่า ให้เอาชนะตัวเอง และ ทำให้ดีที่สุด
ภาพจาก www.af-studio.net
นักนิเวศฯ เครือข่ายอินแปง ไปอบรมเรื่อง การทำบ้านดิน, เรื่องความหลากหลายทางชีวภาพของป่ารอบๆ บ้าน, เรื่องภูมิปัญญาในการจัดการป่า เรียนเรื่องแพทย์พื้นบ้าน สมุนไพร ไปฝึกการทำปุ๋ยชีวภาพ ฝึกการเพาะกล้าไม้ ฝึกการทำงานเป็นทีมและการพัฒนาเครือข่าย หรือแม้แต่ฝึกการพัฒนาเวปไซต์ของตัวเอง
นักนิเวศฯ กำลังลงมือทำบ้านดิน (ภาพจากเครือข่ายอินแปง)
ผลลัพธ์เบื้องต้นของ AF คือการได้อยู่รอดในแต่ละสัปดาห์ โดยมีคะแนนโหวตมากพอ นักล่าฝันที่กระเด็นออกจากบ้าน AF ทีละคนๆ ก็หลุดออกจากระบบก็กลับไปใช้ชีวิตเป็น "วัยรุ่นยุคใหม่" ที่กล้าแสดงออกและมีทักษะในการร้องเล่นเต้นระบำติดตัว คำปลอบใจจากเพื่อนๆ และแฟนๆ ทำให้มีความมุ่งมั่นในการล่าฝันฤดูกาลต่อไป หรือ ไปล่าในรายการประเภทนี้รายการอื่นๆ หรืออย่างน้อย มิตรภาพจากการได้ใช้ชีวิตในบ้าน AF ก็ทำให้พวกเขาได้รู้จักเพื่อนที่ดีเพิ่มขึ้น
ใน AF ผู้ชมเป็นผู้อุ้มชูนักล่าฝันทั้งหลายผ่านการเฝ้าดูพฤติกรรมของคนเหล่านี้ ได้เห็นพวกเขา กิน นอน ร่วมกิจกรรม อบรม ตลอดยี่สิบสี่ชั่วโมง เกิดความผูกพันระหว่างผู้ชมผ่านจอ กับกลุ่มนักล่าฝัน เพราะการได้เห็นปฏิสัมพันธ์ของคนเหล่านี้ พวกเขารักกัน เกลียดกัน ประชดกัน นินทากัน พวกเขาพยายาม ดิ้นรน ไขว่คว้า ฝึกซ้อม สำเร็จ ล้มเหลว รอยยิ้ม น้ำตา การได้เฝ้าดูพวกเขา เสมือนได้เห็นความเติบโตทางความคิดและความสามารถของวัยรุ่นยุคใหม่เหล่านี้
ภาพจาก www.af-studio.net
กลุ่มนักนิเวศ ก็เช่นกัน ผู้เฒ่าที่อินแปง คอยเฝ้าดู จัดหาคอร์สเพื่อที่จะพัฒนา อบรม ให้กำลังใจ ยุให้สร้างโครงการต่างๆ ทั้งในระดับกลุ่มและระดับส่วนตัว ถ่ายทอดความรู้เรื่องการทำสวน ไปเยี่ยมสวน พวกเขาก็เช่นกัน มีความรัก ความขัดแย้ง มีสรรเสริญ มีนินทา มีสำเร็จ มีล้มเหลว มีรอยยิ้ม มีน้ำตา ผู้เฒ่าทั้งหลายก็เฝ้าดูด้วยความเข้าใจ "โชคยังดีที่สมัยพวกเอ็งมีพวกข้าคอยดูอยู่ สมัยก่อนโน้น พวกข้าต้องฝ่าฟัน ลองผิดลองถูกกันตามลำพัง กว่าจะเป็นกลุ่มที่เข้มแข็งและพึ่งตัวเองได้ใช้เวลาเป็นสิบยี่สิบปี ก็หวังว่าการช่วยเหลือดูแล และของพวกข้า จะทำให้พวกเอ็งจะใช้เวลาน้อยกว่านี้ในการพึ่งตัวเองได้ และหวังจะให้พวกเอ็งรักษาป่ารอบๆ บ้านเราให้อยู่ต่อไปหลังจากพวกข้าตาย"
เรียนรู้ในป่า กับพ่อเฒ่า (ภาพจากเครือข่ายอินแปง)
