โครงการ ดูแลด้วยหัวใจ ใส่ใจดุจญาติมิตร

โครงการ ดูแลด้วยหัวใจ ใส่ใจดุจญาติมิตร(Humanized Healthcare Project)

ชื่อ-สกุล เจ้าของผลงาน: นางสาวพรนิภา หาญละคร นางอรอรุณ สุริสาร นายประยงยุทธ์ ลีสิงห์ นางอรพรรณ นามสุวรรณ นายรัตนา ผาแก้วชื่อหน่วยงาน: หน่วยโรคเอดส์ งานบริการพยาบาล โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 

บทคัดย่อความเป็นมา: หน่วยโรคเอดส์ งานบริการพยาบาล โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ให้การรักษาพยาบาลผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์ทั่วภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รวมทั้งหมดประมาณ 2,300 คน โดยใช้แนวคิด ‘การดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ที่เน้นการดูแลรักษาทั้งโรค ความเจ็บป่วย และความทุกข์ ละเอียดอ่อนต่อมิติทางจิตสังคมวัฒนธรรม พัฒนาและปรับระบบงานให้เอื้อต่อการเรียนรู้’ (โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์, 2550) ให้บริการในคลินิก (จันทร์ อังคาร พุธ ศุกร์) มีผู้มารับบริการ 60 – 80 คน/วัน ทำให้การบริการผู้ป่วยเป็นไปอย่างเร่งรีบ เสี่ยงต่อการให้บริการไม่ครอบคลุม ผลการดำเนินงานปี 2560 ที่ผ่านมา ผู้รับบริการพึงพอใจในระดับดี+ดีมาก ร้อยละ 94 ยังมีเรื่องความวิตกกังวล ความซึมเศร้า ในระดับปานกลาง+สูง ร้อยละ45 ขาดความรู้เกี่ยวกับโรค ร้อยละ42 ปัญหาเหล่านี้ยังต้องการการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในผู้ติดเชื้อรายใหม่ยังไม่รู้จักห้องตรวจต่างๆ กลัวคนอื่นรู้สถานะ และรายเก่าที่ต้องนอนโรงพยาบาลเนื่องจากมีโรคติดเชื้อฉวยโอกาส เหล่านี้ล้วนมีผลต่อ ความวิตกกังวล และความซึมเศร้า รวมทั้งประชาชนทั่วไปและกลุ่มเสี่ยงที่ไม่เคยตรวจเลือดหาเชื้อเอชไอวีเพราะอายกลัวคนอื่นรู้ว่าตัวเองอยู่ในกลุ่มเสี่ยง ทำให้ภาพรวมยังมีผู้รับบริการมาขอเจาะเลือดหาเชื้อเอชไอวีไม่มากนัก ดังนั้นหน่วยโรคเอดส์ จึงได้จัดโครงการ “ดูแลด้วยหัวใจ ใส่ใจดุจญาติมิตร” ขึ้นเพื่อพัฒนาระบบบริการในผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์ วัตถุประสงค์: 1. ประชาชนทั่วไปหรือผู้ที่มีความเสี่ยง เข้าสู่การบริการเจาะเลือดหาเชื้อเอชไอวีเพิ่มมากขึ้น 2. ผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์มีความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวโรคเอดส์ 3. ผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์คลายความวิตกกังวล และความซึมเศร้า 4. ผู้รับบริการมีความพึงพอใจ ต่อระบบบริการ 

