ประเทศไทยเหมาะกับเผด็จการแค่ไหน โดยศุภกร ธงชัย
ประเทศไทย หากนับตั้งแต่ 24 มิถุนายน 2475 จนถึงปัจจุบัน สถานการณ์ทางการเมืองของไทยก็เต็มไปด้วยความขัดแย้งและการใช้ความรุนแรง บวกกับกระแสการเรียกร้องประชาธิปไตยที่เพิ่มมากขึ้น แต่เราคงหนีไม่พ้นว่าจริงๆแล้วประเทศไทย นับตั้งแต่อดีต เผด็จการเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับสังคมไทยมาช้านาน และหากคำถามที่ว่า ระบบเผด็จการเหมาะกับประเทศไทยหรือเปล่า
เรารู้กันดีว่าระบอบเผด็จการนั้นเป็นระบบที่มีข้อเสียในแง่ของสิทธิเสรีภาพของประชาชน นั่นคือประชาชนไม่มีสิทธิเสรีภาพอย่างเต็มที่เพราะถูก จำกัดและขัดขวางไม่ให้คิด พูด แสดงออกหรือกระทำการใดๆที่ขัดต่ออุดมการณ์ของรัฐ และยังมีลักษณะอีกหลายประการเช่น มีการใช้กองกำลังเพื่อบังคับให้ประชาชนปฏิบัติตามคำสั่งอย่างเต็มที่ ประชาชนเป็นเครื่องมือของรัฐ ต้องดำเนินการทุกอย่างตามคาสั่งของรัฐ
ประเทศไทย มีการก่อรัฐประหารยึดอำนาจโดยทหารรวมทั้งสิ้น 13 ครั้ง และก่อกบฏอีกประมาณ 12 ครั้ง เราวนเวียนอยู่กับเผด็จการมาตลอดตั้งแต่อดีต แล้วปัจจุบันเราก็ยังคงเป็นเผด็จการ แต่ปัญหาต่างๆทั้งทางเศรษฐกิจ การเมือง และความขัดแย้งก็ไม่เคยถูกแก้ไขได้ มิหนาซ้ำปัญหาต่างๆ ยิ่งรุมเร้าเข้ามามากขึ้น ยิ่งประเทศไทยที่ระบบทหาร เข้าไปฝังรากลึก ในหลายภาคส่วนของสังคมไทย และเข้ามามีอิทธิพลทางการเมืองมาก จนอาจจะมองว่าประเทศไทยเข้าข่ายเป็นรัฐล้มเหลว (Failed state)ก็ว่าได้ ปัญหาคือเผด็จการในประเทศไทยนั้นมีมาตลอด และก็ถูกมองว่าเป็นข้อดี
เช่น ในสมัยรัฐบาลทหาร 2557 ของคสช. ที่หลายๆคนมองว่าเป็นข้อดีเพราะประเทศกำลังอยู่ในวิกฤตเผชิญปัญหาต่างๆ ท่ามกลางความขัดแย้ง จำเป็นที่ต้องมีการตัดสินใจอย่างเด็ดขาดในการแก้ปัญหา ดำเนินการอย่างเร่งด่วนและรวดเร็ว ผมมองว่ามันก็จริงอยู่ เพราะความเป็นเผด็จการมันมากับความฉับไวในการแก้ปัญหาความสงบเรียบร้อยของสังคม แต่สิ่งนี้อาจจะเป็นเพียงแค่ผิวเผิน เป็นแค่เพียงนำทุกปัญหาทุกอย่างซุกไว้ใต้พรม และอาจทำให้ประชาชนหลายคนมองว่าทุกอย่างเรียบร้อยดี
แต่หาก เรามองให้ลึกลงไปแล้วจะเห็นถึงต้นเหตุของปัญหาทุกอย่างในประเทศไทยที่เผด็จการซุกไว้ใต้พรม ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม ความเหลื่อมล้า การศึกษา หรือแม้แต่ระบบการทำงานของข้าราชการที่ไม่มีประสิทธิภาพ การคอรัปชั่น ฉะนั้นระบบเผด็จการจึงไม่เหมาะกับประเทศไทยอย่างแน่นอน (นี่เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน) ความเป็นเผด็จการยังทำให้ประเทศไทยยังคงย่างอยู่กับที่ ไม่พัฒนาไปอย่างที่ควร เพราะไม่สามารถที่จะแก้ปัญหาได้ตรงจุดและพาประเทศให้พัฒนาไปสู่จุดที่ดีได้
“ดี”ในที่นี้คงหมายถึงอะไรก็ตาม ที่นอกเหนือจากความสงบสุขบ้างนะ
คือปัจจุบันภายใต้รัฐบาลของนายกประยุทธ์ เรารู้อยู่แล้วว่าเป็นเผด็จการ แต่สิ่งหนึ่งที่น่าสนใจและอาจทำให้เราต้องย้อนกลับมาคิดทบทวน และตระหนักมากขึ้น ในความเป็นเผด็จการ เช่นการอ้างในเรื่องของความสงบ ประเทศเสียหายตรงไหน? บ้านเมืองสงบเรียบร้อย
