การตรวจสอบพระธรรมวินัย ๑
อ้างถึงความเห็นของคุณโยมใน ศาสนาประจำชาติ ประจำใจดีกว่า เรื่องการอ้างว่ามาในพระไตรปิฎก... และการอ้างเลือนลอยอื่นๆ ซึ่งผู้เขียนได้ยินได้ฟังหรือได้อ่านอยู่เสมอ ฉะนั้น จึงจะถือโอกาสนี้บอกเล่าหลักตรวจสอบพระธรรมวินัย...
พระธรรมวินัย คือ หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งโปราณาจารย์ได้วางแบบแผนในการตรวจสอบไว้หลายนัย ซึ่งผู้เขียนจะนำมาเล่าสัก ๒-๓ นัย พอเป็นแนวทางสำหรับผู้สนใจ...
- การตรวจสอบคำภีร์ คัมภีร์ในพระพุทธศาสนาโดยตรง ได้จัดแบ่งไว้ ๔ ระดับ คือ
๑. พระไตรปิฏก คือ พระวินัย พระสูตร พระอภิธรรม ... ถือว่าเป็นคัมภีร์ชั้นต้น... ถ้าไม่เข้าใจหรือมีบางประเด็นสงสัยในพระไตรปิฏกก็ให้ไปตรวจสอบกับ อรรถกถา
๒. คัมภีร์อรรถกถา คือ คัมภีร์เขียนอธิบายพระไตรปิฏกตามลำดับศัพท์หรือหัวข้อ... มีหลายคัมภีร์ เช่น คัมภีร์อรรถกถาอธิบายพระวินัย ชื่อว่า สมันตาปสาทิกา (คัมภีร์อรรถกถา นี้ บางครั้งเรียกว่า คัมภีร์วรรณนา)... ถ้ายังไม่เข้าใจหรือมีบางประเด็นสงสัยก็ให้ไปตรวจสอบกับ ฏีกา
๓. คัมภีร์ฎีกา คือ คัมภีร์เขียนอธิบายพระไตรปิฏกและอรรถกถาเพิ่มเติม... มีหลายคัมภีร์ เช่น คัมภีร์ฎีกาอธิบายพระวินัย ชื่อว่า สารัตถทีปนี ... ถ้ายังไม่เข้าใจหรือมีบางประเด็นสงสัยก็ให้ไปตรวจสอบกับ อนุฏีกา
๔. คัมภีร์อนุฏีกา คือ คัมภีร์เขียนอธิบาย พระไตรปิฏก อรรถกถา และฏีกาเพิ่มเติม ...มีหลายคัมภีร์ เช่น คัมภีร์อนุฏีกาอธิบายพระวินัย ชื่อว่า วิมติวิโนทนี...
... หลักการตรวจสอบคัมภีร์เหล่านี้ มีอยู่ว่า ถ้าประเด็นใดในอรรถกถาขัดแย้งพระไตรปิฏก ประเด็นนั้นก็เชื่อถือไม่ได้ ...หรือถ้าประเด็นในฎีกาขัดแย้งกับอรรถกา ประเด็นนั้นก็เชื่อถือไม่ได้ เป็นต้น... กล่าวคือ ให้ใช้พระไตรปิฏกเป็นหลักสำคัญ...
อนึ่ง ยังมีบางคัมภีร์ ซึ่งไม่ได้แต่งขึ้นมาเพื่อจะแก้คำศัพท์หรือลำดับหัวข้อในพระไตรปิฏกโดยตรง.. เป็นเพียงแต่ยกหัวข้อขึ้นมาตั้งแล้วเขียนขยายความไปตามลำดับ คัมภีร์เหลือนี้เรียกว่า ปกรณ์วิเสส เช่น คัมภีร์วิสุทธิมัคค์ จัดเป็น ปกรณ์วิเสส...
ปกรณ์วิเสสเหล่านี้ ก็อาจแบ่งไปตามลำดับความเก่าแก่ของคัมภีร์ เช่น ปกรณ์วิเสสระดับอรรถกถา หรือระดับฏีกา เป็นต้น
นอกจากตรวจสอบตามลำดับคัมภีร์ทำนองนี้แล้ว ยังมีวิธีตรวจสอบอีก ๒ ประเด็น ซึ่งผู้เขียนค่อยนำมาเล่าต่อไป
ความเห็น (4)
กราบนมัสการพระคุณเจ้าค่ะ
จะรออ่านนะคะ..น่าสนใจมากเลยค่ะ
กราบสามครั้งค่ะ
กระผมได้อ่านการตรวจสอบพรธรรมวินัยครบแล้วทั้ง 3 บันทึก
เป็นบุญครับ กราบนมัสการ ขอบคุณ พระอาจารย์ที่กรุณาเทศนาเพิ่มปัญญาให้กระผม
