เกมการ์ดโจรสลัดแห่งรัตนโกสินทร์

ในการเรียนรู้เนื้อหาการตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการของกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นส่วนหนึ่งในเนื้อหาวิชาประวัติศาสตร์ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยหลายโรงเรียนที่จัดการเรียนรู้ตามโทรทัศน์ทางไกลผ่านดาวเทียม(DLTV) ในเนื้อหานี้ก็อาจสอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ด้วย เนื่องจากเป็นหลักสูตรบูรณาการที่สามารถสอนเพิ่มเติมได้ให้นักเรียนเห็นถึงความเชื่อมโยงของลำดับยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ไทย ซึ่งในชั้นประถมศึกษามีมักคำสำคัญของตัวชี้วัดในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 ว่า "โดยสังเขป" เพราะฉะนั้นเเล้วการจัดการเรียนรู้ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาส่วนใหญ่นั้น จะเรียนในเบื้องต้น พอให้เกิดความรู้ ความเข้าใจในประวัติศาสตร์ ความเป็นมาของเรื่องนั้น ๆ 

เนื้อหาประวัติศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ถือเป็นเรื่องนามธรรมสูง ทำให้ชั้นเรียนวิชาประวัติศาสตร์ กลายเป็นวิชาที่น่าเบื่อ ไม่สนุก ดังนั้นเเล้ว ผมจึงได้สร้างบอร์ดเกมนี้ขึ้นซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวิจัยในชั้นเรียน เรื่อง  การสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้ วิชาประวัติศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนบ้านโนนศรีสวัสดิ์โนนสวรรค์ อำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม ด้วยการใช้เทคนิคเกมกระดาน โดยได้ออกแบบทั้งหมด 5 เกม ซึ่งเกมการ์ดโจรสลัดแห่งรัตนโกสินทร์ นี้ เป็นส่วนหนึ่งของชุดบอร์ดเกมดังกล่าว

เกมการ์ดโจรสลัดแห่งรัตนโกสินทร์ เป็นการสอนเนื้อหา เรื่อง พัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ วิชาประวัติศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หากตามตัวชี้วัดของหลักสูตรแกนกลางจะเป็นชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 แต่ ณ ที่นี้ยึดตามหลักสูตรบูรณาการตามโทรทัศน์ทางไกลผ่านดาวเทียม(DLTV) อีกทั้งยังเป็นการสอนอย่างเชื่อมโยง เพื่อความเข้าใจในมิติเวลาและพัฒนาการทางประวัติศาสตร์มากขึ้น ซึ่งสามารถสอนเพิ่มเติมได้ โดยเกมการ์ดชุดนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อให้นักเรียนเข้าใจในพัฒนาการของรัตนโกสินทร์ พอสังเขป ซึ่งได้ออกแบบกระบวนการเรียนรู้โดยใช้เกม เพื่อให้เกิดความสนุก เหมาะสมกับบริบทของนักเรียนในชั้นเรียน

