หอฝิ่น อุทยานสามเหลี่ยมทองคำ เป็นศูนย์นิทรรศการแสดงประวัติความเป็นมาของฝิ่นเมื่อสมัยที่มีการใช้กันอย่างถูกกฎหมายและทำหน้าที่เป็นศูนย์ข้อมูลเพื่อการค้นคว้าวิจัย การศึกษาต่อเนื่องในหัวข้อฝิ่น สารสกัดจากฝิ่นในรูปแบบต่างๆและยาเสพติดประเภทอื่นๆ เกิดขึ้นจากพระราชปรารภของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อครั้งเสด็จทอดพระเนตรบริเวณสามเหลี่ยมทองคำ อันประกอบด้วย ดินแดนประเทศลาว พม่า และไทย จึงเกิดเป็นโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ที่สามารถลดการผลิตและค้าฝิ่นที่ประสบความสำเร็จอย่างดี และทรงมีพระราชดำริที่จะให้ประชาชนได้เรียนรู้เรื่องมหันตภัยอันเกิดจากฝิ่นและสารเสพติด มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ จึงได้ดำเนินการจัดสร้าง หอฝิ่น ขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2542
นิทรรศการภายใน ประกอบด้วย
อุโมงค์มุข : นิทรรศการเริ่มตั้งแต่อุโมงค์ที่มืดสนิท ดูลึกลับ ความยาว 137 เมตร ซึ่งเจาะทะลุภูเขาด้านตึกรับรองไปถึงตัวอาคารใหญ่อีกฝั่งหนึ่ง ที่จำลองเป็นทุ่งฝิ่น
ห้องโถง : ทุ่งฝิ่นจำลอง แสดงเรื่องราวและความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับพันธุ์ต่างๆของดอกป๊อปปี้ ทั้งพันธุ์สวยงามและพันธุ์ที่ใช้กรีดเอายางมาผลิตเป็นยา การเจริญเติบโตในระยะต่างๆ รวมทั้งประโยชน์ของดอกป๊อปปี้ในการตกแต่ง
ห้อง AUDITORIUM : จัดฉาย VTR เล่าถึงวัตถุประสงค์และเรื่องราวในการจัดหอฝิ่น อุทยานสามเหลี่ยมทองคำ
โซนปัญจสหัสวรรษแรก : จัดแสดงประวัติศาสตร์การกำเนิดฝิ่น จากการค้นพบครั้งแรกที่ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ที่มีการเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรในตำราทางการแพทย์ และศาสนาตั้งแต่อดีต
โซนมีดสองคม : ผนังสองด้านของทางเดินถูกออกแบบให้สะท้อนถึงด้านดีและด้านร้ายจากการใช้ฝิ่น ส่วนด้านดีจัดแสดงเกี่ยวกับยาที่สกัดได้จากฝิ่นในรักษาบรรเทาอาการเจ็บปวด ส่วนด้านร้ายจัดแสดงให้เห็นถึงความทุกข์ทรมานจากการเสพติด
โซนประจิมสู่บูรพา : จัดแสดงยุคของการค้าระหว่างจักรวรรดิยุโรปกับเอเชีย ฝิ่นกลายเป็นสินค้าในเชิงพาณิชย์พร้อมทั้งกลายเป็นสารเสพติดที่แพร่หลายในวงกว้าง โดยจำลองฉากท่าเรือพาณิชย์อังกฤษ เรือสินค้าของยุโรปที่เดินทางมาอินเดีย โรงงานฝิ่นในอินเดีย และเรือขนาดเล็กที่ขนถ่ายสินค้าสู่ท่าเรือท้องถิ่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น เมืองสงขลา เมืองจันทบุรี เมืองสิงคโปร์ จึงกลายเป็นศูนย์กลางการค้าระหว่างอินเดียและจีน ซึ่งเป็นท่าเรือหัวใจของจีนและกวางตุ้ง
โซนศึกยาฝิ่น : จัดแสดงเรื่องราวของสงครามฝิ่น ที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ในประวัติศาสตร์จีนโดยมีการจัดแสดงหุ่นจำลอง 3 บุคคลสำคัญของจีน และ 3 บุคคลสำคัญของอังกฤษ ที่ส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับสงครามฝิ่น และจัดแสดง 3 เหตุการณ์สำคัญ ได้แก่ การทำลายฝิ่นที่หูเหมิน การเผาทำลายหยวนหมิงหยวน พระราชวังฤดูร้อนอายุกว่า 150 ปี และการถูกลิดรอนสิทธิและผลกระทบด้านความเป็นอยู่ของชาวจีนหลังสงคราม
โซนฝิ่นในสยาม : จัดแสดงโดยการจำลองโรงน้ำชาจีนในเยาวราช โดยมีหุ่นคนนอนสูบฝิ่น เล่าเรื่องราวความเป็นมาของฝิ่นในสยาม ที่มีหลักฐานว่าคนไทยรู้จักฝิ่นมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 สถานการณ์ฝิ่นในสยามเริ่มเปลี่ยนแปลงหลังจากอังกฤษรบชนะจีนในสงครามฝิ่น และมีส่วนจัดแสดงของหายาก เช่น ลูกแป้ง กลักยาฝิ่น หมอน พื้นที่จำลองการเคี่ยวฝิ่น และพระพุทธรูปที่ได้จากการหลอมกลักฝิ่น เป็นต้น
โซนยามหัศจรรย์ : จัดแสดงพัฒนาการทางวิทยาศาสตร์ของตะวันตกที่นำไปสู่การแยกตัวของมอร์ฟีน พัฒนาการของเฮโรอีนและการฉีดเฮโรอีนเข้าใต้ผิวหนัง และยาเสพติดอื่นๆ
โซนข้อห้ามทางกฎหมาย อาชญากรรม การขัดแย้ง : ฝิ่นและยาเสพติดในช่วงทศวรรษที่ 20 เป็นยาเสพติดที่ผิดกฎหมายอยู่ภายใต้การควบคุมขององค์การอาชญากรรม อันเป็นควานพยามของชาวโลกในการร่วมใจพัฒนาเพื่อต่อสู้กับการลักลอบค้ายาเสพติดและการใช้ยาในทางที่ผิด
โซนแหล่งซุกซ่อน : จัดแสดงให้เห็นการรู้เท่าทันของเจ้าหน้าที่ตำรวจจับยาเสพติด ไม่ว่าจะซ่อนไว้ที่ไหนก็สามารถจับได้ เช่น การซ่อนในรองเท้า ในกระหล่ำปลี เป็นต้น
โซนผลร้ายของยาเสพติด : จัดแสดงให้เห็นถึงผลร้ายของยาเสพติดที่กระทบกันอย่างต่อเนื่อง ทั้งด้านเศรษฐกิจด้านสังคม และตัวผู้เสพ
โซนการศึกษา : จัดแสดงกรณีศึกษาจริงของครอบครัวที่ตกเป็นทาสยาเสพติดว่าต้องประสบชะตากรรมอย่างไรบ้าง
โซนหลอกตัวเองหลอกคนอื่น : จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับการแก้ตัว แก้ต่าง การกล่าวโทษกัน ไม่มีข้อสรุป สุดท้ายคือความตาย และเรื่องราวของผู้ตกเป็นเหยื่อ
โซนห้องคิดคำนึง :
(แหล่งที่มา:มิวเซียมไทยแลนด์)
เคยไปสามเหลี่ยมทองคำนานมากแล้วค่ะ