ธนาคารโค กระบือ เพื่อเกษตรกร ตามพระราชดำริ

Royal Cattle – Buffalo Bank for farmers)

กษัตริย์ เกษตรไซร้ สัมพันธ์

เกิดก่อผูกพันกัน ก่อนนี้

ราชกิจสงคุณอนันต์ หนุนต่อ กสิกิจ

ทรงช่วยทรงนำ ชี้ ช่องให้เห็นทาง

ลุถึงรัชกาลที่เก้า ประจักษ์ชัด

นา ไร่ ปศุสัตว์ พรั่งพร้อม

ทรงริเริ่มปฏิบัติ แบบอย่าง

ทรงส่งเสริมฝึกซ้อม ไพร่ฟ้าประชาชน

พระองค์ทรงคิดค้น หลักการ

ทรงทดลองจนเชี่ยวชาญ ก่อนใช้

เห็นควรจึ่งประทาน ทวยราษฎร์

ทุกอย่างยังผลให้ ค่าล้นคุณเหลือ

จนเกิดการก่อตั้ง โครงการ

ตามพระราชดำริหลายสถาน ที่ได้

ดังเช่นธนาคาร หลายข่าย

“ธนาคารโค กระบือฯ”ไซร้ ก็ด้วยพระประสงค์

คราเสด็จเยี่ยมพี่น้อง เกษตรกร

ยังถิ่นปราจีนนคร ก่อนนั้น

ทรงทราบว่าราษฎร ขาดสัตว์

สำหรับไถดินดั้น เรื่องร้ายแรงเหลือ

จึงมีพระราชดำรัสให้ อธิบดี

สนับสนุนสัตว์บรรดามี มอบให้

เกษตรกรลงบาญชี ยืม-เช่า

แล้วจึงค่อยคืนใช้ ค่านั้นภายหลัง

ในปีนั้น สองห้า- สองสอง

โครงการเริ่มทดลอง เบื้องต้น

กรมปศุสัตว์เปิดจับจอง กระบือก่อน

โดยให้ผู้ทุกข์ท้น เช่าซื้อ สามปี

แล้วพระราชทานทรัพย์ให้ ส่วนพระองค์

เป็นดังฐานดังธง เทิดไว้

ประชาราษฎร์ที่ประสงค์ โดยเสด็จฯ

ร่วมพระราชประสงค์ไท้ ก็ให้ร่วมถวาย

พอข่าวพระราชดำรินี้ กระจาย

พสกนิกรมากมาย แซ่ซ้อง

บริจาคร่วมมากมาย ไหลหลั่ง

ธนาคารฯเริ่มถูกต้อง ก่อตั้งตามกระบวน

โครงการมุ่งช่วยผู้ ทำนา

ด้วยพระองค์ทรงทราบว่า ยากไร้

หากขาดแรงงาน พา นาล่ม

จะยากเข็นยิ่งไข้ รุ่มร้อนไฟลาม

โค ควาย คือ สัตว์ใช้ แรงงาน

นับแต่กาลโบราณ ไป่ไร้

แม้จะมีวิทยาการ สมัยใหม่

ไทยเรายังคงใช้ คู่บ้านเมืองเสมอ

พระราชทานโค กระบือให้ ทำทุน

ดัง ธ ทรงเกื้อหนุน เนื่องน้อม

ดัง ธ ทรงทำบุญ แบบอย่าง

ช่วยคน ช่วยสัตว์ พร้อม ส่งพ้นทุกข์สถาน

ชีพสัตว์นับไม่น้อย ถูกสงวน

ถูกไถ่ ถูกคืนทวน ชีพไว้

ถูกยุดแย่ง จากกระบวน การฆ่า

นักบุญบำเพ็ญให้ ถวายไท้ เทิดองค์

โครงการหมายมุ่งเน้น สนับสนุน

เกษตรกรก่อเกิดทุน เบื้องต้น

แรงงานจากสัตว์หนุน นาไร่

สัญญายืม-เช่า พ้น หมดหนี้ มีทุน