กระบวนการจัดการเรียนรู้ 

1. ครูแนะนำตัว อธิบายวัตถุประสงค์ในการเรียนรู้ และเนื้อหาหาการเรียนรู้ในชั่วโมงเรียน
2. ครูเปิดวิดีทัศน์ เรื่อง พัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเน้นที่เนื้อหาความเปลี่ยนแปลงในแต่ละรัชกาล เมื่อดูวิดีทัศน์จบ ครูชวนคิดด้วยคำถาม "นักเรียนเห็นอะไรบ้างในวิดีทัศน์ และสิ่งนั้นเป็นอย่่างไร" 
3. ครูชวนเข้าสถานการณ์จำลองของเกมการ์ดโจรสลัดที่ว่า "กาลครั้งหนึ่ง นานมาเเล้วนับ 200 ปี ทั่วโลกเต็มไปด้วยโจรสลัด โจรสลัดบางกลุ่มเป็นคนดี บางกลุ่มเป็นคนไม่ดี มีสงครามแย่งชิงลูกเรือกันอยู่เสมอ โจรสลัดแต่ละกลุ่มจะมีกัปตันเรือ ต้นหนเรือ และลูกน้องในเรือ โดยกำหนดให้นักเรียนแต่ละคน ให้จับกลุ่ม กลุ่มละ 5-6 คน เพื่อตั้งเป็นกลุ่มโจรสลัด 1 กลุ่ม ซึ่งมีเงื่อนไขเพิ่มเติมว่า จะต้องตั้งกัปตันโจรสลัด ต้นหนเรือ และที่เหลือเป็นลูกน้องในเรือ จากนั้นให้ตั้งชื่อกลุ่มโจรสลัดของตนเอง ให้เวลา 2 นาที "จับเวลา"
4. ครูอธิบายเงื่อนไขเพิ่มเติมว่า "โจรสลัดทุกกลุ่มจะต้องทำศึกสงครามแย่งชิงลูกเรือระหว่างกัน กลุ่มไหนที่สามารถแย่งชิงลูกเรือได้มากที่สุด จะได้เป็นราชาแห่งโจรสลัด ในขณะเดียวกัน กลุ่มไหนที่ถูกแย่งชิงลูกเรือไปมากที่สุด จะแพ้ไปในที่สุด โดยการทำสงครามในยุคนี้นั้น เเต่ละกลุ่มต้องมาตอบคำถามให้ถูกต้อง เกี่ยวกับเนื้อหาที่เราจะเรียนในวันนี้ คือ พัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ หากคำตอบถามใต้การ์ดนั้นๆถูก จะมีสิทธิ์เปิดการ์ดแห่งหีบสมบัติ แต่หากตอบผิดจะต้องเสียลูกเรือไปครั้งละ 1 คน จนจบกระดานเกม
5. ครูอธิบายเพิ่มเติมว่า "การ์ในหีบสมบัตินั้นมีอยู่ 5 การ์ดด้วยกัน ได้แก่ การ์ด +1 หมายถึง เรียกลูกทีมจากทีมอื่นได้ 1 คน การ์ด +2 หมายถึง เรียกลูกทีมจากทีมอื่นได้ 2 คน การ์ดจับใหม่ หมายถึง สามารถจับการ์ดคำถามใหม่ได้ หากตอบไม่ได้หรือคิดว่ายากเกินไป การ์ดมอบกรรมสิทธิ์ หมายถึง สามารถมอบกรรมสิทธิ์เชิงบวกเเละเชิงลบให้กลุ่มใดก็ได้ เช่น ในสถานการณ์ที่กลุ่มตนเองตอบคำถามไม่ถูกที่จะต้องเสียลูกน้องไป 1 คน เราใช้การ์ดมอบกรรมสิทธิ์สามารถมอบให้กลุ่มไหนเสียลูกทีม 1 คน แทนกลุ่มเราก็ได้ หรือ หากเราตอบถูกจะให้จับการ์ดหีบสมบัติ สามารถช่วยให้การ์ดมอบกรรมสิทธิ์ให้กลุ่มอื่นจับการ์ดได้ และการ์ดล้างสถานะ หมายถึง สามารถลบล้างทุกการสูญเสียของกลุ่มตัวเองได้ เช่น มีใครใช้การ์ด +1 / +2 และการ์ดมอบกรรมสิทธิ์ หากใช้การ์ดนี้ตอบกลับ จะสามารถลบล้างทุกสถานะที่ติดลบได้ 
6. ให้นักเรียนเป็นผู้เลือกเปิดการ์ดคำถามในเเต่ละกระดาน โดยเนื้อหาในคำถามเป็นเรื่องของพัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ เน้นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในเเต่ละรัชกาล โดยเงื่อนไขในกระดานนี้ คือ การใช้ดวง ความน่าจะเป็น บางข้อง่าย บางข้อยาก ขึ้นอยู่กับการเลือกเปิดการ์ดคำถาม 
7. ครูเป็นผู้อำนวยการเรียนรู้ บทบาทของครูในเกมนี้ คือ ผู้ช่วยเปิดการ์ดที่นักเรียนเลือกบนจอโปรเจคเตอร์ ผู้ควบคุมกติกา และหลังเฉลยคำตอบทุกครั้งครูจะอธิบายเพิ่มเติมเป็นเกร็ดความรู้ที่สำคัญ
8. เมื่อจบเกมจะมีกลุ่มที่ได้เป็นราชาโจรสลัด กลุ่มโจรสลัดระดับกลาง-เล็ก และกลุ่มโจรสลัดที่ถูกทำลาย
9. ครูตั้งคำถามชวนคิดว่า "เล่นเกมนี้เเล้วรู้สึกอย่างไร และได้เรียนรู้อะไร" โดยให้นักเรียนบันทึกการเรียนรู้ไว้ในสมุดของตนเอง แล้วครูและนักเรียนร่วมกันสรุปบทเรียนประจำวัน

