วัฒนธรรม ด้านคติธรรม

คติธรรม วัฒนธรรมทางจิตใจ ศาสนา การปฏิบัติตามหลักธรรม ทางศาสนา เช่น พุทธศาสนสุภาษิตต่าง ๆ คติธรรม คำขวัญ คติพจน์ คำกลอน คติธรรมสอนใจ หลักการดำเนินชีวิตซึ่งได้มาจากหลักธรรม ทางพระพุทธศาสนา อาทิ ความมีเมตตากรุณา ความกตัญญู กตเวที ความสื่อสัตย์สุจริต ความขยันหมั่นเพียร เป็นต้น

วัฒนธรรม ด้านคติธรรม

 

วัฒนธรรม ด้านคติธรรม

ดร.ถวิล  อรัญเวศ

     วัฒนธรรม แยกได้เป็น

     วัฒน   ความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบเรียบร้อย เช่น

ความกลมเกลี่ยวสามัคคีของคนในชาติ

     ธรรม  หมายถึงสิ่งที่ดีงาม และรักษาผู้ปฏิบัติให้เจริญงอกงามไม่ให้ตกไปสู่ที่ชั่ว

    พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554  ..ให้ความหมายไว้ว่า

    วัฒนธรรม

        น. สิ่งที่ทำความเจริญงอกงามให้แก่หมู่คณะ เช่น วัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมในการแต่งกาย,
วิถีชีวิตของหมู่คณะ เช่น วัฒนธรรมพื้นบ้าน วัฒนธรรมชาวเขา.

         แม่คำของ "วัฒนธรรม" คือ   วัฒน-  วัฒนะ

         รวมแล้ว วัฒนธรรม คือสิ่งที่แสดงออกเชิงสักษณ์ให้เห็นถึงความเจริญก้าวหน้า ความเจริญงอกงาม
เช่น ความสมานสามัคคัเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวของคนในชาติ

      วัฒนธรรมแบ่งได้ 4 ประเภท ดังนี้

1.   วัตถุธรรม

สิ่งที่แสดงถึงความเจริญทางด้านวัตถุ ความเจริญก้าวหน้าถึง

ศิลปะ ประติมากรรม การก่อสร้างตึกรามบ้านช่อง การประดิษฐ์

สิ่งก่อสร้างทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ หุ่นยนต์

รถยนต์ เครื่องบิน เป็นต้น

2.    สหธรรม

คือวัฒนธรรมทางสังคม เช่น ประเพณีต่าง ๆ มรรยาททางสังคม

การแสดงความเคารพ เช่น การไหว้  การเคารพ การจับมือ การสวมกอด

การยิ้มไหว้ ทักทาย วิถีชีวิตการแสดงออกถึงความเป็นชาย และ

ความเป็นหญิง ชายแสดงออกอย่างไร หญิงแสดงออกอย่างไร

3.    เนติธรรม วัฒนธรรมทางกฎหมาย

หมายถึง คนในชาตินั้น ๆ แสดงความเคารพต่อกฎ ระเบียบ

กติกา กฎหมายบ้านเมือง พร้อมใจกันปฏิบัติตา  ไม่ฝ่าฝืน

4.    คติธรรม วัฒนธรรมทางจิตใจ ศาสนา การปฏิบัติตามหลักธรรม

ทางศาสนา เช่น พุทธศาสนสุภาษิตต่าง ๆ คติธรรม คำขวัญ คติพจน์

คำกลอน คติธรรมสอนใจ หลักการดำเนินชีวิตซึ่งได้มาจากหลักธรรม

ทาลพระพุทธศาสนา เช่น ความมีเมตตากรุณา ความกตัญญู กตเวที ความสื่อสัตย์สุจริต ความขยันหมั่นเพียร เป็นต้น

 

ตัวอย่างวัฒนธรรมด้านคติธรรม

ตัวอย่างพุทธศาสนสุภาษิต

      ทำดีได้ดี ทำชั่ว ได้ชั่ว

      กรรมย่อมจำแนกสัตว์ ทั้งหยาบ ละเอียด แลประณีต

      เวรย่อมระงับด้วยการไม่จองเวร

       ผู้ให้ย่อมได้รับการให้ตอบ

       ความสามัคคึพร้อมเพียงของคนใหม่หมู่ในชาติ ยังประโยชน์ให้

สำเร็จ

 

ตัวอย่าง คติธรรม คำกลอน

ทะเลจะสวย เพราะมีคลื่น

ชีวิตที่ราบรื่นต้องผ่านอุปสรรค

 

ไม่มีใครบรรลุสุข โดยไม่เจอทุกข์

 

ทำดี ดีกว่าขอพร

ทำชั่วจะวอนให้พระช่วยคงไม่ไหว

ทำดีนิรทุกข์สุขใจ

ทำชั่วแล้วไซร้ จักทุกข์ทรมาน

 

เสียอะไรก็เสียไปเถอะ

แต่อย่าเสียกำลังใจ

เพราะเสียกำลังใจ

เหมือนสูญเสียทุกอย่าง

 

ไม้คดยังพอใช้ทำขอ

เหล็กงอยังพอใช้ทำเคียว

แต่คนคดอย่างเดียวใช้ทำอะไรไม่ได้เลย

 

อันชนะอื่น แม้จะมี เป็นหมื่นแสน

ไม่เหมือนแม้น ชนะตน ได้หรอกหนา

ชนะตน จะอยู่กับเรา ชั่วกายา

อยู่ชั่วฟ้า  ไม่ต้องทุกข์ เพราะสุขใจ

 

จิตที่ฝึกดีแล้วนำประโยชน์สุขมาให้

ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

ทำดีเวลาไหน ย่อมมีผลดีเวลานั้น

ขยัน อดทน เป็นบันไดขั้นต้นที่จะนำไปสู่ความสำเร็จ

ฯลฯ

 

ขอให้โชคดีมีชัย สุขกายสุขใจ ไร้โควิด
ตลอดไปในทุกภพทุกชาตินะครับ

 

 

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม

 

http://119.46.166.126/self_all/selfaccess9/m3/200/social_lesson2/lesson2.php

https://dictionary.orst.go.th/