นอกจากจะได้ใช้ แรงงาน

มูลสัตว์มหาศาล พลอยได้

จิตใจสุดเบิกบาน ดังเทพช่วย

เป็นมิ่งมงคลไว้ ดั่งได้พรสวรรค์

วิธีการโดยเช่าซื้อ ระยะยาว

ผ่อนส่งเป็นคราวคราว แต่น้อย

สัญญาเป็นเรื่องราว ในระบบ

ยามส่งหมดเรียบร้อย จึ่งให้ครอบครอง

อีกวิธีหนึ่งนั้น น่าคิด

คือยืมเพื่อการผลิต- ลูกได้

ชาวนาที่มีสิทธิ์ มักชอบ

แรงงานสัตว์มีใช้ ซ้ำได้ลูกกระบือ

การเลือกเกษตรกรนั้น บ่งชัด

หมู่บ้านตำบลคัด เลือกเฟ้น

กรรมการอำเภอจัด เสนอส่ง

จังหวัดตรวจสอบเน้น แด่ผู้เหมาะสม

เป็นไทย ขยันพร้อม ทำกิน

ขัดสนซึ่งทรัพย์สิน แสนต้อย

ขาดสัตว์ไถพรวนดิน รับก่อน

ประพฤติดีเรียบร้อย ได้ร่วมโครงการ

ช่วยไปแล้วนับไม่ถ้วน เหมือนกัน

โค กระบือ แพร่เผ่าพันธุ์ ไม่น้อย

ลูกสัตว์ถูกแบ่งปัน ไปมาก

เกษตรกรผู้ต่ำต้อย หลุดพ้นทุกข์เข็ญ

เงินทุนมีฝากไว้ ธนาคาร

ตัวเลขสูงตามกาลๆ นับได้

ดอกผลเพิ่มพูน บาญ- ชี งอก

คงมั่นมีทุนใช้ เช่นนี้ไปนาน

ชาวไร่ ชาวนาน้อม สาธุ

รับพระราชทานโดย มุ- มะนะมั่น

หัวใจอุ่น เอม อุ- ระ อิ่ม

พระมหากรุณาธิคุณ นั้น แน่นล้นในใจ

พสก สำนึกได้ โดยมนัส

ทรงส่งเสริมปศุสัตว์ ประเสริฐแท้

พระองค์คือกษัตริย์ แห่งเกษตร

เรารักพระองค์ แม้ ยิ่งด้วยชีวัน

หมาย เหตุ บทกวีนิพนธ์ชุดนี้ นายเรืองศักดิ์ ละทัยนิล ได้รับเชิญจากคณะกรรมการ จัดทำหนังสือ “นวมราชสดุดี” ให้ นิพนธ์เพื่อลงพิมพ์ ในหนังสือดังกล่าว เพื่อเป็นอนุสรณ์ เนื่องในวโรกาสรัชมังคลาภิเษก เมื่อพุทธศักราช ๒๕๓๑ ร่วมกับบทกวีนิพนธ์ ของกวีทุกสาขาทั่วประเทศ ซึ่งได้นิพนธ์เกี่ยวกับพระราชกรณียกิจด้านต่างๆ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช

บทกวีนิพนธ์ชุดนี้ จึงถือว่าเป็นประวัติของโครงการธนาคารโค กระบือเพื่อเกษตรกรตามพระราชดำริ ซึ่ง เป็นสุดยอดโครงการหนึ่งที่มีผลดีต่อระบบเศรษฐกิจ ระบบการเกษตร ระบบนิเวศ ระบบวัฒนธรรมประเพณี และศาสนา แม้กาลเวลาจะล่วงเลยมานาน แต่โครงการยังดำเนินไปอย่างมีคุณค่า และยิ่งนับวันแต่จะเหมาะสมกับสถานการณ์ ที่พลังงานน้ำมันจะขาดแคลนจากโลก

ผลจากโครงการนี้เป็นรูปธรรมชัดเจนมาก