การจัดการความรู้ช่วยในการวางแผนได้หรือไม่

เชิญแลกเปลี่ยน การจัดการความรู้ช่วยการวางแผนได้หรือไม่

เป็นประเด็นที่หลายท่านคงปิ๊งแว้บขึ้นมา และพยายามคิดหาคำตอบ ผมเลยลองคิดในแบบผมดู ผิดถูกคงต้องมาช่วยแชร์กันนะครับ

พอพูดถึงการวางแผน หลายท่านคิดถึงเครื่องมือที่ใช้ในการวางแผนที่เรียกว่า SWOT ANALYSIS ซึ่งก็จัดเป็นเครื่องมือยอดฮิตตัวหนึ่งที่เดียวทางด้านการวางแผน หรือ หลายท่านอาจคิดถึง การวางแผนเชิงกลยุทธ์ (STRATEGIC PLANNING) ที่ต้องมีการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมต่างๆ แล้วมากำหนด วิสัยทัศน์ กลยุทธ์ วัตถุประสงค์ แผนงาน โครงการ ต่างๆ ขององค์กร ซึ่ง ก็ต้องยอมรับว่า SWOT ANALYSIS ก็เป็นเครื่องมือที่ช่วยได้มากในการวางแผนดังกล่าวด้วย  ทักษะสำคัญในการวางแผนคือ การพยากรณ์ หรือการคาดเดาอนาคต เพื่อทำนายเหตุการณ์ และกำหนดเป็นแผนออกมา อีกทั้งต้องมีการวิเคราะห์เหตุผลประกอบมากมาย หาความสัมพันธ์ทั้งเหตุและผล ออกมาเป็น STRATEGY MAP ตามแนวคิด BALANCED SCOREDCARD ดูแล้วการวางแผนนั้นมีเครื่องมือมากมาย และสลับซับซ้อนอยู่ไม่น้อย แต่การวางแผนไม่ได้มีระดับเดียว ยังมีการวางแผนการทำงานที่เป็นลักษณะการดำเนินงาน ทั่วๆไป อยู่อีกด้วยนะครับ เป็นการงางแผนที่ไม่ต้องอาศัยเครื่องมือในการวิเคราะห์มากมาย เป็นการวางแผนเพื่อการทำงานทั่วไป ซึ่งตรงนี้การจัดการความรู้น่าจะมาช่วยได้

การจัดการความรู้นั้น จะเน้นที่ดึงเอา ความรู้ฝังลึกที่ได้จากประสบการณ์ในการทำงาน ออกมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน และนำไปใช้กับการทำงานของตน มุ่งเน้นที่ความสำเร็จในการทำงาน โดยการที่ดึงความรู้จากประสบการณ์ดูเหมือนน้ำหนักจะตกทางอดีตมากกว่าเป็นอนาคต (ค่อนข้างที่จะตรงข้ามกับการวางแผน) โดยเครื่องมือที่ดึงเอาความรู้ฝังลึกให้ออกมาได้ดีอันหนึ่ง คือ การเล่าเรื่อง (STORYTELLING) ตรงจุดนี้สำคัญนะ เพราะการเล่าเรื่องในบริบทของการจัดการความรู้จะเน้นที่ความสำเร็จ ที่ได้เคยทำผ่านมา แต่บางครั้ง การบอกถึงความล้มเหลว ผมว่าก็เป็นบทเรียนที่ดีได้เหมือนกัน และเป็นเรื่องเล่าที่มีคุณค่าด้วย แต่ต้องมีการใช้ทักษะของการคิดเชิงบวก (POSITIVE THINKING) ด้วย ไม่เช่นนั้นก็จะจมอยู่กับปัญหา หาทางออกไม่เจอ และการเล่าเรื่องเราก็ให้คุณค่าของความสำเร็จ เล็กๆ เท่ากับความสำเร็จใหญ่ ประเด็นนี้ไง ผมว่าการคิดเชิงบวก ก็มีอยู่ด้วย และหากมีการนำเอาความคิดเชิงบวก ดังกล่าว มาบวกกับความคิดสร้างสรรค์ ก็จะนำมาซึ่งความสำเร็จในการทำงานด้วย แล้วก็จะกลายเป็นเรื่อง เล่าได้อีก

ซึ่งพอมีเรื่องเล่ามากขึ้น ก็มีความชำนาญในการทำงานของตน ทักษะการคิดวิเคาะห์ก็จะเกิดขึ้น ซึ่งจุดนี้ก็จะเป็นข้อมูล และตัวช่วยที่สำคัญในการวางแผนในการทำงานได้ แต่กระบวนการอาจจะค่อนข้างช้า แต่จะมีพลังมากเพราะ ผ่านประสบการณ์ ผ่านการคิดวิเคราะห์มากมายมาแล้ว

ผมเลยอยากชี้ประเด็นก่อนที่จะงงไปกันใหญ่ว่า การจัดการความรู้ ที่มีการผสมผสานความคิดเชิงบวกอยู่นั้นจะทำให้เรา เกิดการอยากทดลอง ปรับปรุงการทำงาน และหากประสบความสำเร็จหรือไม่สำเร้จก็จะเป็นความรู้ขึ้นมา และ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยใช้เรื่องเล่า จะช่วยให้เกิดความคิดในการวางแผนในการทำงานได้ แต่คงยังไม่พอต่อการวางแผนกลยุทธ์ หรือ ทิศทางขององค์กร ดังนั้นคำตอบของผมคือ การจัดการความรู้น่าจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยในการวางแผนการทำงานได้ แต่ยังไม่เหมาะกับการกำหนดทิศทางขององค์กร นั่นเอง

เชิญชวนท่านทั้งหลาย มาช่วยแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน นะครับ ผมว่าคำตอบของผมเริ่มเป็น KM แล้วซิที่มีทั้ง ใช่และไม่ใช่....