ผลลัพธ์เบื้องต้นของนักนิเวศ คือ การเริ่มทำสวนของตัวเอง หรือ การคิดถึงระบบการเกษตรที่พึ่งพาตัวเองได้ นักนิเวศฯ ที่หลุดออกจากระบบเพราะไม่มั่นใจว่าการทำอย่างนี้จะช่วยให้ตัวเองและครอบครัวอยู่รอด ก็ทิ้งไร่ทิ้งนา เข้าไปประกอบอาชีพรับจ้าง ตามโรงงาน ตามกิจการต่างๆ กลายเป็นแรงงานไร้ฝีมือในเมืองใหญ่ โดยมีคำปลอบใจจากเพื่อนๆ ทีมนักนิเวศว่า "ถ้าไม่ไหวก็กลับมา หาอยู่ หากิน ที่บ้านเรา" (อ่านเรื่องสวนของคุณเปี๊ยก หนึ่งในนักนิเวศฯ ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/PhD-Life/96906)
ผลลัพธ์สุดท้ายของนักล่าฝัน AF คือการได้เป็นคนสุดท้าย เป็นคนที่ได้คะแนนโหวตมากที่สุด อาจจะได้ออกอัลบั้มเพลงเป็นของตัวเอง เป็นที่ชื่นชอบของประชาชน (ไม่รู้นักล่าฝันได้เคยคิดไหมว่า ในฝันที่เขาล่า มันจะจบลงอย่างไร...อัลบั้มที่สอง สาม สี่ โกอินเตอร์ โฆษณาสินค้า เกมส์โชว์ พิธีกร ละคร หนัง แล้วก็ตามด้วย เพลงดังแต่ขายไม่ออกเพราะการละเมิดลิขสิทธิ์ ร้องเพลงตามผับ กอสซิบ ยาเสพติด สลับคู่ เตียงหัก แก้ข่าว เปิดร้านอาหารหรือร้านดอกไม้เล็กๆ หรือ ระยะยาวอาจพัฒนาการไปสู่การเป็นนักการเมือง!?)
นักนิเวศฯ กำลังเรียนรู้เรื่องการแพทย์พื้นบ้าน การพึ่งตนเองด้านสุขภาพ
ผลลัพธ์สุดท้ายของนักนิเวศ คือพึ่งตัวเองได้ อยู่อย่างมีศักดิ์ศรี และมีกินตลอดชีวิต ไม่ต้องย้ายไปไกลพ่อแม่ พัฒนาที่นาที่สวนของตัวเอง เป็นเจ้าของระบบการเกษตรที่เลี้ยงตัวเองได้ มีความมั่นคงด้านอาหาร ที่อยู่อาศัย ยารักษาโรค และพลังงาน พึ่งเงินน้อย มีกลุ่มเครือข่ายที่มั่นคง มีการแลกเปลี่ยผลิตภัณฑ์และความรู้ รักษาป่าได้ รักษาต้นน้ำลำธารได้ โลกเย็นลง
ที่เขียนมายืดยาวเพียงอยากบอกว่าผมไม่ได้ต่อต้านรายการประเภทนี้นะครับ ผมเองมีเวลาก็จะแวะเข้าไปดูพฤติกรรมทางสังคม ของพวกเขาในบ้าน AF อยู่เสมอๆ ชื่นชมในตัว "วัยรุ่นยุคใหม่" เหล่านี้ แล้วก็ได้รับความบันเทิงจากการรับชมเป็นอย่างมากครับ (สี่ช่องโปรดของผมคือ history channel, discovery channel, animal planet และ af ครับ)
ภาพจาก www.af-studio.net
ผมแค่อยากแบ่งปันให้พวกเราได้เห็นว่ามีกลุ่ม "วัยรุ่นยุคใหม่" ที่ต่อสู้และดิ้นรนทำงานด้านอื่นๆ (ไม่เฉพาะด้านบันเทิง) อีกมาก เพียงแต่ไม่มีสื่อที่จะเอามาเผยแพร่ให้พวกเราได้รับทราบ สนับสนุน และให้กำลังใจ เหมือนที่เราให้กำลังใจนักล่าฝันใน AF 4 เท่านั้นเอง
ความเห็น (6)
สวัสดีค่ะอาจารย์สุธี
ชอบแนวคิดเปรียบเทียบของอาจารย์มากค่ะ ดิฉันอยากเห็นกลุ่มนักล่าฝันที่ไม่ใช่ AF มานานแล้วค่ะ อาจารย์นำมาให้ดูก็เลยรู้สึกดีมากที่ยังมีอยู่บ้าง
