ประติมากรรมสุริยเทพ เมืองโบราณศรีเทพ

ประติมากรรมสุริยเทพ เมืองโบราณศรีเทพ

โดย วาทิน ศานติ์ สันติ (5/3/2562)

#เมืองโบราณศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ พบประติมากรรมพระสุริยเทพ จำนวน 8 องค์ ถูกอัญเชิญไปไว้ตามพิพิธภัณฑ์สำคัญทั้งไทยและต่างประเทศ โดยเฉพาะองค์ที่เก็บรักษาในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ พระนครนั้น มีรูปแบบเอกลักษณ์ มีความเฉพาะตัว อาจเรียกว่า เป็นเทวรูปสุริยเทพสกุลช่างศรีเทพก็ว่าได้

ประติมากรรมสุริยะเทพสลักด้วยศิลาในภาพนี้ พบครึ่งองค์ สวมหมวกทรงกระบอกทรงกีรีฏมงกุฎ มีลวดลายประดับ ด้านหลังเป็นประภามณฑลหรือรัศมีวงกลมแสดงถึงสัญลักษณ์ของพระอาทิตย์ ใบหน้ามีพระขนงต่อกันเป็นรูปปีกกาจรดกับพระนาสิก พระเนตรเบิกโพงลักษณะแบบทวารวดี มีพระมัสสุหรือหนวดยาว มีพระทาฒิกะหรือเครายาวตลอดแก้มและคาง การยืนแบบสมภังค์หรือยืนตัวตรง สวมกุณฑลใหญ่โค้งงอคล้ายลายผักกูด สวมสร้อยคอใหญ่ นุ่งผ้าบางยาวประมาณหัวเข่า พระกรหักทั้งสองข้าง ลักษณะการนุ่งผ้ามีความเกี่ยวข้องกับอินโดซิเถียน หรือแบบเปอร์เชีย ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้า สุภัทรดิศ ดิสกุล ทรงกำหนดรูปแบบในกลุ่มเทวรูปรุ่นเก่าอายุราวพุทธ 12-13

การพบประติมากรรมพระสุริยะเทพที่เมืองโบราณศรีเทพจังหวัดเพชรบูรณ์นั้นมีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี และคติความเชื่อเกี่ยวกับการนับถือเทวดาเป็นอย่างมาก เพราะแสดงถึงการติดต่อสัมพันธ์กับชาว ต่างชาติ คือ ชาวอินเดีย หรือชาวเปอร์เชียเป็นต้น แสดงถึงคติในการนับถือพระสุริยเทพเป็นเทพแห่งแสงสว่าง การเริ่มต้น ความรุ่งโรจน์หรือรุ่งเรืองตามคติความเชื่อของชาวอินเดีย และหรือชาวอรยัน สะท้อนให้เห็นว่าเมืองศรีเทพนับถือศาสนาพราหมณ์ที่นับถือพระสุริยเทพว่าเป็นเทพองค์สำคัญ

เมืองโบราณศรีเทพถือเป็นเมืองโบราณที่สำคัญที่แสดงถึงประวัติศาสตร์ความเป็นมาอันยาวนานของผู้คนในดินแดนประเทศไทยที่มีหลักฐานการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่วัฒนธรรมยุคโลหะเป็นอย่างน้อย อีกทั้งยังเป็นเมืองใหญ่ที่มีวัฒนธรรมร่วม หรือจะเรียกว่าเป็นเมืองแห่งการเชื่อมความหลากหลายทางวัฒนธรรมตั้งแต่วัฒนธรรมทวารวดี วัฒนธรรมเขมรโบราณ สามารถนำมาผสมผสานจนกลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง นับเป็นเมืองโบราณเมืองใหญ่เมืองหนึ่งที่สำคัญริเวณ์ภาคกลางเลยทีเดียว

หากคนไทยบางกลุ่มมืดบอดทางปัญญา เห็นแก่ตัว เห็นแก่ทุนนิยมจนไม่สนใจรากฐานความเป็นมาที่ยาวนาน มองเป็นเพียงแค่อิฐ ซากหิน ซากปรักหักพัง ปล่อยให้นายทุนหรือคนบางกลุ่มจะทำการสิ่งใดก็ได้ตามเมืองโบราณที่สำคัญ แล้วเราจะเหลืออะไรไว้ให้ลูกหลาน แม้แต่ประเทศที่เขาเจริญแล้วที่สุดเขาก็ยังรักษาอารยธรรมวัฒนธรรมและภูมิปัญญาเอาไว้เลน แล้วเราล่ะที่อ้างว่าเป็นผู้เจริญแล้ว เราได้ทำสิ่งใดเพื่อรักษาสิ่งเหล่านี้เอาไว้บ้าง

ประติมากรรม เทวรูปสุริยเทพ

ถ่ายจากพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร 2018