Think Impossible, Do Impossible

มาถึงก็ขออนุญาต quote เลย

ในการปฏิบัติธรรม คุณต้องเผชิญหน้ากับความกลัว เข้าไปในป่า เข้าไปเจอสิ่งเสียดแทงในชีวิตอย่างแรง จนคุณสามารถผ่านมันไปได้ พระอรหันต์หลายท่านได้สูญเสียลูก สูญเสียคนรัก เจ็บปวดทางใจมากมาย จนเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในของเขา สำหรับถ้าเรามองเรื่องจิตวิวัฒน์ เราต้องมีความเชื่อว่าคนเราเปลี่ยนแปลงได้ อาตมาคิดว่าโอกาสแห่งความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นจากการที่คนเราโดนบีบคั้นอย่างรุนแรง คือ พอมันตั้งจิตไว้ได้ถูก ยิ่งเจอความรุนแรงมากเท่าไหร่ เจออุปสรรคในชีวิต ร่วมทุกข์ร่วมสุขกับเพื่อนมนุษย์มากเท่าไหร่ มันยิ่งเกิดศรัทธาในมนุษย์มากขึ้น มันยิ่งซาบซึ้งศรัทธาในเมตตาและความรักมากขึ้น และสิ่งนั้นจะเข้าไปชนะใจคนรอบข้างได้ วิวัฒนาการทางจิตไม่ใช่การนั่งในห้องสมาธิ หรือเพียงแต่สัมผัสกับฌาณสมาบัติ แต่เราต้องเข้าไปเผชิญกับการเสียดแทงร้อนแรงในประสบการณ์จริงของชีวิต อีกอย่างก็คือเราต้องพร้อมที่จะเชื่อในความเป็นไปได้จากสภาวะการณ์ที่เป็นไปไม่ได้ (thinking impossible) นี่คือศรัทธา ถ้าเราเชื่อในจิตวิวัฒน์ เราต้องมีศรัทธา กล้าที่จะคิดในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เพราะอะไร...เพราะคนที่เชื่อเรื่องความรุนแรง และความเกลียดชังมีความเชื่อมั่นในวิธีการของเขามาก จริงๆแล้วมันมีไม่กี่คนในโลก แต่เพราะคนพวกนี้มีความเชื่อความศรัทธาอย่างแรง คือ เอาตัวเองเป็นประจักษ์พยาน จึงเป็นคำถามที่ว่า พวกที่เชื่อเรื่องสันติวิธีหรือเชื่อเรื่องจิตวิวัฒน์ เราจะอยู่แบบสบายๆ แฮ้ปปี้ๆ วันเด้อฟูล บิ้วตี้ฟุล แค่นั้นเหรอพอมั๊ย....ไม่พอ มันต้องมีความเชื่อมั่นที่แรงพอๆกัน แต่แรงในแบบของสันติวิธี และเชื่อว่าในความเป็นไปไม่ได้นั้นมีโอกาสของความเป็นไปได้สูงมาก เพราะฉะนั้นอาตมาจึงไม่เชื ่อในการจะปล่อยโลกให้เป็นไปตามยถากรรม เพราะนั่นมันไม่ใช่สิ่งที่จะช่วยทำให้เกิดจิตวิวัฒน์ได้ เราต้องเข้าไปเผชิญด้วยความศรัทธาในการเปลี่ยนแปลงภายในของมนุษย์ อย่างที่ท่านอาจารย์พุทธทาสบอกว่า ในกลางเตาหลอมเหลว มีจุดที่เยือกเย็นอยู่ในใจของเราพร้อมที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงในขั้นวิกฤติได้ท่ามกลางการบีบคั้นและกดดันอย่างแรง และเราก็เชื่อว่าความงอกงามในใจนั้นสามารถปลุกความหวังให้กับคนเล็กคนน้อยได้ พระไพศาล วิสาโล (เรียบเรียงจาก ไฟล์บันทึกเสียงการประชุมจิตวิวัฒน์ วันจันทร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๐ ณ มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ)

ไอสไตน์กล่าวว่า "จินตนาการนั้น สำคัญเสียยิ่งกว่าความฉลาด" (Imagination is more important than intellectual) เพราะจินตนาการช่วยให้เรามองเห็นเกิดขอบข้อจำกัดต่างๆ ข้อจำกัดเหล่านี้ ส่วนใหญ่ไม่มีอยู่จริง เป็นรูป หรือเป็นนาม ที่เราเป็นผู้สร้างขึ้นมาเอง อาจจะมาจากความกลัว ที่ได้ถูกปลูกฝังมาเป็นเวลานาน เช่น ความมืด หรือ การมองไม่เห็น ทำให้เรากลัวต่อสิ่งที่ไม่แน่นอน ไม่ทราบว่ามีอะไรอยู่ตรงไหน เมื่อเราไม่สามารถจะมองเห็น

นักรบที่จะต่อสู้เพื่ออุดมคตินั้น จำเป็นที่จะต้องมี "ประสบการณ์" กับอุดมคตินั้น ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง อาทิ การต่อสู้เพื่อความยุติธรรมในสังคม มักจะมาจาก หรือเกิดขึ้นในที่ที่เต็มไปด้วยความอยุติธรรม การแสวงหาความร่ำรวยนั้นจะยิ่งรุนแรง ขึ้นอยู่กับ "สำนึกแห่งความยากไร้" (poverty mentality) ของแต่ละคน โปรดสังเกตว่า สำนึกแห่งความยากไร้นั้น ไม่ได้จำเป็นต้องสัมพันธ์กับฐานะเสียทีเดียว แต่เป็น "สภาวะจิต" ของปัจเจกบุคคล ที่จะบ่งบอกว่ารวยหรือจน คนบางคนที่ไม่มี หรือมีน้อย concept of sufficiency นั้น ไม่ว่าจะมีฐานะขนาดไหน ก็จะไม่เคยพอ และเป็นทุกข์กับการแสวงหาเพิ่มตลอดไป

ด้วยสภาวะจิตนี้เอง ที่ทำให้คนมีปฏิกิริยาที่แตกต่างกันต่อสถานการณ์ ต่อปัญหาต่างๆ เพราะบางคนเมื่อเจอปัญหา ปัญหานี้จะเสมือนภูเขามหึมา เป็นอุปสรรคนิรันดร์ ไม่มีแม้แต่ทางจะอ้อมไป ไม่ต้องพูดถึงการปีน หรือการขุดทำลายอุปสรรค บางคนเมื่อเจอภูเขา กลับหาทางอื่น กลับหาทางปีน หาทางขุดอุโมงค์ หรือแม้กระทั่งบินข้ามไปให้ได้

ปัญหาในสังคมไทย ณ ปัจจุบันนี้ บางประเด็นเดินทางมาถึงจุดที่คนเริ่มมองในลักษณะต่างๆกันอย่างที่ว่านี้ บางปัญหาเป็นทางตันที่ไม่มีทางออมชอม compromize ในทางใดทางหนึ่ง มีแต่ทางแตกหัก และต้องทำลายล้างฝ่ายที่เชื่อไม่เหมือนตนเองเท่านั้น จึงดูเสมือนเป็นทางออกเพียงอย่างเดียว กรอบคิดแบบนี้ทำให้การ "อยู่ร่วม" นั้นเป็นไปไม่ได้ ไม่มีพื้นที่ให้ "ความคิดที่แตกต่าง" จะสามารถคงอยู่เคียงข้าง (co-exist) ได้