ระเบียบวิธีการศึกษา/กิจกรรมการพัฒนา: ใช้แนวคิดในการพัฒนาแบบ PDCA (Plan Do Check Act)1. ประชุมคณะทำงาน สำรวจปัญหาและวางแผนพัฒนาระบบการดูแลรักษาผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์ 2. นำแผนสู่การปฏิบัติ มอบหมายหน้าที่ชัดเจน กำหนดระยะเวลาดำเนินงาน ระหว่าง 1 ตุลาคม 2560- 30 กันยายน 2561 จัดให้มีบริการ 1)ให้คำปรึกษารายบุคคล รายกลุ่ม ทางโทรศัพท์ ทางไลน์ และSocial network อื่นๆ 2) มีบริการเจาะเลือดหาเชื้อเอชไอวีโดยสมัครใจ และรู้ผลในวันเดียว (Same day result) ในรายที่มีผลเลือดผิดปกติส่งพบแพทย์โดยเร็ว 3) บริการเยี่ยมไข้ ในรายที่นอนรักษาในโรงพยาบาล ภายใต้โครงการ “ด้วยรักและห่วงใย” เพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรค การใช้สิทธิ์ และให้กำลังใจ 4) ทำกิจกรรมกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อนระหว่างรอพบแพทย์ 5) จัดกิจกรรมให้ความรู้โรคเอดส์ตามวาระต่างๆ เช่น วันเอดส์โลก วันวาเลนไทน์ฯ3. ตรวจสอบติดตามผลการดำเนินงาน (Check)4. นำผลการติดตามตรวจสอบงานมา conference ในทีม ในส่วนที่ยังมีปัญหา ปรับเปลี่ยนแผนการทำงานให้เหมาะสมกับสถานการณ์ และกับผู้ป่วยแต่ละราย (Act) 5. ประเมินผลหลังเสร็จกิจกรรมต่างๆ และทบทวนร่วมกับทีมทำงานถ้ายังพบว่ามีส่วนไหนสามารถปรับปรุง เปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นกว่าเดิม จัดให้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง 

ผลการดำเนินงาน: ระยะเวลาดำเนินการ 1 ตุลาคม 2560- 30 กันยายน 2561  1. มีผู้รับบริการ walk in มาเจาะเลือดหาเชื้อเอชไอวี ทราบผลในวันเดียว 410 คน มีผลเลือดบวก 54 ราย ส่งเข้าสู่การรักษาทุกคน ความพึงพอใจต่อโครงการนี้ 100% (ระดับดี+ดีมาก) สิ่งที่ประทับใจคือ การให้คำแนะนำ การเอาใจใส่ และได้เข้าสู่กระบวนการดูแลรักษาอย่างรวดเร็ว 2. ภายหลังดำเนินกิจกรรมเยี่ยมไข้ (เยี่ยมผู้ป่วยที่นอนพักรักษาในโรงพยาบาล   35 ราย) 1) ผู้รับบริการมีความรู้ในการปฏิบัติตัวเพิ่มขึ้น 2) คลายความวิตกกังวล 3) ความซึมเศร้าลดลง 4) ผู้รับบริการพึงพอใจโครงการนี้ ระดับดีมาก 100%
3. กิจกรมกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน ระหว่างคอยพบแพทย์ (ทำกิจกรรมกลุ่ม 4 ครั้ง) (จำนวนคนร่วมกิจกรรมกลุ่มทั้งหมด 40 คน แต่ละครั้งมีสมาชิกเข้าร่วมกลุ่ม ประมาณ 8-12 คน)ทำให้ 1) ผู้รับบริการมีความรู้ในการปฏิบัติตัวเพิ่มขึ้น 2) คลายความวิตกกังวล 3) ความซึมเศร้าลดลง 

4. ประเมินความพึงพอใจในภาพรวม 96.4% (ดีมาก 76.3+ระดับดี 20.12) ได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ มี ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรค 

การอภิปรายผล/สรุปผล: การดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ คือรูปแบบการรักษาพยาบาลที่บูรณาการสุขภาพกับความเป็นมนุษย์ เชื่อมโยงมิติทางสังคม มีความเป็นกัลยาณมิตร ระหว่างผู้ดูแลรักษากับคนป่วย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับผลกระทบทางจิตสังคมสูง การให้ความสำคัญโดยการ รับฟังปัญหา ให้กำลังใจ การรักษาความลับ ไม่ตีตรา/แบ่งแยก หรือลดทอนสิทธิอื่นๆ ทำให้ผู้รับบริการ 1)ได้รับบริการที่เอื้ออาทร 2) ได้รับบริการตามสิทธิประโยชน์ เข้าถึงบริการอย่างรวดเร็ว เป็นความลับ 3) คลายความวิตกกังวลและความซึมเศร้า 4) ผู้รับบริการพึงพอใจ ประทับใจในบริการที่ได้รับ