คุยกับครูคนแรกในความทรงจำ7

โสภณ เปียสนิท

..................................

ไม่น่าเชื่อว่าหมู่บ้านท่ามะนาวยุคนั้นจะมีหมาไนวิ่งล่าสัตว์อื่นเหมือนแอฟริกา “น่าตื่นเต้นจัง มีเหตุการณ์อื่นอีกหรือไม่ครับ” “วัวบ้านปู่ชื้นถูกเสือกัดตาย ครูจำได้ เพราะเขาแบ่งเนื้อมาให้กินด้วย”  “อาชีพหลักของชาวบ้านคืออะไรครับ”ครูตอบแบบไม่ต้องคิด “อาชีพหลักของชาวบ้านคือตัดไม้ ไม่ว่าจะเป็นไม้รวก ไม้ไผ่ ไม้ยืนต้นอื่นๆ ส่งขายโรงงานที่ราชบุรีไม้รวกสำหรับทำตับจาก ยาว 4 วา 2 ศอก หรือ 5วา 2 ศอก ส่งไปขายแม่กลอง” “ส่งไปขายอย่างไรครับ” “แรกๆ ก็ส่งทางเรือ ต่อมาถนนดีขึ้นก็ส่งทางรถยนต์ ต่อมาครูซื้อรถจิ๊ปเอง ใช้ขนส่งไม้ที่แม่กลอง ขายอยู่หลายปี คนรับซื้อชื่อตาคิ้ม และนายพะยอม ไม้ไผ่ใช้ปักทำโป๊ะขายดีมาก พอมีกำไรจนครูปลูกบ้านไม้จริง หลังคาสังกะสีเป็นหลังแรกในท่ามะนาว

ภาพบ้านไม้จริงสองชั้นของครูใหญ่ ริมทางลงท่าน้ำยังอยู่ในความทรงจำของผม “ตอนนั้น ในท่ามะนาวไม่มีบ้านไม้จริงเลยหรือครับ” “ยังไม่มีเลย ครูสร้างเป็นหลังแรก ต่อมาปลูกกันอีกหลายหลังเช่น ทิดมา ทิดส่ง เริ่มมีการมุ่งกระเบื้อง ตอนนั้นยังเคยเห็นกวางเข้ามา ในไร่ บ่อยๆ ครั้งหนึ่งมีคนเห็นกวางเดินตามทางน้ำไหลกลับเข้าป่า ชาวบ้านได้ข่าวก็ออกล่า เดินตามกันไกล โน่นสุดทางน้ำเล็กๆ มันเดินเข้าพุขนายหายไป ตามกันไม่ทัน” “ครูเคยไปล่ากับเขาด้วยหรือไม่ครับ” “เคยไปเดินเที่ยวป่ากับเขาหลายเที่ยว เขาให้นั่งห้าง เก้งตัวหนึ่งเดินเข้าทางปืน ครูจับปืนขึ้นนกเสียงดังกริ๊ก นิดเดียว มันโดดแผล็บเข้าป่า เลยยิงขึ้นฟ้าไป พวกที่ไปด้วยหัวเราะกันใหญ่” “ทำไม่ครับครู” “เขาหัวเราะครูว่ายิ่งขึ้นฟ้าทำไม”

นึกขึ้นได้ว่าเรื่องของโรงเรียนยังมีอีกมากจึงสอบถามเพิ่มเติม “ครูก็อยู่คนเดียว หลังจากครูอนันต์ไปสอนอยู่ที่โรงเรียนวัดเหนือหรือครับ” “ใช่ ทำหน้าที่คนเดียวต่อมาอีกนาน จนครูมานพสอบบรรจุได้มาช่วยสอนอีกคน แต่อยู่ไม่นานก็ย้ายไปสอนที่โรงเรียนหนองหอย ครูจึงต้องอยู่อย่างยั่งยืนต่อมา หลายปีกว่าจะมีครูมาเพิ่มที่ละคนสองคน ตอนนี้มีครู 10 กว่าคนแล้ว ถือว่าเป็นโรงเรียนใหญ่เหมือนกัน ในแถวๆ นี้”

“ถึงวันนี้ครูกลายเป็นคนท่ามะนาวไปโดยสมบูรณ์แล้ว” ผมรู้สึกอย่างนี้จริงๆ เพราะคนอายุ 82 ปีกว่าแล้ว คงไม่คิดย้ายกลับไปบ้านเกิดเก่าก่อนอีกแล้ว “น่าจะใช่นะ เพราะทางโน้น ไม่ค่อยจะเหลือใครแล้ว คนเก่าๆ ทยอยล่วงลับดับขันธ์ไปเกือบหมดแล้ว” ครูมีสีหน้าสงบนิ่งเหมือนไว้อาลัยต่อการจากไปของสัมพันธชนใกล้ชิด “ครูภาคภูมิใจในสิ่งใดมากที่สุดครับ เมื่อชีวิตเดินทางไกลมาถึงตอนนี้”

ครูนิ่งคิดยาวนานเหมือนความคิดกำลังเดินทางไกล ย้อนรอยกลับทางสายเก่าที่ก้าวผ่านมาเนิ่นนาน ในที่สุดครูกล่าวเบาๆ เหมือนรำพึง “ครูได้บวชเรียนกับหลวงปู่วัดปากน้ำ น่าจะเป็นความภูมิใจอันดับหนึ่ง” สีหน้าเปี่ยมสุขฉายแววให้เห็นเด่นชัด ความสุขเหมือนยาขนานเอกที่หล่อเลี้ยงชีวิตคนทุกคนได้ดีอย่างนี้เอง “ยังมีความภูมิใจอื่นอีกนะครับ” “ใช่ ชีวิตความเป็นครูยาวนาน 37 ปี (2496-2533) พานพบเรื่องมากหลากหลาย ในนั้นมีความดีงามอันน่ายินดี” สีหน้าครูมีแววมั่นใจในสิ่งที่ได้ทำมาตลอดชีวิต “หากไม่นับรวมกับการสอนคน ซึ่งเป็นบุญอยู่ในตัวอยู่แล้ว ครูมีส่วนร่วมสร้างโรงเรียนบ้านเรามากับมือ ตั้งแต่ซ่อมหลังคาหลังที่หนึ่ง สร้างโรงเรียนหลังที่สองด้วยกำลังทั้งหมดที่มี เป็นหัวแรงสร้างโรงเรียนหลังใหญ่ปัจจุบันนี้” ครูปลื้มใจในผลงาน

ตอนที่ 3

ตอนที่4

ตอนที่5

ตอนที่6

ตอนที่7