วันที่ ๘ มิถุนายน ๒๕๖๐ ผมไปร่วมงาน RGJ-Ph.D. Congress 18 ของ สกว. ซึ่งปีนี้ใช้ชื่อจุดเน้นว่า “Global Sustainability : Lesson Learned from the Royal Projects” และเป็นปีแรกที่จัดที่โรงแรมริชมอนด์ นนทบุรี และเป็นปีแรกที่เน้นเป็นการประชุมแบบ (ที่เกือบจะ) paperless
ผมไปเห็นการริเริ่มสร้างสรรค์ต่อเนื่องของโครงการปริญญาเอกกาญจนาภิเศก (คปก.) ในสามเรื่องคือ (๑) คปก. อาเซียน + 6 (๒) คปก. เพื่อหน่วยงานของรัฐ (๓) ทีมงานรุ่นหนุ่มสาวจากมหาวิทยาลัยต่างๆ ที่มาช่วยงาน สกว./คปก. ด้านการจัดการวิชาการ
ผมได้รู้จักคำว่า “คปก. โลกาภิวัตน์” ว่าหมายถึง คปก. หลัก ที่ดำเนินการมาตั้งแต่ต้น
การริเริ่มสร้างสรรค์ต่อเนื่องของ สกว. ที่ผมไปรับรู้และชื่นชมได้แก่
การประชุมนี้ใช้ภาษาอังกฤษทั้งหมด รวมทั้งพิธีเปิดด้วย ท่านประธานในพิธีเปิด คือท่านรองนายกฯ พล อ.อ. ประจิม จั่นตอง ก็อ่านคำกล่าวเปิดเป็นภาษาอังกฤษ
ผมไปร่วมงานเฉพาะช่วงเช้าวันที่ ๘ มิถุนายน ได้รับฟังการบรรยาย ๔ เรื่อง ที่แสนจะประเทืองปัญญา ได้แก่
การศึกษาเพื่อความยั่งยืนของประเทศไทย
โดย ศ. ธงทอง จันทรางศุ
ยกตัวอย่าง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ในด้านการเรียนรู้ตลอดชีวิต ไม่ใช่จบการศึกษา พระราชดำริเรื่องสารานุกรมไทย ตามพระราชดำริ เพื่อให้คนในครอบครัวอ่านด้วยกัน เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต เรียนรู้ร่วมกันของคนต่างวัย
โครงการพระดาบส ไม่ต้องมีความรกรุงรังของระบบราชการ เพื่อเรียนรู้จาก “กูรู” เรื่องใดเรื่องหนึ่ง ที่เป็นการฝึกปฏิบัติ เช่นความรู้และทักษะในการซ่อมทีวี เรียนฟรี ไม่เสียเงิน จบแล้วเอามาใช้ทำมาหากินได้เลย โครงการนี้ยังดำเนินการต่อเนื่องในปัจจุบัน
การศึกษาของพระ
โครงการโทรทัศน์เพื่อการศึกษา สถานีวังไกลกังวล หัวหิน
การวิจัยและพัฒนา ฝนหลวง (มรว. เทพฤทธิ์ เทวกุล) การวิจัย T-Eternal พัฒนาไบโอดีเซล ผลเบื้องต้นได้น้ำมันดีเซลในราคาแพง แต่เมื่อวิจัยและพัฒนาต่อเนื่อง ก็ให้ผลดี เป็นตัวอย่างว่า การวิจัยต้องทำอย่างต่อเนื่อง พัฒนาไม่หยุดยั้ง
ความหลากหลายทางชีวภาพ สุขภาพ และสังคม ในอุษาคเนย์
โดย Prof. Serge Morand, CNRS INEE – CIRAD ASTRE, France และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (คณะวนศาสตร์) และมหาวิทยาลัยมหิดล (คณะเวชศาสตร์เขตร้อน)
ท่านผู้นี้เป็น evolutionary ecologist, health ecologist, conservation biologist และเป็นนักวิทยาศาสตร์ เชิงระบบอีกหลายอย่าง ที่มาทำงานร่วมกับหลากหลายสถาบันในประเทศไทยอยู่สิบปีแล้ว และทำร่วมกับอีก หลายประเทศในหลายทวีป