สะท้อนผลหลังจัดกิจกรรม

• รูปแบบเกมการ์ดโจรสลัดนี้ คล้ายกับการจับสลากตอบคำถามในชั้นเรียนที่ธรรมดา แต่เราเพิ่มความไม่ธรรมดาเข้าไป คือ เปลี่ยนจากสลากคำถามเป็นการ์ดคำถาม เพิ่มเงื่อนไขแบบโจรสลัด มีการเคลื่อนที่ชิงลูกเรือ มีการระดมสมองตอบคำถาม มีการใช้กลยุทธ์ในการเอาชนะในแต่ละเกม ซึ่งต้องมีความรู้ ความจำ การคิดวางแผนร่วมกัน จึงจะสามารถเอาชนะได้
• เกมการ์ดโจรสลัดนี้ มีความยืดหยุ่นเชิงการประยุกต์ใช้สูงมาก กล่าวคือ สามารถให้ได้กับทุกเนื้อหา ทุกวิชา เช่น เกมการ์ดโจรสลัดแห่งทวีปอเมริกา(สังคมศึกษา) เกมการ์ดโจรสลัดแห่งวรรณคดี(ภาษาไทย) โจรสลัดแห่งสปีชีส์(วิทยาศาสตร์) และอื่นๆ เพราะเนื้อหาสามารถเปลี่ยนได้หมด แต่เงื่อนไขหลักจะอยู่ที่การ์ดหีบสมบัติ ที่จะทำให้สนุกนั่นเอง
• ในการสร้างการ์ดคำถาม พบว่า ไม่ควรเอาเฉพาะคำถามเชิงวิชาการในเรื่องนั้นๆจนเกินไป เพราะบางกลุ่มไม่เก่งวิชาการ บางกลุ่มไม่ค่อยชอบเนื้อหาวิชาสังคมศึกษา ฉะนั้นเเล้วควรใส่คำถามที่สนุก ตอบอย่างไรก็ถูก หรือ ข้อฟรีลงไปด้วย เช่น คิดว่าใครในห้องนี้หน้าตาดีที่สุด คิดว่าใครในห้องนี้หล่อที่สุด เป็นต้น เพื่อสร้างบรรยากาศสนุกมากขึ้น ระหว่างการเล่นเกม
• ครูอธิบายเงื่อนไขของเกมครั้งเดียวไม่พอ โดยเฉพาะในช่วงประถมศึกษา ควรจะแจกกติกาของเกมให้นักเรียนอ่านด้วย หรือครูจะต้องอธิบายเพิ่มเติมอยู่เสมอ 
• ในระหว่างการเล่นเกม พบว่า นักเรียนไม่ค่อยใช้การ์ด จนกว่าจะถึงกระดานสุดท้าย ทำให้บางกลุ่มไม่ได้ใช้การ์ดเลย ซึ่งครูจะต้องอธิบายเพิ่มเติมว่า "ให้พยายามใช้การ์ดนะ เพราะเกมกำลังจะจบเเล้ว" โดยต้องอธิบายว่า ตอนนี้เราเดินทางมาถึงกระดานที่ ...... จากกระดานที่ ....
• หลังการเล่นเกม พบว่า นักนักเรียนส่วนใหญ่สามารถจดจำเนื้อหาได้ดีมาก บางคนจะจำเฉพาะสิ่งที่ตนเองสนใจ ซึ่งถือว่าเกมกระดานชุดนี้ มีคุณภาพอยู่ในระดับที่น่าพึงพอใจ 

สามารถโหลด PPT เกมการ์ดโจรสลัดแห่งรัตนโกสินทร์ได้ นี่ที่

20190319000416.pptx