​ความเสมอภาคทางการศึกษา

หนังสือ ปฏิรูปการศึกษาให้สำเร็จ บทเรียนแนวใหม่จากฟินแลนด์` หน้า ๑๕๐ - ๑๖๒ กล่าวถึงความเสมอภาคทางการศึกษาในหลากหลายแง่มุม ผมขอเชิญชวนให้ครู ผู้บริหารการศึกษา และผู้กำหนดนโยบายการศึกษา อ่านข้อความนี้

ผมมีความเห็นว่า คำว่า “ความเสมอภาคทางการศึกษา” มีความหมายได้หลายนัย โดยส่วนใหญ่เน้นความเสมอภาคระหว่างเด็กจากครอบครัวที่มีเศรษฐฐานะแตกต่างกัน ได้แก่

• โอกาสเข้าถึง (access) ที่เท่าเทียมกัน
• โอกาสเรียนจบ ที่เท่าเทียมกัน
• โอกาสได้งานทำ ที่เท่าเทียมกัน
• โอกาสมีรายได้ ใกล้เคียงกัน

แต่ความเท่าเทียมตามในหนังสือเล่มนี้ หมายถึงความแตกต่างของผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา ระหว่างเด็กเก่งกับเด็กไม่เก่ง แตกต่างกันน้อย โดยที่ฟินแลนด์เป็นที่หนึ่งของโลกตลอดมาเมื่อวัดด้วยคะแนน PISA ดังแสดงในบรรทัดสุดท้ายของหน้า ๑๕๒ ไปจนจบย่อหน้าแรกของหน้า ๑๕๓ สะท้อนผลของระบบการศึกษาของฟินแลนด์ ที่มีการพัฒนาต่อเนื่องมาตั้งแต่ ค.ศ. 1970 ตามที่เล่าในหนังสือเล่มนี้

หากจะสร้างระบบการศึกษาไทย ให้มีความเสมอภาคเพิ่มขึ้น ก็ต้องอ่านและตีความหนังสือเล่มนี้ทั้งเล่ม แล้วเอามาออกแบบระบบการศึกษาไทยเสียใหม่ โดยน่าจะเอาระบบของโรงเรียนลำปลายมาศพัฒนามาเปรียบเทียบด้วย

ในตอนล่างของหน้า ๑๕๙ ระบุข้อความดังนี้ “การใช้ข้อสอบมาตรฐานที่เปรียบเทียบนักเรียนกับค่าเฉลี่ยทางสถิติ การแข่งขันที่ทิ้งนักเรียนที่เรียนอ่อนไว้ข้างหลัง และการตอบแทนครูโดยอิงจากผลงาน ล้วนแต่บ่อนทำลายความพยายามของโรงเรียนที่จะส่งเสริมความเสมอภาค” ทั้งสามประเด็นนี้ระบบการศึกษาไทยปฏิบัติอย่างเข้มข้น

วิจารณ์ พานิช

๕ มี.ค. ๖๐

[ดร. จันทวรรณ ปิยะวัฒน์]

โอ้โห ประเทศเราทำทุกอย่างตรงข้ามกับเขาเลยนะคะ