เรื่องเล่าจากดงหลวง 18 พัฒนาการสังคมดงหลวง
พัฒนาการสังคมดงหลวง : ในวงการพัฒนาเราพูดกันเสมอว่า การทำงานนั้นต้องเข้าใจพัฒนาการประวัติศาสตร์ของชุมชน ของพื้นที่ ฯ เพราะพัฒนาการนั้นเป็นตัวบ่งชี้สภาพปัจจุบัน การทำกิจกรรมหรือการกำหนดยุทธศาสตร์ ยุทธวิธีต่างๆก็ต้องให้สอดคล้องกับลักษณะเฉพาะของพื้นที่และประวัติศาสตร์ด้วย ดงหลวงมีพัฒนาการทางสังคมมา 3 ยุคใหญ่ๆ โดยสรุป คือ
| ช่วง พ.ศ. | สภาพระบบนิเวศ | สภาพชุมชนโดยย่อ |
| ก่อน พ.ศ. 2500 |
§ ยุคดั้งเดิมกับธรรมชาติ § ธรรมชาติมีความอุดมสมบูรณ์มากมาก |
§ เป็นสังคมปิด § อาศัยธรรมชาติเป็นหลัก ทั้งอาหาร สมุนไพร § การเพาะปลูกเฉพาะข้าวไร่บนยอดเขา และที่ดอน § ไม่มีความเจริญทางวัตถุใดๆ § หาอยู่หากินแค่พอเพียง ไม่มีการสะสม มีการปลูกกัญชา กินฝิ่นบ้าง § สังคมเครือญาติเหนียวแน่น § เป็นที่อิงอาศัยของขบวนการเสรีไทย ถ้ำที่บ้านมะนาวเป็นที่เก็บอาวุธของขบวนการเสรีไทยสมัยนั้น § เชื่อเรื่องกฎธรรมชาติ ผีต่างๆ เช่น หลวงปู่ผ้าดำ ,เจ้าปู่, เจ้าที่ต่างๆ§ บ้านพักอาศัยใช้ไม้ไผ่เป็นส่วนมากที่สุด |
| 2500-2523 |
§ มีลักษณะเหมือนยุคก่อน พ.ศ. 2500 § สภาพป่าเริ่มชอกช้ำเพราะชาวบ้านและทหารป่าอิงอาศัยจำนวนมาก และการปะทะต่อสู้กันระหว่าง ทหาร ตำรวจกับ พคท. ทางราชการใช้ระเบิด ยิงกระสุนปืนใหญ่โดยต้นไม้มากมาย |
§ ลัทธิคอมมิวนิสต์ เริ่มเข้ามาเผยแพร่ตามเส้นทางเสรีไทย§ ชาวบ้านจำนวนหนึ่งเข้าร่วมกระบวนการแบบปิดลับ พร้อมเผยแพร่ลัทธิอย่างกว้างขวาง§ หาอยู่หากินเหมือนเดิม§ ยังไม่มีความเจริญด้านวัตถุ ต่างๆ§ ทางราชการตำรวจ ทหารเริ่มเข้ามาตั้งค่ายและเริ่มจับกุมผู้ต้องสงสัยเป็นสมาชิก พคท. หรือผู้สนับสนุน§ เริ่มมีการฆ่ากันตายเพราะความขัดแย้งทางความเชื่อ§ ชาวบ้านเริ่มทยอยเข้าป่าร่วมกับ พคท.จำนวนมากขึ้น§ เริ่มมีการปะทะระหว่างทหารและ พคท.§ ชาวบ้านยกครอบครัวเข้าป่าหมด§ เกิดสงครามประชาชน§ ในปลายระยะนี้ พคท. ล่มสลาย เพราะความขัดแย้งกันเอง ชาวบ้านทยอยออกมาจากป่าโดยนโยบาย 66/23§ กลุ่มใหญ่สุดคือผู้ร่วมพัฒนาชาติไทย ประมาณปี พ.ศ. 2527 ออกป่าจนหมดสิ้น คืนถิ่นเดิม |
| 2523- ปัจจุบัน |
§ ป่าถูกทำลายมากขึ้น เพราะมีการประมูลตัดไม้ของบริษัทธุรกิจค้าไม้ § ความสมบูรณ์ของป่าไม้ลดลงอย่างมาก สัตว์ป่าบางชนิดสูญสิ้นไป § เริ่มมีการอนุรักษ์ป่าโดยการจัดตั้งป่าชุมชน ของชาวบ้านไดรับการสนับสนุนจากสำนักงานป่าไม้จังหวัด |
§ พี่น้องไทโซ่เหมือนมาเริ่มครอบครัวจากศูนย์ใหม่ วัว ควายหายหมด เมล็ดพันธุ์ข้าวไม่เหลือ ปีแรกๆต้องกินมัน เผือก กลอยป่า§ พึ่งพิงราชการมากในการให้ปัจจัยพื้นฐาน§ พึ่งพิงป่ามากเพราะครอบครัวต้องเริ่มใหม่ทางด้านการเกษตร§ ทำข้าวไร่ ข้าวนาปี เริ่มปลูกพืชเชิงเดี่ยวมากขึ้น เช่น ปอ มันสำปะหลัง อ้อย§ ข้าวไม่พอเพียง ต้องเข้าป่าหาของป่าแลกข้าว§ ขณะที่ราชการหน่วยงานต่างๆเข้าไปพัฒนามากมาย เพื่อการช่วยเหลือขั้นพื้นฐาน§ สร้างถนนสายเปรมพัฒนา เสร็จในปี พ.ศ. 2545§ มาเครือข่ายผู้ร่วมพัฒนาชาติไทย สกย. นำโดยสหายนำเก่าที่ออกจากป่ามา แต่ยังมีบทบาทในการนำอยู่§ ดงหลวงเป็นสังคมเปิดโดยสิ้นเชิง |
ความเห็น (4)
ขอบคุณครับ คุณบอน กาฬสินธุ์