ชีวิตที่พอเพียง 4546. ทำงานเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา ๒๑๐. ประเมินผลลัพธ์การเรียนรู้โดยโรงเรียนเอง
วันที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๖๖ กสศ. จัดการประชุมปรึกษาหารือโครงการความร่วมมือกับ CCE ในการร่วมกันพัฒนาระบบการประเมินผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียน ที่โรงเรียนดำเนินการเอง โดยทาง CCE เสนอให้ใช้ Platform for Innovative Learning Assessment – PILAที่พัฒนาโดยโครงการ PISA ของ OECD ที่เปิดให้หน่วยงานที่ไม่ใช่ธุรกิจใช้ฟรี
ความก้าวหน้าสำคัญคือเครื่องมือนี้ใช้ทดสอบทางดิจิทัล ไม่ใช้กระดาษ แถมยังมีระบบ AI ช่วยประมวลข้อมูลด้วย ช่วยให้สะดวกต่อครูมาก แต่เราต้องเอามาพัฒนาใช้ตามบริบทของเราเอง พูดง่ายๆ ว่า น่าจะใช้เวลาราวๆ ๓ ปีดำเนินการโครงการนี้ในประเทศไทย โดยให้โรงเรียนนำร่องดำเนินการแบบมีพี่เลี้ยงคอยเป็นเพื่อนร่วมเรียนรู้และพัฒนา ของเดิมเขาเป็น PILA เพราะดำเนินการโดย PISA ของไทยเราน่าจะเป็น TILA – Thailand Innovative Learning Assessment หรือจะใช้ชื่อ “ไอ้หล้า” - EILA – EEF Innovative Learning Assessment ก็ย่อมได้
ผมจินตนาการว่า เราหนุนให้แต่ละกลุ่มโรงเรียนที่สมัครเข้าร่วม ร่วมกันพัฒนาระบบ “ไอ้หล้า” ให้มีสัก ๑๐ กลุ่ม กระจายอยู่ทั่วประเทศ มีสมาชิกกลุ่มละ ๑๐ - ๒๐ โรงเรียน แล้วมีกลไกนำผลมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันปีละ ๒ ครั้ง ในที่สุดในปลายปีที่ ๓ ก็น่าจะได้ โมเดล “ไทหล้า” ให้แต่ละโรงเรียนปรับใช้
อ่านจากเอกสารข้อเสนอของ CCE แล้ว ผมเข้าใจว่า PILA จะช่วยส่งแรงหนุนทางอ้อมให้เกิดการจัดการเรียนรู้เชิงรุกไปในตัว และจะมีการเพิ่มสมรรถนะอีกบางตัวที่เรายังไม่ค่อยได้พูดถึงกัน เช่น computational thinking และเราสามารถเพิ่มสมรรถนะที่เราต้องการเน้น กล่าวคือ “ไทหล้า” จะช่วยการบูรณาการการเรียนรู้กับการประเมินเข้าด้วยกัน โดยที่การประเมินเป็นทั้ง AfL, AaL และ AoL คือเป็นทั้ง formative และ summative
เขาบอกว่า PILA platform เป็น co-creative space ของครู ที่ผมเตรียมหาข้อมูลจากการประชุมว่า เราจัดห้องทำงานสร้างสรรค์ร่วมของ “ไทหล้า” ได้ไหม และซอยห้องย่อยเป็น “ไทหล้า ๑” “ไทหล้า ๒” ... ได้ไหม โดยที่เราใช้ภาษาไทยในการ “โส” กัน
เนื่องจาก PILA เน้นประเมินนักเรียนอายุ ๑๕ ปี ซึ่งเรียนระดับมัธยม เราจึงควรหารือกันจัด “ไทหล้ามัธยม” ขึ้นสัก ๒ - ๓ เครือข่าย จะดีไหม
ผมเตรียมไปเสนอว่า ทีมไทยต้องนัดหารือกัน ว่าจะคิดโครงการอย่างไร เราคงไม่มอบให้ CCE คิดให้ หลักการสำคัญคือ ต้องให้โรงเรียนคิดเอง ลองเอง โดยมีคู่คิด และร่วมกันคิด ร่วมกันลองเป็นเครือข่ายโรงเรียน ทำงานระยะยาว ๓ ปี ทำไปเรียนรู้ไป
ข้างบนนั้น เขียนก่อนการประชุม
ในการประชุม ทีม CCE เสนอสั้นมาก ทีมไทยตั้งคำถามมาก ที่สะท้อนทั้งข้อจำกัดในระบบ และในด้านกระบวนทัศน์ ซึ่งก็ช่วยให้ข้อมูลแก่ทีม CCE และทีม กสศ. ในการคิดโครงการต่อไป ผมเพิ่งเข้าใจว่า การประชุมนี้มีเป้าเพื่อให้ผู้ทางคุณวุฒิที่มาร่วมประชุมได้ให้ความเห็นชอบให้เดินต่อ คือเขียนโครงการที่ชัดเจนเอามาพิจารณาอีกครั้งหนึ่ง
สำหรับผม นี่คือโครงการที่ผมรอคอยสำหรับเป็นเครื่องมืออีกชิ้นหนึ่งของ TSQM (ตอนนี้อยากให้เรียก TSQN - Network มากกว่า) ที่มีการพัฒนาเครื่องมือประเมินให้ครูใช้หมุนวงจรเรียนรู้จากการปฏิบัติงานของตน และใช้ข้อเรียนรู้เป็น feed forward พัฒนาวิธีทำหน้าที่ครูอย่างต่อเนื่อง
ชื่อเป็นเรื่องการประเมินนักเรียน แต่เป้าหมายที่อยู่เบื้องหลังคือการเรียนรู้ของครู และการเป็นผู้ก่อการ (agency) ของครู ที่ในวันนี้ไม่มีการเอ่ยถึง ผมบอกตัวเองให้ประหยัดคำที่สุด ฟังให้มากที่สุด สำหรับทำความเข้าใจบริบทของโครงการ เตรียมไว้หนุนโครงการ (อยู่ห่างๆ) ต่อไป
หนุนเครือข่ายครูและโรงเรียนพัฒนาตนเอง – TSQN ด้วยเครื่องมือประเมินผลงานของตนเอง ที่เป็นเครื่องมือหนุนการเรียนรู้จากการทำงาน และหนุนวิธีจัดกระบวนการเรียนรู้ให้แก่นักเรียน โดยครูและโรงเรียนแกนนำที่สมัครเข้าร่วม เป็นผู้ร่วมกันพัฒนา
วิจารณ์ พานิช
๒๑ ก.ค. ๖๖ ปรับปรุง ๒ ก.ย. ๖๖
ความเห็น (1)
We have a ‘preprocessing issue’ of language in PILA. Rendering PILA into Thai with Thailand context probably requires considerable effort in time, and other resources. alternatively, upskilling Thailand children to become competent enough to perform PILA (in English and Western context) requires more efforts. The latter would of course be far more beneficial to the students in more ways than just statistics.