มหากาพย์การกราดยิง (Mass Shootings) จากต่างประเทศที่โด่งดังถึงประเทศไทย

22 กุมภาพันธ์ 2563

พ.อ.นพ.ณัฐ ไกรโรจนานันท์ ศัลยแพทย์ กองอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า  เริ่มต้น และให้คำนิยามคำว่า mass shooting ว่า ต้องมีองค์ประกอบ [1] (1) มีเหตุยิงในที่ชุมชน (2) การที่มีผู้เสียชีวิตจำนวนมากกว่า 4 คน ไม่รวมผู้ก่อเหตุ โดยจุดจบผู้ก่อเหตุ มักจะเสียชีวิต 2 แบบ จนมุม ฆ่าตัวตาย และถูกวิสามัญ (3) ไม่เลือกเหยื่อ และไม่มีการวางแผนล่วงหน้า เข้าถึงลั่นไก ยิงเลย และ (4) ไม่ได้มีวัตถุประสงค์ฆ่าเท่านั้น แต่อาจมีเหตุอื่นด้วย เช่น การปล้น ประสงค์ต่อทรัพย์ "คำว่า Mass Shooting จึงต่างกับคำว่า การกราดยิง (Shooting Rampage) ซึ่งไม่มีผู้เสียชีวิต"

กรณี "เหตุการณ์กราดยิง" (Mass Shooting) ต่อคนสาธารณะหมู่มาก ที่ถือเป็นภัย "สาธารณภัย" ได้ประเภทหนึ่ง อย่างไรก็ตามในความหมาย Mass Shooting = กราดยิง ต่างจาก Terrorist ที่เป็นผู้ก่อการร้ายมืออาชีพ ที่บทบาทของสื่อในการมีส่วนส่งเสริมการเลียนแบบ ดังที่งานวิจัยใช้คำว่า Contagion Effect หรือ Copycat ข่าวนี้ขายได้ (sensationalism) [2]

มาย้อนดูข่าวจากต่างประเทศ (ประมวลจาก Wikipedia และ กูเกิล) ขอข่าวสำคัญโด่งดังเพียง 7 เหตุการณ์ เพื่อเป็นกรณีศึกษาดังนี้

(1) การกราดยิงสังหารหมู่นักเรียนและคณาจารย์ หลังพยายามจะวางระเบิดในโรงอาหารแต่ระเบิดไม่ทำงานที่โรงเรียนมัธยมโคลัมไบน์ รัฐโคโลราโด เมื่อ 20 เมษายน 2542 มีผู้เสียชีวิต 15 คน (รวมผู้ก่อเหตุ) เจ็บ 24 คน (ถูกยิง 21 คน) ผู้ก่อเหตุยิงตัวตายทั้งคู่ คือ นายเอริก แฮร์ริส และนายดีแลน คลีโบลด์ นักเรียนเกรด 12 อายุ 18 ปี ใช้ปืนขนาด 9 มม. และ ปืนลูกซองบรรจุ 12 นัด รวมกระสุนทั้งหมด 188 แม็กซ์ และปืนลูกซองอีก 100 กว่านัด เหตุจูงใจของผู้ก่อเหตุยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่พบหลักฐานมีปัญหาทางจิต ไซโคพาธในแฮร์ริส และโรคซึมเศร้าในคลีโบลด์ [3]

(2) เหตุการณ์สังหารหมู่ที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียเทค เมืองแบล็กส์เบิร์ก รัฐเวอร์จิเนีย เมื่อ 16 เมษายน 2550 มีคนเสียชีวิตอย่างน้อย 33 คน และรวมทั้งมือปืนด้วย และบาดเจ็บอย่างน้อย 29 ราย มือปืนคือนาย โช ซึงฮึย (Cho Seung-hui) นักศึกษาวัย 23 ปีจากเกาหลีใต้ [4]

