อันเนื่องจากบันทึกที่แล้วที่ผมเขียนเรื่องภาคประชาชนและภาคราชการทำ KM เสริมหนุนซึ่งกันและกัน ลิ้งค์ ท่านอาจารย์ ดร.แสวง รวยสูงเนิน จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น ท่านสนใจในประเด็น ภาคประชาชนนี่หมายถึงใครบ้าง แล้วผลจะส่งระดับครัวเรือนชาวบ้านพื้นล่างได้มากน้อยแค่ไหน และท่านอาจารย์ ดร.แสวง รวยสูงเนิน ท่านอยากเห็นบทบาทของ กศน.ต่อเรื่องนี้โดยอาจารย์ใช้คำว่า "ผมยังอยากจะฝันที่จะค้นหาร่องรอยของ กศน. ว่าในโลกแห่งความเป็นจริงคืออะไร"
ผมเลยนำข้อคำถามของอาจารย์มาเป็นบทความเสียเลย หากทีมงานจากหน่วยประสานความร่วมมือการพัฒนาภาคประชาชนจังหวัดนครศรีธรรมราช จะร่วมตอบร่วมแจมความเห็นเข้ามาด้วยก็จะดีไม่น้อย พื้นที่แลกเปลียนนี้จะได้เพิ่มเกลียวการทำงานให้มันถูกทิศทางและมีประสิทธิภาพเสริมหนุนกันและกันตามที่เราตั้งเป้าหมายไว้มากยิ่งขึ้น
ก็ให้บังเอิญว่า อ.ภีม ภคเมธาวี จาก มวล. ซึ่งเป็นจับเรื่องนี้มาก่อน เป็นแกนหลักสำคัญ และที่สำคัญคือคุณอำนวยในเวทีเรียนรู้ในวันนั้นได้เขียนบทความเกี่ยวกับเรื่องนี้ไปสองบทความแล้ว คือ หน่วยประสานความร่วมมือคืออะไร ? ลิ้งค์ และ หน่วยประสานความร่วมมือ 2 ลิ้งค์ ทำให้ความภาพการทำงานของหน่วยประสานฯนี้ได้ไม่น้อย
ผมเองได้อ่านเอกสารประกอบการประชุมเสวนา เขียนโดยคุณทวี สร้อยศิริสุนทร (คุณอำนวยอีกท่านหนึ่งในวันนั้น) ทำให้เข้าใจถึงที่มาของการพัฒนาภาคประชาชน ซึ่งคุณทวีสรุปไว้ว่า ....จังหวัดนครศรีธรรมราชเป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่มีความชัดเจนและเข้มข้นของกลุ่มองค์กรเครือข่ายชุมชนภาคประชาชนและภาคประชาสังคม ขยับขับเคลื่อนสังคมและงานพัฒนาในระดับชุมชนท้องถิ่น ทั้งจากนโยบายของรัฐบาล ยุทธศาสตร์ของแต่ละกระทรวง แต่ละกรมแต่ละกอง โครงการจากองค์กรพัฒนาเอกชน/เอ็นจีโอ โครงการต่างๆจากองค์กรอิสระตามเจตนารมย์ของรัฐธรรมนูญ โครงการศึกษาวิจัยจากสถาบันการศึกษาต่างๆ โครงการพระราชดำริ รวมถึงโครงการที่ชุมชนริเริ่มและดำเนินการกันเอง................แต่การขยับขับเคลื่อนสังคมและงานพัฒนาจากข้างต้นยังเป็นแบบต่างคนต่างทำ หน่วยงานใครหน่วยงานมัน โดยเอาชุมชนเอาท้องถิ่นเป็นเป้าหมายในการกระทำหรือแค่รับรู้ โดยผ่านบุคลากรของรัฐระดับล่างสุดคือกำนันและผู้ใหญ่บ้าน...ที่ผ่านมากลุ่มองค์กรเครือข่ายชุมชนที่เป็นภาคประชาชน ไม่สามารถรวมตัวเป็นเอกภาพและมีเสถียรภาพได้ ด้วยความหลากหลายของกิจกรรม ความหลากหลายของประเด็นเรื่อง ...ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีหน่วยประสานการพัฒนางานภาคประชาชน เพื่อทำหน้าที่ประสานเชื่อมโยงบูรณาการกับภาคส่วนอื่นๆของสังคมอย่างเท่าเทียมและมีศักดิ์ศรี
การพัฒนาภาคประชาชนจากการอ่านและการฟังของผม ผมเข้าใจว่าคือการที่ให้ประชาชนในแต่ละพื้นที่ริเริ่มคิดทำอะไรได้ด้วยตัวเอง แต่จะทำดังกล่าวได้ ต้องอาศัยปัจจัยเสริมหนุนมากมาย โดยเฉพาะกลุ่มคนที่ไปกระตุ้น เร่งเร้า ตั้งคำถาม เอื้ออำนวยให้กระบวนการพัฒนาของชุมชนมันมันเดินต่อไปได้ ปราศจากวาระซ่อนเร้นของกลุ่มคนที่ไปทำกระบวนการนี้ ชาวบ้านจะพัฒนาอะไรก็ใช้กลไกของรัฐ ของชาวบ้านเอง ของหน่วยงานต่างๆ เป็นเครื่องมือในการพัฒนาชุมชนของตนเอง ซึ่งในจังหวัดนครศรีธรรมราชมีกลุ่มคน คณะบุคลที่เคลื่อนงานแบบนี้อยู่มาก กลุ่มคนกลุ่มนี้จึงคิดมารวมตัวแบบคนคอเดียวกัน ไม่เกี่ยงว่าจะเป็น อบต.ราชการ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน กลุ่มอาชีพ สวัสดิการชาวบ้าน สื่ออาสา ราชการ เอ็นจีโอ สสส. สกว.ฯลฯ ทุกคนถอดหมวกเดิมหมด แล้วใส่หมวกใบใหม่หมวกคนนครศรีธรรมราช แล้วคุยกันอย่างเสมอหน้ากัน ภาคประชาชนจึงคือการทำงานในแนวนี้ และประชาชนจะได้แสดงกันเอง คงจะเกิดประโยชน์อย่างแน่นอน พื้นที่รูปธรรม 50 ตำบลคือสิ่งท้าทายของคณะผู้ร่วมงานทุกคน
ขอบคุณ อาจารย์ ดร.แสวง มากครับ
ยังมีต่อครับ