ท่านชี้ให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพกับโรคไม่ติดเชื้อ เช่น โรคของระบบอิมมูน และความสัมพันธ์ระหว่างความหลากหลายทางชีวภาพ ความหลากหลายทางวัฒนธรรม และความหลากหลายของโรค หากสูญเสียความหลากหลายเหล่านี้ โอกาสเกิดโรคระบาดจะมากขึ้น
ข้อเสนอที่น่าตื่นตาตื่นใจมากคือ ในโลกนี้มี hotspot ด้านความหลากหลายของสปีชี่ส์ของสัตว์เลี้ยงลูก ด้วยนม ทั้งในน้ำและบนบก อยู่ ๓ พื้นที่ คืออเมริกาใต้ อัฟริกาส่วนใต้ทะเลทรายสะฮารา และเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ที่เป็น hotspot ของการสูญพันธุ์มีพื้นที่เดียว คือ เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ โดยที่เมื่อมองด้านประวัติศาสตร์ของนำสัตว์ป่ามาเลี้ยงให้เป็นสัตว์เลี้ยง (domestication) พื้นที่เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ สร้างสัตว์เลี้ยงมากชนิดที่สุด
จีโนมของบุคคลเพื่อการดูแลสุขภาพ
โดย ศ. นพ. วรศักดิ์ โชติเลอศักดิ์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ท่านชี้ให้เห็นว่าจริงๆ แล้ว การแพทย์ยุคใหม่ ที่เรียกว่า personalized medicine ก็คือการแพทย์ที่ใช้ข้อมูล ที่มีความจำเพาะเพิ่มขึ้นอย่างมากมาย คือข้อมูลจีโนมของบุคคลนั่นเอง ข้อมูลนี้เวลานี้ตรวจได้ในราคาถูกลงมาก นับร้อยเท่า คือการตรวจ genome sequence ของ exome ซึ่งมีขนาดร้อยละ ๒ ของจีโนมทั้งหมดของมนุษย์ จ่ายเพียงประมาณ ๓๐,๐๐๐ บาท ซึ่งจะช่วยให้พลังความจำเพาะในการสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค และรักษาโรคเพิ่มขึ้นอย่างมากมาย
ที่น่าชื่นชมคือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยลงทุน ๑๐๐ ล้านบาทเพื่อหนุนผู้มีความสามารถสูงเยี่ยมท่านนี้ ให้มีโครงสร้างพื้นฐานด้านคอมพิวเตอร์เพื่อทำงานนี้ให้แก่บ้านเมือง
คะตะไลซิส เพื่ออินทรียสังเคราะห์
โดย Prof. Albrecht Berkessel, U of Cologne, Germany
ศาสตราจารย์นักเคมีท่านนี้มีความเป็นครูสูงมาก สามารถอธิบายเรื่องยากและซับซ้อนให้เข้าใจง่าย ให้ได้เข้าใจความหมายของ catalyst ที่เป็นหัวใจของอินทรียสังเคราะห์ (organic synthesis) และถือเป็น green chemistry แต่ในตอนท้ายๆ ของเวลาครึ่งชั่วโมง เมื่อเรื่องมันเคมีจ๋าสุดๆ ผมก็จากมา
เป็นช่วงสองชั่วโมงเศษ ที่แสนจะประเทืองปัญญา
วิจารณ์ พานิช
๘ มิ.ย. ๖๐
May I ask if there are 'social media' releases (videos, notes, slides,...) of the content of presentations in the conference?
Perhaps TEDtalks can be invited to join/observe the conference.