น่าเสียดายที่เด็กๆ กลุ่มที่ดูเคเบิลทีวีไม่ได้อ่านบันทึกนี้นะคะ เขาจะได้เห็นสิ่งอื่นๆ นอกจากวัตถุที่ล่อตาให้อยากเป็นนักร้องนักแสดงอยู่เพียงอย่างเดียว
ดิฉันก็ไม่ได้ต่อต้าน AF นะคะ ดูเหมือนกันค่ะ จริงๆ แล้วก็ดูคล้ายๆ ที่อาจารย์ดูนั่นแหละค่ะ เมื่อคืนยังดูคอนเสริต์เลย เอนเตอร์เทนดี แต่ไม่โหวตค่ะ เพราะคิดว่าเขาทำการค้ามากไปหน่อย ที่สำคัญคือทำการค้ากับเด็กเสียด้วย น่าเป็นห่วงค่ะ
ขอบคุณนะคะที่เล่าเรื่องดีๆ ให้ฟังค่ะ
ขอบพระคุณ อ.กมลวัลย์ ที่ให้กำลังใจครับ
สวัสดีค่ะ คุณหมอสุธี
ดิฉันชอบเรื่องนักนิเวศฯเครือข่ายอินแปงที่คุณหมอเล่าให้ฟังจังเลยค่ะ ยิ่งเล่าเทียบกับวิธีคิดแบบเรียลลิตี้โชว์ยิ่งเห็นภาพชัด ดิฉันก็ได้คำตอบในใจตัวเองชัดขึ้นอีก จากที่ชัดอยู่แล้ว
การถ่ายทอดความจริง "จริงๆ"ของชีวิตคนชุดหนึ่ง (แบบสารคดี) ผ่านสื่อนั้น มีเส้นทางที่กำหนดไม่ได้ ผู้จัดไม่ได้ไปจัดกระทำอะไร หรือเมื่อจัดกระทำ ไวยากรณ์ของสารคดีก็จะบอกให้เรารู้ว่าอะไรจริง อะไรสร้าง
และการถ่ายทอดความจริงนั้น เป็นการไปเอาความจริงมาให้ดู โดยไม่มีผู้ชมร่วมอยู่ในเงื่อนไข ในขณะที่ความจริงกำลังเกิดขึ้น คนที่อยู่ในสารคดีไม่ได้แสดง แต่เขาใช้ชีวิตของเขามาอย่างนั้นอยู่แล้ว
แต่ การถ่ายทอด "กิจกรรมชีวิตที่ถูกกำหนดไว้ล่วงหน้า และอาจถูกทำให้เกินจริง" (ภาษาฝรั่งเขาก็เรียกตรงดี ....Reality Show) ของชีวิตคนชุดหนึ่ง เพราะรู้สึกเหมือนเป็นการแสร้งสร้างความจริงให้ดู โดยเอาคนจริงๆมาแสร้งทำ : ) เพื่อเบียดขับ เพื่อสร้างแรงกดดัน เพื่อชัยชนะ เพื่อเดิมพันเอาอะไรสักอย่าง และผู้จัดหวังผลทางธุรกิจมากกว่าอย่างอื่น
เส้นทางชีวิตดารา กับ เส้นทางชีวิตนักกีฬา ดูจะเป็นเส้นทางเดียวกันใน Reality Show คือต้องแข่ง ต้องเบียดขับเพื่อให้เป็นที่หนึ่งในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเพียงเรื่องเดียว เพื่อหวังเดิมพันอะไรสักอย่าง ไม่มีความหลากหลาย(มีเป้าหมายเดียว ดิ่งเดี่ยว) ไม่มีทางสายกลาง (แปลว่าไม่ต้องการความพอดี) และจะรู้จักพอไม่ได้ ทุกคนต้องไปจนสุดทางที่กำหนดไว้ และต้องถูกคัดออกให้เหลืออยู่น้อยที่สุด)
ต้องมีผู้ชนะและผู้แพ้ เพราะผู้แข็งแรงกว่าเท่านั้นจึงจะ(มีสิทธิ์)อยู่รอด...... เพื่อสร้างความตื่นเต้นให้กับผู้ชม เพราะผู้ชมอยู่ในเงื่อนไขของการสร้างความจริงชุดนี้
ตามขนบธุรกิจตะวันตกนิยมเปี๊ยบเลย : )
อย่างไรก็ดี แม้ดิฉันจะไม่ใคร่ชอบวิธีคิดแบบเรียลลิตี้โชว์ดังที่กล่าวมาข้างต้น แต่ดิฉันชอบวิธีคิดในการเล่าบันทึกนี้ของคุณหมออะค่ะ : )
ขอบพระคุณ อ สุขุมาลครับ
