กว่าจะเป็น “ตากโมเดล” มุ่งมั่นจัดการอาหารกลางวันนักเรียนทั้งจังหวัด

ขอบคุณที่มาภาพประกอบ : เชียงใหม่นิวส์  https://www.chiangmainews.co.th/

บทบาทสำคัญที่สุดที่ช่วยผลักดันให้จังหวัดตากเป็นจังหวัดนำร่อง “ต้นแบบ” ในการจัดการอาหารกลางวันของโรงเรียน คือ 2 โรงเรียนหลัก ได้แก่ โรงเรียนเทศบาล 2 วัดดอนมูลชัย ต.หัวเดียด อ.เมือง จ.ตาก และ โรงเรียนบ้านวังประจบ ต.วังประจบ อ.เมือง จ.ตาก อันเป็น 2 โรงเรียนแม่ข่ายที่ช่วยพัฒนาศักยภาพและมอบองค์ความรู้ ตามแนวทางโครงการเด็กไทยแก้มใส ให้กับโรงเรียนต่างๆ ทั่วทั้งจังหวัดตาก

        ที่ผ่านมานั้น ทั้ง โรงเรียนเทศบาล 2 วัดดอนมูลชัย และ โรงเรียนบ้านวังประจบ ต่างประสบกับภาวะโภชนาการเด็กและกระบวนการจัดการอาหารกลางวัน เช่นที่วัดดอนมูลชัย ลังจากวิเคราะห์ปัญหาต่างๆ แล้วพบว่า “งบประมาณ” อาหารกลางวัน ไม่ใช่ปัญหา แต่เป็น “วิธีการบริหารจัดการ” ต่างหากทำให้เด็กๆ ส่วนใหญ่ของประเทศต้องประสบกับปัญหาทุพโภชนาการ ทั้งในแง่คุณภาพของอาหารและคุณค่าทางโภชนาการ ที่ไม่เพียงพอเหมาะสมต่อความต้องการในการเจริญเติบโตและการเรียนรู้อย่างสมวัย

            โรงเรียนเทศบาล 2 วัดดอนมูลชัย ในอดีตก็เคยประสบปัญหาเหล่านี้มาไม่แตกต่างไปจากสถานศึกษาอื่นๆ ทั่วประเทศ แต่เมื่อคณะครูทั้งหมดของโรงเรียนแห่งนี้ได้เข้าร่วมโครงการ “เด็กไทยแก้มใส” ที่ทาง สสส. ได้ร่วมมือกับ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงมหาดไทย กทม. สถาบันโภชนาการ และศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ ก็ทำให้คณะครูทั้งหมดได้ตระหนักว่า เด็กๆ ต้องการสารอาหารที่มีคุณค่ามากกว่าแค่ท้องอิ่ม

            นับตั้งแต่ปี 2558 เป็นต้นมาแนวคิด “อาหารเปลี่ยนชีวิต” ก็ถูกขับเคลื่อนและขยายผลในโรงเรียนแห่งนี้อย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่การจัดทำฐานการเรียนรู้ “ไก่ ปลา นาเห็ด ผัก และสหกรณ์” เพื่อเชื่อมโยงเข้ากับโครงการอาหารกลางวัน ควบคู่ไปกับการนำ “ระบบแนะนำการจัดสำรับอาหารกลางวันสำหรับโรงเรียน” หรือ “Thai school lunch” มาใช้จัดอาหารกลางวันให้มีคุณภาพและเหมาะสมกับวัตถุดิบในท้องถิ่น โดยเชื่อมโยง 4 ฐานการเรียนรู้ก็เข้าสู่บทเรียนในกลุ่มสาระวิชาของเด็กๆ เพื่อให้มีทักษะในด้านต่างๆ ที่เกี่ยวข้องนับตั้งแต่การผลิตอาหารที่ปลอดภัย การจำหน่าย การเลือกซื้อวัตถุดิบ รวมไปถึงการกำหนดเมนูอาหารที่เหมาะสมในแต่ละวันให้สอดคล้องกับระยะเวลาการผลิตของวัตถุดิบที่มี จนได้รับรางวัล “ศูนย์เรียนรู้ต้นแบบเด็กไทยแก้มใส” ในระดับดีเยี่ยม พร้อมยกระดับการทำงานโดยมีเป้าหมายไปสู่ความยั่งยืนด้วยการจัดทำคู่มือและแผนงานจนเกิดเป็น “ดอนมูลชัยโมเดล” ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ต่อได้โดยง่าย

ขอบคุณที่มาภาพประกอบ : เชียงใหม่นิวส์  https://www.chiangmainews.co.th/

            จากการเข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสเป็นเวลา 5 ปี ทางโรงเรียนเห็นถึงความเปลี่ยนแปลง เด็กมีคุณภาพ มีการเติบโตสมส่วน จากที่โรงเรียนมีเด็กที่มีปัญหาอ้วน 14.02 % ในปี 2559 ปัจจุบันมีเด็กที่มีปัญหาอ้วนเหลือเพียง 7.34 % ซึ่งก็ยังไม่เป็นไปตามเกณฑ์ที่ สสส.กำหนดไว้ 7% แต่จะเห็นได้ว่าเกิดการพัฒนาที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

            ส่วนที่โรงเรียนบ้านวังประจบโดยภาพรวม สถานการณ์ปัญหาการบริโภคอาหารและโภชนาการ ไม่ว่าจะเป็น อัตราการบริโภคผัก ผลไม้ ปัญหาต่างๆ ที่เกิดจากการบริโภคอาหารที่ไม่ถูกหลักโภชนาการ และคุณภาพอาหารใน-รอบรั้วโรงเรียน นั้น คือ นักเรียนยังไม่ได้รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ชาวบ้านยังรับประทานผักผลไม้จากท้องตลาดซึ่งเต็มไปด้วยสารพิษ นักเรียนยังมีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลและผงชูรสซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ มากมาย เช่น นักเรียนมีน้ำหนักไม่ได้มาตรฐาน ส่วนใหญ่สูงกว่าเกณฑ์ ไม่ชอบรับประทานผัก ชอบรับประทานขนมกรุบกรอบและน้ำอัดลม

            โรงเรียนจึงสมัครเข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใส ซึ่งจะทำให้การดำเนินงานการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการนักเรียนอย่างครบวงจร ตามรอยพระยุคลบาทสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  ด้านการพัฒนาอาหารโภชนาการและสุขภาพอนามัยในโรงเรียน 8 องค์ประกอบดังนี้ การเกษตรในโรงเรียน, สหกรณ์นักเรียน, การจัดบริการอาหารของโรงเรียน, การติดตามภาวะโภชนาการ

            การพัฒนาสุขนิสัยของนักเรียน, การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้ถูกสุขลักษณะ, การบริการสุขภาพ, การจัดการเรียนรู้: เกษตร โภชนาการและสุขภาพอนามัย

            ผลการดำเนินงานที่ผ่านมานั้น ทางโรงเรียนบ้านวังประจบได้รับรางวัลสหกรณ์ดีเด่นในปี 2559 ได้รับรางวัลโรงเรียนสะอาดปลอดขยะ และยังมีการทำการเกษตรที่หลากหลายในโรงเรียน เช่น การปลูกผักสวนครัว การเพาะเห็ดนางฟ้า และปลูกมะละกอ และนำผลผลิตเหล่านี้ส่งขายสหกรณ์นักเรียนและสหกรณ์นักเรียนนำไปขายต่อให้กิจกรรมอาหารกลางวันเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในการประกอบอาหารกลางวันของนักเรียนต่อไป