(3) การกราดยิงในโรงเรียน Sandy Hook Elementary School (โรงเรียนประถมแซนดีฮุก) เมืองนิวทาวน์ รัฐคอนเนคทิคัต สหรัฐอเมริกา เมื่อ 14 ธันวาคม 2555 มีผู้เสียชีวิตเด็ก 20 คน ผู้ใหญ่ 8 คน (นับผู้ยิงและมารดาผู้ยิง) คนหาย 2 คน เจ็บบาดเจ็บอย่างน้อย 2 คน ผู้ก่อการคือนายอดัม แลนซา อายุ 20 ปี ซึ่งฆ่าตัวตายหลังเกิดเหตุ ใช้อาวุธปืนสั้น 9 มม. สองกระบอก ไรเฟิล .223-คาลิเบอร์ (ไม่ได้ใช้ วางไว้ในรถ) แต่ตามข่าวระบุมีการใช้ปืน AR-15 ด้วย [5]

(4) การกราดยิงในวิทยาลัย Umpqua Community College (วิทยาลัยชุมชนอัมพ์กวา, อุมควา) เมืองโรสเบิร์จรัฐโอเรกอน เมื่อ 2 ตุลาคม 2558 มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 10 คนและได้รับบาดเจ็บอีกกว่า 20 คน ส่วนผู้ก่อเหตุเป็นชายอายุ 26 ปี เสียชีวิตหลังยิงต่อสู้กับตำรวจ ตำรวจพบอาวุธปืน 4 กระบอกในที่เกิดเหตุ มีปืน AR-15 ด้วย ซึ่งเชื่อว่าเป็นของผู้ก่อเหตุ [6]

(5) การสังหารหมู่ที่ พัลส์ (Pulse) ไนต์คลับ เมืองออร์แลนโด รัฐฟลอลิดา เมื่อ 12 มิถุนายน 2559 มีผู้เสียชีวิต 49 คน ผู้ก่อเหตุคือ นายโอมาร์ มาทีน เชื้อสายอัฟกันเกิดที่นิวยอร์ค วัย 29 ปี เป็นพนักงานบริษัทรักษาความปลอดภัย ใช้อาวุธปืน AR-15 และปืนกล็อก 17 ตำรวจเชื่อว่าผู้ก่อเหตุฝักใฝ่กลุ่มก่อการร้ายต่างชาติ แต่พ่อของมาทีน เชื่อว่าเหตุการณ์ครั้งนี้ "ไม่เกี่ยวกับเรื่องศาสนา" เขาเชื่อว่าลูกชายทำไปเพราะไม่ชอบกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ [7]

(6) การกราดยิงที่งานกลางแจ้งคอนเสิร์ตดนตรีคันทรีรูตไนน์ตีวันฮาร์วิสต์ ที่นครลาสเวกัส เมืองแพระไดส์ รัฐเนวาดา เมื่อ 2 ตุลาคม 2560 เหตุเกิดขึ้นหลังจากเวลา 20.00 น.ตามเวลาท้องถิ่น ของวันที่ 1 ตุลาคม 2560 คาดว่ามีผู้ชมถึง 22,000 คน มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 59 ราย (รวมทั้งผู้ก่อเหตุ) บาดเจ็บ 530 ราย ถือเป็นการสังหารหมู่โดยมือปืนที่มีผู้เสียชีวิตจำนวนมากที่สุดในประวัติศาสตร์อเมริกัน (เรียก ลาสเวกัสสตริป พ.ศ. 2560) ผู้ก่อเหตุเป็นชายผิวขาวชื่อ สตีเวน เครก แพดด็อก (Stephen Paddock) อดีตนักบัญชี วัย 64 ปี ตำรวจพบปืน 23 กระบอก (พบปืนยาว 10 กระบอก) ในห้องพักโรงแรมที่นายแพดด็อกใช้ก่อเหตุ เปิดฉากระดมยิงจากชั้นที่ 32 ของโรงแรมและกาสิโนแมนดะเลย์เบย์ (Mandalay Bay Hotel and Casino) ข้ามถนนไปยังฝูงชนในลานจัดงาน ระยะ 500 หลา คาดว่ามือปืนยิงกระสุนลงไปที่ฝูงชนไม่ต่ำกว่า 100 นัด (ยิงรัว) หนึ่งในอาวุธปืนเป็นปืนไรเฟิลแบบ AK-47 พร้อมขาตั้ง รวมทั้งปืนพก (handgun) ด้วย ตำรวจเชื่อว่ามือปืนน่าจะลงมือก่อเหตุเพียงผู้เดียว ผู้ก่อเหตุสะสมอาวุธมากมาย เคยทำงานกับบริษัทย่อยของบริษัทยุทโธปกรณ์ Lockheed Martin ไม่พบว่าเขามีส่วนเกี่ยวข้องกับกลุ่มก่อการร้ายสากล ทั้งที่เพิ่งเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามเมื่อไม่กี่เดือนก่อน [8]