ช่วยทำให้ผมเห็นภาพใหญ่ของ reality show ขึ้นอีกเยอะเลยครับ
ช่วงนี้ผมอ่านแนวคิดทางสังคมศาสตร์จนให้คำนิยามของ "ความจริง" ต่างไปจาก "ความจริง" สมัยที่ยังจมอยู่ในแขนงวิทยาศาสตร์เยอะเลยครับ
มีคำประเภทว่า การรื้อ-สร้างความจริง การบัญญัติขึ้นเป็นความจริง ฯลฯ
ต่างกับความจริงสัมบูรณ์ที่เคยเป็นกรอบในการมองโลกสมัยเรียนวิทยาศาสตร์ครับ
เปลี่ยนเรื่องเล็กน้อยครับ ผมได้แวะไปที่ร้านหนังแผ่นและได้ซื้อ spring summer, fall, winter...and spring มาติดบ้านไว้แล้วนะครับ ถ้าอาจารย์ยังหาไม่ได้และยังต้องการใช้อยู่ กรุณาส่งที่อยู่ที่ต้องการให้ส่งแผ่นไปนะครับ จะส่งไปให้ครับผม
ขอเสนอความคิดเห็นในเรื่องนี้หน่อยนะครับ ในฐานะที่กระผมก็เป็นนักร้องในผับคนหนึ่ง คุณคิดว่าพวกเราละเมิดลิขสิทธิ์ของคุณแต่ก่อนอื่นอยากจะเรียนให้ทราบก่อนว่าปกติพวกเราก็ไม่ค่อยได้นำเพลงของพวกคุณ เอเอฟมาร้องสักเท่าไหร่เลย โดยเฉพาะกับตัวของกระผมเองและในวงไม่เคยนำมาร้องเลยเพราะเพลงส่วนใหญ่คนเขาไม่ฟังกันแม้แต่เพลงที่ว่าดังๆก็ตาม ที่สำคัญที่พวกเราบางกลุ่มต้องหยิบเพลงของพวกคุณ เอเอฟมาร้องก็เป็นเพราะว่าลูกค้าที่เขาเข้ามานั่งฟังดนตรี ตาม ร้านอาหาร และสถานบันเทิงต่างๆ เป็นคนเรียกร้องเข้ามาเป็นจำนวนมากและแค่เพลงหหรือสองเพลงเท่านั้น กระผมเล่นเพลงของนักร้องนักดนตรีค่ายดังๆ อย่างแกรมมี่ หรือ อาร์เอส ฯลฯ อย่างนี้ กระผมอยากจะถามว่าแล้วทำไมพวกเขานั้นไม่เห็นมีใครมาบางว่าขายไม่ได้เพราะถูกละเมิดลิขสิทธิ์อย่างพวกคุณเลย
ขอขอบคุณที่ให้โอกาสได้แสดงความคิดเห็น
นักร้องคนหนึ่ง
ดิฉันเห็นด้วยกับคุณจอมมารข้างบนมากที่สุดเลยค่ะ
จากที่ได้อ่านกระทู้นี้แล้วคือตัวของดิฉันคิดว่ามันเป็นคำกล่าวหาที่รุนแรงนะคะ ดิฉันอยากจะบอกว่าเพลงบางเพลงของพวกเขาที่ว่าดังอาจจะจริงแต่ถามว่าคนชอบรึเปล่าอันนี้คุณเคยสอบถามประชาชนดูกันมั๊ยเอ่ย ด้วยความที่ก็เป็นนักร้องเช่นกันดิฉันคิดว่ายิ่งถ้าเพลงของเราถูกนำไปร้องมากเท่าไหร่มันก็เปรียบเสมือนการโปรโมทยิ่งจะทำให้ตัวผู้ฟังได้รู้จักกับมันเพิ่มมากยิ่งขึ้นซะมากกว่าด้วยซ้ำไป แล้วที่สำคัญเพื่อนของคนหนึ่งก็เป็นหนึ่งในบรรดานักร้องเอเอฟ และตัวเธอนั่นแหละที่เป็นคนบอกให้ช่วยเอาเพลงไปร้องให้ด้วยจะได้เป็นการโปรโมทไปในตัว
เอาเป็นว่าถ้าพวกคุณคิดว่าพวกเรากระทำเช่นนั้นแล้วละเมิดลิขสิทธิ์ ต่อไปนี้ดิฉันจะได้ช่วยกระจายข่าวว่าห้ามนำเพลงของพวกนักร้องเอเอฟไปร้องมิฉะนั้นจะโดนข้อหานี้ได้
ขออภัยถ้าหากดิฉันได้ใช้คำที่รุนแรงเกินไป
และขอขอบคุณที่เปิดโอกาสได้แสดงความเห็น