หัวล้านนอกครู

หัวล้านนอกครู

ลักษณะ "หัวล้าน" ตามตำรามี 7 ประเภท ได้แก่

ทุ่งหมาหลง 
หัวล้านลักษณะนี้คือหัวล้านอย่างมากๆ จนเกือบหมดทั้งศีรษะ จะมีผมเฉพาะตรงตีนผมทั้งสองข้างเท่านั้น จึงเรียกว่าทุ่งหมาหลง ถ้าเอาสุนัขไปปล่อยตรงกลางหัว สุนัขจะหลงทางกลับไม่ถูก เพราะจะกำหนดที่หมายไม่ได้เลยว่าทิศไหนเป็นซ้ายขวาหน้าหลัง

ดงช้างข้าม
คือหัวล้านเป็นทางจากหน้าผากไปถึงท้ายทอย อาจมีสัณฐานเหมือนแม่น้ำที่มีปากน้ำอยู่เหนือหน้าผากก็ได้ หากเปรียบผมเป็นดง รอยหัวล้านก็เปรียบเป็นทางเดินของช้าง ความกว้างของทางจะมากน้อย แคบ กว้าง อย่างไรก็ได้ แต่จะไม่ตกขอบ คือช้างยังมองเห็นแนวป่าอยู่ทั้งสองข้าง หากไม่เห็นแนวป่าก็จะเข้าลักษณะทุ่งหมาหลงนั่นเอง

ง่ามเทโพ
ลักษณะล้านเถิกเข้าไปสองข้างขมับ มีผมอยู่ตรงกลางเหนือกระหม่อมไปจนถึงด้านหลัง ผู้ชายส่วนใหญ่เมื่อสูงวัยขึ้นจะมีลักษณะเช่นนี้

ชะโดตีแปลง
ลักษณะหัวล้านเป็นวงกลมกลางศีรษะ มีผมโดยรอบทั้งซ้าย ขวา หน้า หลัง เหมือนปลาชะโดตีแปลงจนน้ำกระเซ็นออกไปรอบทิศ หากน้ำน้อยจนเกือบเป็นโคลนตมแล้ว ชะโดตีแปลงก็จะมีส่วนน้ำขังเป็นวงกลม หัวล้านแบบนี้จึงต้องมองด้านบนจึงจะชัดเจน

แร้งกระพือปีก
ลักษณะหัวล้านที่เถิกเข้าไปสองข้างขมับลึกเข้าไปโอบกระหม่อมไปต่อกับด้านหลัง เหลือกระจุกผมอยู่เพียงด้านหน้าเหมือนโดนปีกของแร้งมากระพือรวมไว้

ฉีกขวานฟาด หรือบางตำราเรียกว่าฉีกหางฟาด
หัวล้านลักษณะนี้หมายความว่าล้านไม่เลื่อม คือยังมีผมบางๆ อยู่  อุปมาเหมือนฉีกหาง(ปลาหรือวัว) ฟาดลงไปจะเห็นเป็นเส้นเป็นแนวอยู่ ส่วนที่เป็นเวิ้งผมอาจมีขอบรูปหางไปจนจรดท้ายทอยก็ได้

ราชคลึงเครา
ราชคลึงเครามีความหมายว่าพระราชาลูบเครานั่นเอง หัวล้านลักษณะนี้คงจะหมายถึงล้านแบบต่างๆที่กล่าวมาแล้ว เพียงแต่เพิ่มว่า มีหนวดและเคราเกินธรรมดาเพิ่มเข้าไป คนหัวล้านชนิดนี้จะมีขนหน้าอกดกอีกต่างหาก
ตัวอย่างหัวล้านลักษณะราชคลึงเคราก็คือ " ขุนช้าง " ในวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผนนั่นเอง ซึ่งได้บรรยายเอาไว้ดังนี้

…จะกล่าวถึงขุนช้างเมื่อรุ่นหนุ่ม

หัวเหมือนนกตะกรุมล้านหนักหนา

เคราคางขนอกรกกายา

หน้าตาดังลิงค่างที่กลางไพร…

 

สาเหตุที่ทำให้หัวล้าน

1.ปล่อยให้เส้นผมและหนังศีรษะสกปรก เป็นบ่อเกิดของรังแค รูขุมขนอุดตัน จนเป็นสาเหตุให้ผมร่วง

2. สระผมด้วยน้ำอุ่นหรือน้ำร้อน เพราะการสระผมด้วยน้ำอุ่นทำให้หนังศีรษะแห้ง รูขุมขนเปิด รากผมอ่อนแอ จนทำให้เกิดผมร่วงง่าย จึงควรสระผมด้วยน้ำธรรมดาจะดีที่สุด

3. การหวีผมอย่างรุนแรงขณะที่ผมยังเปียก ซึ่งเป็นช่วงที่ผมอ่อนแอที่สุดและพร้อมจะหลุดร่วงได้ ดังนั้นควรหวีผมอย่างเบามือและรอให้ผมแห้งสักหน่อยจะช่วยลดอาการผมร่วงได้

4. การอดอาหารเพื่อลดความอ้วน เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะโภชนาการที่ไม่สมบูรณ์ จนนำมาสู่ปัญหาผมร่วง ผมบางไปด้วย

5. ความเครียด มีส่วนทำให้ผมร่วงจนกลายเป็นคนผมร่วง ผมบาง เพราะการเพิ่มของระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลซึ่งเป็นฮอร์โมนความเครียดในร่างกาย มีผลทำให้เส้นผมหลุดร่วงเร็วกว่าวัยอันควร

6. การใช้ความร้อนกับเส้นผมเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่เข้าร้านเสริมสวยสระผมบ่อยๆ การใช้ลมร้อนเป่าผมให้แห้งจะทำให้ผมแห้ง กรอบ แตกปลาย ขาดความชุ่มชื้น และอาจเกิดอาการผมร่วงได้

7. การใช้สารเคมีกับเส้นผมบ่อยเกินไป ไม่ว่าจะเป็นการดัด การยืด หรือการทำสีผม ล้วนเป็นสารเคมีที่ทำให้เส้นผมอ่อนแอหลุดร่วงง่าย

 

สำนวนหัวล้านนอกครู
ความหมายคือการทำนอกแบบแผน

ที่มาของสำนวน
มาจากนิทานเรื่องหนึ่งซึ่งเล่าว่า ครูมีลูกศิษย์หัวล้านคนหนึ่ง ลูกศิษย์ขอให้ครูช่วยให้ผมขึ้น ครูจึงพาไปที่สระน้ำ แล้วสั่งให้ลูกศิษย์ดำน้ำ 3 ครั้ง เมื่อลูกศิษย์ทำตาม ผมก็งอกเต็มหัว แต่ความที่อยากให้ผมดกมากๆ จึงดำน้ำลงไปอีกครั้งหนึ่ง พอโผล่ขึ้นมาหัวกลับล้านอย่างเดิม ทั้งนี้เพราะทำนอกคำสั่งครู

ตัวอย่างการใช้สำนวน "หัวล้านนอกครู"

" อาจารย์ยิ่งศักดิ์บอกสูตรการหมักเนื้อให้นุ่มว่าต้องหมักทิ้งไว้หนึ่งชั่วโมง ฉันไปลองทำเองบ้างกลับไม่นุ่ม เลยหมักทิ้งไว้สองชั่วโมงเนื้อเลยเปื่อยยุ่ยเกินไป นี่แหละเขาว่าหัวล้านนอกครู" 

ขอบคุณภาพจากอินเทอร์เน็ตและพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้ง