(7) การกราดยิงมัสยิด 2 แห่ง ณ มัสยิดอันนูรและศูนย์อิสลามลินวุด ในเมืองไครสต์เชิร์ช นิวซีแลนด์ ระหว่างการละหมาด เมื่อ 15 มีนาคม 2562 มีผู้เสียชีวิตจากการกราดยิง 51 คน และบาดเจ็บ 49 คน ผู้ต้องสงสัยคือ นายเบรนตัน ทาร์แรนต์ (Brenton Tarrant) ชาวออสเตรเลีย อายุ 28 ปี เป็นการก่อการร้ายของกลุ่มขวาจัดหัวรุนแรง ใช้อาวุธ ปืนเล็กยาวอัตโนมัติสองกระบอก, ปืนลูกซองสองกระบอก, ปืนเล็กยาวโจมตีระดับหนึ่งหนึ่งกระบอก, ระเบิดแสวงเครื่องที่ไม่ทำงาน เหตุกราดยิงดังกล่าว เป็นการก่อการร้ายของกลุ่มขวาจัดหัวรุนแรง ผู้ต้องสงสัยทั้งสามคนได้ถูกตั้งข้อหาแล้ว หนึ่งคดีการโจมตีในครั้งนี้ได้ถูกเรียกว่าการก่อการร้ายโดยจาซินดา อาร์เดิร์น นายกรัฐมนตรีนิวซีแลนด์ และรัฐบาลอีกหลายประเทศ [9]

สำหรับในกรณีของไทยก็ไม่น้อยหน้ากว่าต่างประเทศเช่นกัน ขอยกตัวอย่างเป็นกรณีศึกษาเมื่อหมาด ๆ ใน 3 เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในระยะเวลาไล่เลี่ยกัน ในปี 2563 คือ

(1) การปล้นร้านทองออโรร่าในห้างสรรพสินค้าโรบินสัน จังหวัดลพบุรี แล้วกราดยิงผู้คนแล้วหลบหนีไป เมื่อ 9 มกราคม 2563 ผู้ก่อเหตุคือ นายประสิทธิชัย เขาแก้ว (ผอ.กอล์ฟ) อายุ 39 ปี ถูกควบคุมตัวได้ใน 13  วัน มีผู้เสียชีวิต 3 คน และมีผู้ได้รับบาดเจ็บสาหัส 4 คน ใช้อาวุธปืนพก ผลิตโดยบริษัท เช็กกา ซิโบจอบกา ประเทศสาธารณรัฐเช็ก (Czech) รุ่น CZ 75 SP-01 ขนาด 9 มม. ติดปลอกลดเสียง (ท่อเก็บเสียง) เชื่อว่าผู้ก่อเหตุมีปัญหาการเงิน [10]

(2) ทหารคลั่งยิงฆ่าผู้บังคับบัญชา ปล้นอาวุธจากคลังทหาร กราดยิงผู้คนและจับตัวประกัน ที่จังหวัดนครราชสีมา แล้วหนีไปหลบซ่อนอยู่ในชั้น LG ห้างเทอร์มินอล 21 เมื่อวันที่ 8-9 กุมภาพันธ์ 2563 ผู้ก่อเหตุคือ จ่าสิบเอกจักรพันธ์ ถมมา อายุ 32 ปี มีผู้เสียชีวิต 30 คน (รวมผู้ก่อเหตุ) บาดเจ็บ 57 คน ในจำนวนนี้บาดเจ็บสาหัส 32 คน ใช้อาวุธปืนเล็กยาว แบบ 11 (HK) ปืนลูกโม่ สมิธแอนด์เวสสัน เพอร์ฟอรแมนซ์ เซนเตอร์ 629 คอมเพทิเตอร์ (.44 แมกนัม) ปืนกล M 60 [11]

