บทคัดย่องานวิจัย ปี 2549
รูปแบบการดูแลสุขภาพของผู้ที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลสามพราน อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม
พิมพ์นิภา ศรีนพคุณ
อาจารย์ที่ปรึกษา ดร.ศากุล ช่างไม้ มหาวิทยาลัยคริสเตียน
ในปัจจุบันนี้ประชากรประเทศไทยป่วยด้วยโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นทุกปี ผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้มักเสียชีวิต หากรอดก็จะมีความพิการ จากสถิติการตายจัดเป็นอันดับสามของโรคไม่ติดต่อ จึงจำเป็นต้องให้ผู้ป่วยป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเรื้อรังที่เป็นอยู่เดิมคือ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบา หวาน โรคไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจ และให้ผู้ป่วยดูแลตนเองโดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การจัดการกับความเครียด และรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ ผู้วิจัยพบปัญหาจากการทำงานเพราะมีผู้ป่วยเรื้อรังดังกล่าวเป็นอันดับต้นๆ จำนวนมาก จึงต้องการศึกษาการดูแลตนเองของผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในการหารูปแบบการดูแลตนเองอย่างมีส่วนร่วม
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลในการสัมภาษณ์เชิงลึก ในผู้ที่เสี่ยงสูงปานกลางและเสี่ยงสูงมากต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 20 ราย และทำสนทนากลุ่ม 2 กลุ่ม เพื่อเสนอรูปแบบการดูแลตนเอง สัมภาษณ์ผู้นำชุมชน 2 ราย นายกองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น 2 ราย ญาติ 2 ราย และสังเกตระบบบริการสุขภาพศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลสามพราน จัดกลุ่มข้อมูลเพื่อการวิเคราะห์โดยใช้โปรแกรม Microsoft Excel ในการจัดเรียงข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาเชิงลึก (Content Analysis) และตรวจสอบข้อมูลโดยใช้เทคนิคแบบสามเส้า (Triangulation)
ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีการรับรู้ภาวะสุขภาพ แต่ขาดความตระหนักในการดูแลสุขภาพ ในรายทำงานจะมีความเครียดในครอบครัว อาหารที่รับประทานส่วนใหญ่เป็นอาหารถุงสำเร็จ รูป การออกกำลังกายส่วนใหญ่เป็นการทำงานบ้าน ทำสวน การรับประทานยามักไม่ครบทุกมื้อ มีการแสวงหาการรักษาด้วยยาสมุนไพร การสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น มีการจัดสรรเงินสนับสนุนให้ผู้พิการและผู้สูงอายุ แต่ผู้ป่วยไม่พึงพอใจเพราะได้รับไม่ทั่วถึง รูปแบบการดูแลตนเองโดยผู้ป่วยมีส่วนร่วม เสนอให้บุคลากรสาธารณสุขให้ความรู้เป็นกลุ่มโรค ให้นำไปสอนในชมรมผู้สูงอายุ ให้จัดกิจกรรมเสียงตามสายอย่างสม่ำเสมอ และจัดกลุ่มแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในผู้ป่วยด้วยกันเอง ซึ่งจะช่วยให้ผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง สามารถดูแลตนเองได้เมื่ออยู่บ้าน เป็นการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ตามความเหมาะสม
สนับสนุนทุนพัฒนานักวิจัย โดย
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ภายใต้โครงการพัฒนาต้นแบบการสร้างเสริมสุขภาพในบริบทพยาบาลชุมชน
ชมรมพยาบาลชุมชนแห่งประเทศไทย