การนำปัจจุบันไปเปรียบเทียบกับอดีตว่าวุ่นวายและปัจจุบันนั้นมั่นคงและดีกว่า เราจะเห็นถึงการอ้างอิงความชอบธรรมของตัวเองจากการเทียบกับเหตุการณ์ในอดีตนั่นคือถึงแม้ว่าตนเองจะบริหารไม่เก่ง เศรษฐกิจจะไม่ดี แต่วิธีการสร้างความชอบธรรมที่ได้ผลที่สุด คือการพูดถึงความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง ดังนั้นผมมองว่าสังคมที่ดีไม่ควรจะมีแค่เรื่องของความสงบเพียงอย่างเดียว หรือจะมองว่าความสงบเป็นเป้าหมายหลักของประเทศไทยอย่างเดียว เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นที่บอกว่าความสงบเรียบร้อยคือจุดเป้าหมายของประเทศ ประเทศที่สงบเรียบร้อยมากที่สุดอย่างเกาหลีเหนือคงเป็นประเทศที่น่าอยู่ที่สุดในโลก ไม่ต้องมีเรื่องของการขัดแย้ง ไม่มีเรื่องของการออกมาประท้วงไม่มีสื่อที่ออกมาคอยวุ่นวาย แต่เราก็เห็นอยู่ว่า เกาหลีเหนือก็ไม่มีใครคิดจะไปอยู่หรอก“ดี”ในที่นี้ มันจึงหมายความว่าต้องมีอะไรมากกว่าความสงบสุข ผมว่าทุกๆคนรู้ว่าคุณต้องการอะไรเพื่อที่จะให้ชีวิตเราอยู่ในสังคมที่ดี เสรีภาพในการแสดงออก การแสดงความคิดเห็น ความเป็นตัวตนอัตลักษณ์ของคุณที่จะได้รับความเคารพ การศึกษาที่ดี สิทธิ เสรีภาพ เสรีภาพสื่อ สิทธิมนุษยชนและสวัสดิการ ค่าครองชีพที่ไม่กดตัวประชาชน ค่าแรงขั้นต่ำที่ทำให้ทุกคนอยู่ได้อย่างสบายๆ
ดังนั้นเราอาจจะเน้นได้ว่า ประชาธิปไตยต่างหาก ที่น่าจะเป็นหนทางออก(ก็ความคิดเห็นส่วนตัวอีกแหละ) หรือทางที่คิดว่าดีที่สุด ในการปกครองประเทศไทย และความเป็นประชาธิปไตย คงไม่ใช่แค่การเลือกตั้ง แต่ต้องเลือกตั้งและหลังจากการเลือกตั้ง ต้องถูกตรวจสอบ ต้องโปร่งใส ต้องให้เสรีภาพกับผู้คนและเราจะมีวิธีอย่างไรให้เผด็จการจบลง การจะก้าวผ่านหรือขับไล่เผด็จการออกจากประเทศไทยเราคงต้องสร้างความเป็นประชาธิปไตยให้สูงขึ้น จากปัญหาที่ว่า จะมีวิธีอย่างไรจะทา ให้เผด็จการจบสิ้นผมมองว่า เราไม่อาจที่จะทำ ให้เผด็จการมันหายไปได้ ไม่มีประเทศไหนในโลกที่เป็นประชาธิปไตยได้100เปอร์เซ็นต์ แต่ไทยเราคงต้องทำ ให้ได้ถึงในระดับ 75-80 เปอร์เซ็นต์ ก็ดีแล้ว
ปัญหาคือจะทำ อย่างไรผมมองว่าอย่างแรกคือการสร้างความเข้าใจ ผมของยกตัวอย่างเช่น ประเด็นที่คนไทยมักจะหยิบยกมาพูดถึงระบอบเผด็จการว่ามันดีนะ นั่นคือประเทศสิงคโปร์ หรือจีน ที่มีลักษณะเป็นเผด็จการ แต่มีความเจริญทางเศรษฐกิจสูงและเป็นประเทศที่พัฒนาได้ดี อย่างสิงคโปร์หลายคนเรียกว่าสิงคโปร์โมเดล ผมมองว่ามันไม่ได้เหมือนกับไทยและคนไทยต้องทำความเข้าใจใหม่ สิงคโปร์ไม่ใช่เผด็จการทหาร แต่เป็นเผด็จการพรรคการเมือง พรรคของลีกวนยูชนะการเลือกตั้ง เพราะเขาทำ ผลงานดีสร้างระบบที่ดี การศึกษาที่ดีอย่างเช่นนโยบาย Government Housing มันไม่ได้เหมือนกับไทยที่เผด็จการมาจากการยึดอำนาจกดขี่ข่มเหงประชาชน แต่คนไทยหลายคนยังมองว่าเผด็จการเป็นสิ่งที่ดี
“ดูอย่างสิงคโปร์สิ”
สิ่งที่ผมจะสื่อคือนี้เป็นสิ่งที่ประชาชนไทยควรตระหนักและทา ความเข้าใจคำ ว่าเผด็จการ แยกให้ออกว่าเผด็จการแต่ละแบบเป็นอย่างไรและมันทำ งานอย่างไร เพื่อที่จะมีความรู้ไปรับมือกับระบอบนี้ได้ตรงจุดประการต่อมา นั่นคือเมื่อเรามีความรู้ความเข้าใจที่จะรับมือกับมัน วิธีการ ต่อมาที่ดีที่สุดก็คือการรักษาจุดยืนในอุดมการณ์ความคิดของตนเองเอาไว้ให้มั่นคง มีความเข้มแข็งทางความคิดและอุดมการณ์อย่าไขว้เขวหรือสั่นคลอน ไปตามคาชักชวนหรือวาทกรรมชวนเชื่อในสิ่งที่รัฐพยายามจะปลูกฝัง เพราะปัญหาที่เผด็จการยังคงมีอำนาจอยู่ในปัจจุบันนั่นคือประชาชนไทยและสังคมไทยยังไม่ได้วิพากษ์วิจารณ์หรือรู้เท่าทันกับระบอบเผด็จการมากพอ หรือบางครั้งเราอาจจะเคยชินกับเผด็จการมากเกินไป