(3) การยิงฆ่าคน (แม้ไม่ได้กราดยิง) ในคลีนิกเวชกรรมเสริมความงามในห้างเซนจูรี่พลาซ่า พญาไท กทม. เมื่อ 18 กุมภาพันธ์ 2563 ผู้ก่อเหตุคือ นายดนุสรณ์ นุ่มเจริญ อายุ 28 ปี มีผู้เสียชีวิต 1 คน เป็นอดีตภริยาของผู้ก่อเหตุ บาดเจ็บ 1 คนถูกลูกหลง เหตุหึงหวงหรือมีเรื่องชู้สาว ตำรวจพบปลอกกระสุน ขนาด .11 มม. จำนวน 7 ปลอก [12]

กรณีดังกล่าว เป็นกรณีศึกษาที่ควรค่าแก่การศึกษาทบทวนและจดจำเป็นอย่างมาก

[1]ถอดบทเรียนอุบัติการณ์เหตุกราดยิง จากสหรัฐ -ไทย 'เราจะวิ่ง ซ่อน หรือสู้' (Run/Hide/Fight), โดย thaireform, 13 กุมภาพันธ์ 2563, https://www.isranews.org/thaireform/thaireform-documentary/85510-mass-shooting85510.html 

“Escape and Survive in Mass Shooting” คือหัวข้อของเวทีแรกๆ ที่จัดขึ้นโดยโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย และคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2563,

& “หนี ซ่อน สู้” ถอดบทเรียนเหตุกราดยิงโคราช, one31 ข่าวช่องวัน, 11 กุมภาพันธ์ 2563,  https://www.youtube.com/watch?v=TuRTPMwL46E&feature=share  

[2]ถอด    

[3]การสังหารหมู่ที่โรงเรียนมัธยมโคลัมไบน์, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

[4]การสังหารหมู่ที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียเทค, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

[5]เหตุยิงกันในโรงเรียนประถมแซนดีฮุก, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ปืน AR-15 เป็นต้นแบบของปืนตระกูล “M” ในสหรัฐฯ รวมถึง M-16 จู่โจม และ M-4 ที่ใช้ในกิจการทหาร ปืน AR-15 เป็นปืนในภาคพลเรือนที่มีระบบยิงกึ่งอัตโนมัติ เป็นปืนที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในสหรัฐฯ เดอะ เทเลกราฟรายงานว่าความนิยมของปืนชนิดนี้ในหมู่คนอเมริกันทำให้ปืนชนิดนี้มีชื่อเล่นว่า “ปืนอเมริกัน” ประชาชนอเมริกันกว่า 3.7 ล้านครอบครัวมีปืนชนิดนี้อยู่ในบ้าน

ดู เปิดบัญชีเลือด “AR-15” อาวุธสังหารกว่า 50 ชีวิตที่ “พัลส์ ไนท์คลับ”, 13 มิถุนายน 2559, https://news.thaipbs.or.th/content/253080

[6]กราดยิงในวิทยาลัยสหรัฐฯนศ.เสียชีวิต 10 คน มือยิงถูกตร.วิสามัญฯ-ยังไม่รู้ปมก่อเหตุสลด, 2 ตุลาคม 2558,

https://news.thaipbs.or.th/content/5626     

[7]โศกนาฏกรรมที่ Pulse “บาร์ที่ร้อนแรงที่สุดในออร์แลนโด”, 12 มิถุนายน 2559, https://news.thaipbs.or.th/content/253060

ตามข่าวประมาณ 3 ชั่วโมงหลังจากเกิดเหตุ ตำรวจแถลงว่ามีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 20 คน บาดเจ็บอย่างน้อย 42 คน ส่วนมือปืนผู้ก่อเหตุเสียชีวิตระหว่างยิงปะทะกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ    

[8]เหตุยิงกันที่ลาสเวกัสสตริป พ.ศ. 2560, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี      

[9]เหตุกราดยิงมัสยิดในไครสต์เชิร์ช, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

[10]จับตัวได้แล้ว โจรปล้นร้านทองลพบุรี ตร.คุมตัวสอบเครียดที่ มทบ.13, ไทยรัฐออนไลน์, 22 ม.ค. 2563 10:11 น., https://www.thairath.co.th/news/crime/1753318

[11]เหตุกราดยิงที่จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2563, จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

[12]เปิด”ปม”หญิงโดนยิงสนั่นกลางห้างดังกลางกรุง อ่านโพสต์เฟซบุ๊ก, 18 กุมภาพันธ์ 2563, https://www.matichon.co.th/local/crime/news_1984224